Rozwój neuropoznawczy człowieka 2500-FA-D

Celem seminarium jest zaznajomienie uczestników z najnowszymi osiągnięciami badań nad rozwojem poznawczym i neuropoznawczym człowieka. We współczesnych naukach neuropoznawczych ("neurokognitywistyce") badania nad rozwojem zaczynają odgrywać wiodącą rolę, ponieważ wyjaśnienie w pełni dojrzałych mechanizmów poznawczych bez wskazania, jak wykształciły się one w ontogenezie może być całkowicie niemożliwe. Problematyka seminarium koncentrować będzie się w szczególności wokół najintensywniej badanych zagadnień rozwoju pojęć, rozwoju poznania społecznego i rozwoju kontroli poznawczej (funkcji wykonawczych) oraz ich podstaw mózgowych, ale obejmie tez inne zagadnienia, np. rozwój procesów percepcji i uwagi, pamięci, czy też zagadnienie zaburzeń rozwoju neuropoznawczego. Rozpatrywany będzie wpływ czynników biologicznych, kulturowych oraz doświadczenia na przebieg procesów rozwojowych oraz problemy metodyki badań nad rozwojem.
Zajęcia będą składały się z krótkich, kilkunastominutowych, prezentacji dotyczących różnych sposobów ujęcia danego zagadnienia oraz dyskusji pozwalającej na wskazanie słabych i mocnych stron alternatywnych wyjaśnień teoretycznych oraz metod badawczych, znaczenia wyników dla ogólnej teorii procesów poznawczych u człowieka oraz ew. w innych dziedzinach psychologii. Poniższa lista tematów ma charakter orientacyjny i może zostać zmodyfikowana, w zależności od szczegółowych zainteresowań uczestników. Każdy z podanych tematów obejmuje od 1 do 5 spotkań seminarium

1. Z czym przychodzimy na świat: jakie zdolności poznawcze można zaobserwować u noworodków?
- metody badania procesów poznawczych w okresie prenatalnym i pierwszych dniach po urodzeniu
- analiza bodźców językowych
- spostrzeganie i kategoryzacja ruchu
- spostrzeganie schematu twarzy i wczesna imitacja
- przedmiot jako całość percepcyjna
- mechanizmy poznawcze u noworodków innych gatunków (szympansy, kapucynki, kurczęta i in.)
2. Przedmiot, czas, przestrzeń, liczba i przyczynowość jako podstawowe kategorie poznawcze oraz ich mózgowe podłoże
- kategoria przedmiotu jako kategoria percepcyjna i pojęciowa
- procesy uwagi ukierunkowane na wyodrębnianie i utrzymywanie w pamięci roboczej przedmiotu
- reprezentacja cech przedmiotu - rola percepcji vs rola wagi przyczynowej
- jak zmienia się ontologia przedmiotu w rozwoju
- wczesna reprezentacja liczby, czasu i przestrzeni - wzajemne powiązania
- procesy zliczania i liczenia w przebiegu rozwoju oraz ich podłoże mózgowe (rola bruzdy śródciemieniowej oraz innych struktur)
- podstawowe procesy przetwarzania informacji przestrzennej: percepcja i kategoryzacja form geometrycznych i orientacja w przestrzeni
- biologia, kultura, język i doświadczenie w rozwoju reprezentacji liczby, przestrzeni i czasu: badania porównawcze (zwierzęta, różne kultury) i neuropsychologiczne
- przyczynowość: kategoria biologiczna czy kulturowa?
3. Poznanie społeczne
- najwczeniejsze przejawy
- percepcja twarzy, podążanie za wzrokiem, wspólna uwaga
- percepcja i kategoryzacja ruchu
- naśladowanie i "naturalna pedagogika"
- pojęcie intencji: integraca róznych ścieżek rozwoju poznania społecznego (poziom psyychologiczny i reprezentacjhi mózgowej)
- "teoria umysłu" - jednolity moduł czy integracja róznych mechanizmów poznawczych / mózgowych?
- neurony lustrzane w poznaniu społecznym
4. Funkcje wykonawcze (zarządcze), uwaga, pamięć robocza
- rozwój kontroli poznawczej: dojrzewanie biologiczne a czynniki poznawcze
5. Uczenie się probabilistyczne ("bayesowskie")
6. Zaburzenia rozwoju neuropoznawczego
- autyzm
- syndrom Williamsa
- ADHD
- dysleksja
- dyskalkulia
7. Dyskusja końcowa: co z tego wynika dla:
- kognitywistyki i neurokognitywistyki?
- innych dziedzin psychologii (nauki i praktyki)?
- życia społecznego (edukacja, prawo itp)?