Pamięć społeczna 2500-FA-05-25
Wykład 1. Pamięć i jej rodzaje: pamięć przedmiotowa i podmiotowa, pamięć deklaratywna i proceduralna, pamięć operacyjna, pamięć prospektywna i retrospektywna, pamięć autobiograficzna, pamięć indywidualna vs. społeczna, pamięć podzielona, pamięć zbiorowa. Kto jest naprawdę podmiotem pamięci? Czy podmiotem może być grupa?
Wykład 2. Pamięć autobiograficzna. Prawidłowości rządzące pamięcią autobiograficzną. Hipoteza okresu krytycznego. Flash bulb memory. Funkcje pamięci autobiograficznej.
Wykład 3 - 4. Tożsamość a pamięć autobiograficzna. Poczucie ciągłości a pamięć. Narracje w dzieciństwie, a funkcjonowanie w wieku dojrzałym (R. Fivush). Nostalgia i jej funkcje tożsamościowe. Skrypty tożsamościowe: zepsucia i odkupienia (McAdams). Poczucie ciągłości i jego funkcje psychologiczne. Zainteresowanie przeszłością rodziny, a aktywność człowieka. Fazy tożsamości a pamięć autobiograficzna. Kulturowe różnice w treściach pamięci autobiograficznej.
Wykład 5. Pamięć społeczna i jej rodzaje. Pamięć vs. historia. Pamięć indywidualna vs. pamięć społeczna. Pamięć zbiorowa vs. zebrana. Artefakty kulturowe jako formy pamięci. Pamięć vs. upamiętnienie. Miejsca pamięci. Pamięć rozszerzona.
Wykład 6. Tożsamościowe funkcje pamięci zbiorowej. Pamięć jako projekt tożsamościowy grupy (group charter) – D. Hilton i J. Liu. Mit początku – przykłady (kalendarze, legendy i mity). Struktura pamięci zbiorowej – rodzaje skryptów pamięciowych (commemograms) – E. Zerubavel.
Wykład 7-8. Pamięć społeczna jako reprezentacja. Badania Liu i współpracowników. Najważniejsze wydarzenia i najważniejsze osoby w dziejach świata. Pamięć autobiograficzna a pamięć społeczna (Conway). Deformacje pamięci zbiorowej. Rodzaje zapominania (Connerton). Czy pamięć musi być zniekształcona? Czynniki wpływające na zniekształcenia pamięci. Reprezentacja historii narodowej w podręcznikach: własny naród przedmiotem czy podmiotem pamięci (badania J. Laszlo)
Wykład 9. Pamięć miejsca. Pamięć jako locus i jako upamiętnienie. Pamięć proceduralna i deklaratywna a pamięć typu locus i upamiętnienie. Rola miejsca w pamięci autobiograficznej. Miejsca pamięci – rodzaje i funkcje. Pamięć miejsca w literaturze i filmie
Wykład 10-11. Pamięć miejsc o przerwanej ciągłości historycznej. Etnocentryzm pamięci miejsca. Czynniki sprzyjające etnocentryzmowi i go obniżające. Mechanizmy poznawcze i motywacyjne etnocentryzmu. Przywracanie pamięci.
Wykład 12. Stosunek do przeszłości jako zmienna osobowościowa. Zainteresowanie przeszłością a tożsamość lokalna i narodowa. Jak wzbudzać zainteresowanie przeszłością?
Wykład 13 -14. Pamięć jako regulator stosunków międzygrupowych. Konsekwencje emocji wywoływanych przez informacje o przeszłych zachowaniach członków grupy (emocje winy, wstydu i żalu). Poczucie krzywdy i wdzięczności w relacjach międzygrupowych.
Wykład 15. Sprawdzian
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Wiedza. Student:
• Zna różne nurty w badaniach pamięci i podstawowe nazwiska badaczy pamięci
• Swobodnie porusza się w siatce pojęć tworzonej w różnych dyscyplinach zajmujących się pamięcią
• Integruje wiedzę o pamięci
Postawy. Student
• Przeciwdziała jednostronnemu obrazowi historii
• Jest tolerancyjny wobec różnorodnych punktów widzenia na przeszłość
• Jest krytyczny wobec dominujących polityk pamięci
Umiejętności. Student
• Analizuje miejsca pamięci pod kątem ich tożsamościowej funkcji
• Identyfikuje przekłamania i jednostronności pamięci społecznej
• Stosuje wiedzę o mechanizmach psychologicznych do rozumienia procesów i przejawów pamięci zbiorowej
Kryteria oceniania
1. Praca domowa: prezentacja dotycząca przeszłości własnego miejsca zamieszkania (miejscowości, osiedla, ulicy lub domu) uwzględniająca jego złożony (etnicznie, społecznie, demograficznie) charakter.
2. Sprawdzian pisemny złożony w połowie z pytań zamkniętych a w połowie z otwartych
Ostateczna ocena jest średnią z obu form zaliczenia.
Literatura
M. Lewicka (2012). Psychologia miejsca. Rozdz, 5. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe: Scholar
T. Maruszewski (2005 ). Pamięć autobiograficzna. Sopot. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne
P. Connerton (2009). How modernity forgets
E. Zerubavel ( 2003). Time maps.
M. Jagodzińska (2008). Psychologia pamięci (wybrane fragmenty).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: