Konstrukcja kwestionariuszy psychologicznych 2500-FA-03-02

Celem ćwiczeń jest nabycie praktycznych umiejętności konstruowania prostych kwestionariuszy psychologicznych. W typowym przypadku, konstrukcja testu może obejmowac następujące, wymienione niżej kroki.

1. Sformułowanie koncepcji mierzonej zmiennej, czyli udzielenie odpowiedzi na pytanie co chcemy mierzyć. Koncepcja ta powinna obejmować:
a) definicję zmiennej,
b) teorię zmiennej (a przynajmniej zarys takiej teorii)
c) dostępną w literaturze wiedzę o zmiennej oraz wiedzę o istniejących narzędziach do pomiaru tej samej lub podobnej zmiennej.
Uwaga: niezalecane jest konstruowanie narzędzi mających mierzyć więcej niż jedną zmienną. Komplikuje to bardzo problem badawczy oraz bardzo zwiększa czasochłonność i pracochłonność badań.

2. Operacjonalizacja mierzonej zmiennej, czyli udzielenie odpowiedzi na pytanie w jakich obserwowalnych zachowaniach przejawia się ta zmienna. Jeśli zbiór takich zachowań (potencjalnych wskaźników naszej cechy) jest bardzo obszerny warto go poklasyfikować w węższe kategorie.

3. Tworzenie pozycji testowych (test items). Liczba pozycji wstępnej wersji testu powinna być co najmniej dwa razy większa niż ma ich liczyć wersja ostateczna. Należy też wybrać odpowiednią formę pozycji (np. pytania lub twierdzenia; 2, 3 lub więcej kategorii odpowiedzi; odpowiednia forma kategorii odpowiedzi, itp.

4. Ocena trafności treściowej testu (content validity) przez sędziów kompetentnych: dobór sędziów, opracowanie instrukcji dla sędziów, ocena zgodności ocen dokonanych przez sędziów (test W-Kendalla), selekcja pozycji.

5. Opracowanie pierwszej wersji testu: arkusz testowy i instrukcja.

6. Zaplanowanie badań mających na celu sprawdzenie psychometrycznych własności testu, tj.
• rzetelności testu
• trafności testu
• konstrukcji norm (opcjonalnie)
Uwaga: szczególnie starannie należy rozważyć problem, w jaki sposób będziemy mogli wykazać (empirycznie!), że skonstruowany przez nas test jest trafny.

7. Przeprowadzenie badań empirycznych i analiza statystyczna wyników

8. Ostateczna forma testu (arkusz testowy, instrukcja, klucz).

9. Podsumowanie wyników, raport z badań (uwaga: wydruki SPSS mogą być załącznikami do raportu, nie mogą jednak być traktowane jako część tekstu raportu)

Jak wykorzystać pakiet SPSS w pracach nad konstrukcją testu.
• Współczynnik W-Kendalla jest dostępny w SPSS, w grupie statystyk: "testy nieparametryczne" > "testy tradycyjne dla k prób zależnych"
• W grupie statystyk: "skalowanie" > "analiza rzetelności" dostępne są, w folderze "model", różne metody oceny rzetelności (zgodności wewnętrznej) testu, w tym – Alfa Cronbacha. Natomiast w folderze "statystyki" można wybrać opcję "statystyki przy wykluczeniu pozycji". Otrzymamy wówczas informację, jaką wartość przyjąłby współczynnik Alfa gdybyśmy odrzucili daną pozycję (może to być podstawą do selekcji pozycji testu).
• Przy konstrukcji tabeli norm przydatna może być opcja: "Opis statystyczny" > "częstości" (należy wcześniej policzyć sumę odpowiedzi wszystkich pozycji testu stanowiącą wynik całkowity testu).
• Istnieje wiele metod oceny trafności testu a każda z nich może wymagać zastosowania innych metod statystycznych. Informacje na ten temat można znaleźć w załączonej literaturze.