Ekonomia szczęścia 2400-ZEWW966
W ramach kursu omówione zostaną kolejno następujące
tematy:
1. Wprowadzenie do tematyki szczęścia w ekonomii
Podczas tych zajęć przedstawiony zostanie cel i plan zajęć oraz zasady zaliczenia. Dodatkowo, będą przedstawione fakty stylizowane dotyczące szczęścia w ujęciu międzynarodowym.
2. Szczęście w ujęciu teoretycznym, jego miary oraz związek z użytecznością
W toku zajęć zdefiniowane zostanie szczęście z perspektywy ekonomicznej (jako sposób pomiaru użyteczności doświadczanej), psychologicznej oraz filozoficznej oraz omówione zostaną różnice między tymi podejściami. Następnie przedstawione zostaną miary szczęścia i jego komponentów ze szczególnym uwzględnieniem ich wiarygodności oraz cech statystycznych.
3. Paradoks Easterlina czyli czy wzrost gospodarczy powoduje wzrost szczęścia
Podczas zajęć omówiony zostanie tzw. paradoks Easterlina, według którego długoterminowy wzrost dochodu narodowego niekoniecznie przekłada się na wzrost przeciętnego poziomu szczęścia. Analizowane będą wyjaśnienia istnienia tego paradoksu, argumenty za i przeciw tej tezie oraz jej konsekwencje dla polityki publicznej. Poddane krytyce zostanie również przybliżanie dobrobytu społecznego za pomocą PKB per capita.
4. Związek dochodu ze szczęściem, mechanizm adaptacji i aspiracje materialne
Zajęcia poświęcone będą relacji między indywidualnym dochodem a subiektywnym dobrostanem. Szczególny nacisk położony zostanie na zjawisko adaptacji hedonistycznej i wpływ aspiracji materialnych na poziom odczuwanego szczęścia.
5. Dochód referencyjny, porównania społeczne i efekt tunelowy
Uczestnicy zajęć poznają mechanizmy porównań społecznych oraz ich wpływ na ocenę własnej sytuacji życiowej. Omówiony zostanie również efekt tunelowy, czyli sytuacja, w której wzrost dochodu u innych może zwiększać nasze własne poczucie szczęścia.
6. Nierówności społeczne i relatywna deprywacja, a szczęście
Zajęcia będą dotyczyć wpływu nierówności dochodowych i majątkowych na subiektywny dobrostan jednostek. Przedstawiona zostanie teoria relatywnej deprywacji, koncepcja mobilności społecznej oraz empiryczne wyniki badań w tym zakresie.
7. O tym jak inflacja, stopa bezrobocia i kryzysy ekonomiczne wpływają na szczęście obywateli
Omówione zostaną makroekonomiczne czynniki wpływające na poziom szczęścia, takie jak bezrobocie, inflacja czy recesje gospodarcze. Zajęcia będą oparte na analizach danych empirycznych oraz teoriach z pogranicza ekonomii i psychologii.
8. Rankingi międzynarodowe i różnice kulturowe w deklarowanym szczęściu
Podczas zajęć analizowane będą międzynarodowe rankingi szczęścia, takie jak World Happiness Report. Uczestnicy poznają, jak różnice kulturowe i społeczne wpływają na sposób, w jaki ludzie deklarują swoje szczęście.
9. Brak szczęścia jako motywacja do migracji?
Zajęcia będą poświęcone związkom między migracją a poszukiwaniem lepszej jakości życia i szczęścia. Dyskutowana będzie rola subiektywnego dobrostanu jako czynnika motywującego decyzje migracyjne jak również trajektorie szczęścia po migracji.
10. Rynek pracy, a szczęście: perspektywa pracowników i pracodawców
Na tych zajęciach omówione zostaną determinanty szczęścia związane z zatrudnieniem, warunkami pracy, satysfakcją zawodową i równowagą między życiem zawodowym a prywatnym. Zostanie również poruszony temat znaczenia szczęścia pracowników dla efektywności organizacji.
11. Trajektorie szczęścia w kontekście najważniejszych zdarzeń demograficznych
Podczas zajęć analizowane będą zmiany poziomu szczęścia na różnych etapach życia oraz w kontekście kluczowych wydarzeń, takich jak małżeństwo, rozwód, narodziny dziecka czy emerytura. Poruszona zostanie kwestia adaptacji oraz czynników wpływających na tempo tego procesu.
12. Szczęście w kontekście współczesnych wyzwań społecznych
Zajęcia dotyczyć będą wpływu globalnych i lokalnych wyzwań, takich jak zmiany klimatyczne, zanieczyszczenie powietrza, kryzys mieszkaniowy czy cyfryzacja, na dobrostan jednostek. Uczestnicy zastanowią się, jak zmieniające się warunki społeczne i technologiczne kształtują współczesne rozumienie szczęścia. Poruszona zostanie również kwestia wpływu social mediów na dobrostan jednostek.
Typ aktywności K (kontaktowe) S (samodzielne)
ćwiczenia (zajęcia) 30 0
konsultacje 10 0
przygotowanie do ćwiczeń 0 15
praca z materiałami dodatkowymi umieszczanymi na platformie Moodle 0 5
przygotowanie do prezentacji 0 15
Razem 40 35
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kursu student/ka:
• zna i rozumie podstawowe pojęcia oraz teorie z zakresu ekonomii szczęścia;
• potrafi analizować relacje między czynnikami ekonomicznymi (takimi jak dochód, bezrobocie, nierówności) jak również indywidualnymi (sytuacja rodzinna) a subiektywnym dobrostanem jednostek i społeczeństw;
• potrafi interpretować dane empiryczne dotyczące poziomu szczęścia oraz oceniać skuteczność polityk publicznych ukierunkowanych na jego zwiększenie;
• rozumie interdyscyplinarny charakter badań nad szczęściem oraz ich znaczenie w kontekście współczesnych wyzwań społeczno-ekonomicznych.
Kryteria oceniania
Ocena końcowa zostanie ustalona w oparciu o prezentację wybranego przez studenta tematu z zakresu ekonomii szczęścia.
Literatura
Wybrana Literatura:
Clark, A. E., Layard, R., & Senik, C. (Eds.). (2012). The Origins of Happiness: The Science of Well-Being over the Life Course. Princeton University Press.
Diener, E., & Seligman, M. E. P. (2004). Beyond Money: Toward an Economy of Well-Being. Psychological Science in the Public Interest, 5(1), 1–31.
Easterlin, R. A. (1974). Does Economic Growth Improve the Human Lot? Some Empirical Evidence.
W: Nations and Households in Economic Growth (red. David & Reder). Klasyczna publikacja formułująca tzw. paradoks Easterlina.
Easterlin, R. A. (2021). An Economist’s Lessons on Happiness, Farewell Dismal Science! Springer Cham.
Frey, B. S., & Stutzer, A. (2002). Happiness and Economics: How the Economy and Institutions Affect Human Well-Being. Princeton University Press.
Kahneman, D., & Deaton, A. (2010). High income improves evaluation of life but not emotional well-being. PNAS, 107(38), 16489–16493.
Nikolova, M., & Graham, C. (2021). The Economics of Happiness. In Handbook of Labor, Human Resources and Population Economics (pp. 1–33). Cham: Springer International Publishing.
Nowaczyk, N. (2021). Ekonomia szczęścia: między teorią a praktyką polityk publicznych. Ekonomia i Prawo, 20(1), 45–61..
Rojas, M. (Ed.). (2019). The Economics of Happiness: How the Easterlin Paradox Transformed Our Understanding of Well-Being and Progress. Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-030-15835-4
Senik, C. (2009). Direct evidence on income comparisons and their welfare effects. Journal of Economic Behavior & Organization, 72(1), 408–424.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: