Psychologia różnic indywidualnych 2500-016PRI

1. Inteligencja i zdolności
a) Natura i struktura intelektu w koncepcjach psychometrycznych
Koncepcja Speramana. Klasyczne koncepcje hierarchiczne: Vernon i Burt. Koncepcje morfologiczne: Thurstone; model Guilforda. Praktyczne implikacje sporu o istnienie czynnika "g". Koncepcja Cattella. Rozwój inteligencji w świetle koncepcji psychometrycznych. Analiza czynnikowa jako metoda badań nad strukturą inteligencji.
b) Psychometryczny pomiar i diagnoza inteligencji
Testy jako narzędzia diagnozy opartej na statystycznym układzie odniesienia. Pojęcie standaryzacji. Typy norm. Problem czystości kulturowej testów. Typy zadań mierzących poszczególne zdolności wchodzące w skład inteligencji skrystalizowanej. Wady i ograniczenia diagnozy testowej.
c) Inteligencja w ujęciu psychologii poznawczej
Inteligencja jako zdolność przetwarzania informacji. Rola szybkości przetwarzania i jej pomiar za pomocą elementarnych zadań poznawczych. Psychofizjologiczne korelaty inteligencji. Inteligencja a strategie przetwarzania informacji. Triarchiczna teoria Sternberga. Komponentalna analiza procesu rozwiązywania zadań poznawczych (na przykładzie dekompozycji chronometrycznej).
d) Geneza różnic indywidualnych w zakresie inteligencji
Pojęcie wskaźnika odziedziczalności. Badania bliźniąt i badania adopcyjne. Różnice rasowe, międzyśrodowiskowe i międzykulturowe. Efektywność oddziaływań stymulujących rozwój inteligencji.

2. Temperament
a) Koncepcje temperamentu
Pojęcie temperamentu; cechy definicyjne. Koncepcje konstytucjonalne. Pawłow i neopawłowiści. Teorie czynnikowe (Guilford). Model EAS. Koncepcja Thomasa i Chess. Podstawowe tezy teorii aktywacji i nawiązujące do nich wymiary temperamentu/osobowości. Struktura temperamentu w Regulacyjnej Teorii Temperamentu (RTT).
b) Regulacyjne funkcje temperamentu
Rola temperamentu w regulacji stymulacji. Temperament a działanie (efektywność i styl działania). Temperament a osobowość (formalne a treściowe cechy zachowania): mechanizmy wpływu; dane empiryczne. Temperament a przystosowanie i zdrowie; "temperamentalny czynnik ryzyka".
c) Pomiar cech temperamentu
Diagnoza laboratoryjna i problem parcjalności. Diagnoza obserwacyjna i kwestionariuszowa (przykłady narzędzi).
d) Rola czynników środowiskowych w modyfikowaniu cech temperamentalnych w świetle transakcyjnego modelu temperamentu.

3. Style poznawcze
a) Pojęcie stylu poznawczego i charakterystyka wybranych zmiennych
Style jako indywidualne preferencje; style a możliwości poznawcze. Refleksyjność-impulsywność. Zależność-niezależność od pola. Abstrakcyjność-konkretność i pojęciowy vs wyobrażeniowy styl poznawczy. Style myślenia w koncepcji Sternberga.
b) Wyznaczniki i funkcje stylu poznawczego
Rola czynników środowiskowych i sytuacyjnych. Korelaty osobowościowe i temperamentalne i związane z nimi hipotezy na temat funkcji regulacyjnych stylu.