Economics of Art and Culture 2400-ZEWW822
Kto jest odpowiedzialny za ochronę zabytków? Czy artyści są gotowi pracować za darmo? Dlaczego kultura nie zawsze podlega zasadom wolnego rynku? Czy teatr się opłaca? Od czego zależy liczba widzów w kinie? Kogo dofinansowujemy, finansując muzea ze środków publicznych? – na takie pytania próbuje odpowiedzieć ekonomia kultury, jedna z młodszych, dynamicznie rozwijających się subdyscyplin nauk ekonomicznych. Jej historia sięga lat 60. XX wieku. W Polsce pewne problemy z zakresu ekonomii kultury podjęto po transformacji ustrojowej, szerszą debatę otworzył na nowo Kongres Kultury Polskiej w 2009 roku.
Gdy w 1966 roku Baumol i Bowen, autorzy książki „Performing Arts: The Economic Dilemma”, zaczynali badania w obszarze ekonomii kultury, mieli do czynienia z „dziewiczym lądem”. Zebranie danych do analizy oznaczało „miesiące spędzone pośród zakurzonych papierów w ciasnych biurach na teatralnych zapleczach, setki godzin rozdawania kwestionariuszy widzom wszelkich spektakli w każdym zakątku kraju, wiele wywiadów z producentami, menedżerami i choreografami oraz tony korespondencji”. Pół wieku rozwoju ekonomii kultury, dostęp do coraz lepszych baz danych, otworzyło przed ekonomistami ciekawy, interdyscyplinarny obszar badań, do którego stosuje się narzędzia i teorie z wielu obszarów ekonomii: mikroekonomii, ekonomii sektora publicznego i ekonometrii.
Program zajęć obejmuje 3 bloki tematyczne:
1. Charakterystyka ekonomiczna sektora kultury – ujęcie zagadnień ekonomii kultury w ramach tradycyjnych zagadnień ekonomii: popytu i konsumpcji, podaży i produkcji:
- specyfika dóbr kultury;
- sektor kultury i sektor kreatywny w Polsce i na świecie– opis statystyczny;
- produkcja kultury: funkcja produkcji, proces produkcji, kreatywność jako czynnik produkcji, „choroba kosztów”;
- rynek pracy artystów i ekonomia praw autorskich;
- popyt na dobra i usługi kultury - ograniczenia teorii popytu w ekonomii kultury.
2. Ekonomia poszczególnych działów kultury:
- sztuki performatywne;
- dziedzictwo kulturowe – ochrona zabytków, muzea;- przemysły kreatywne – branże muzyczna, filmowa, nadawcza i wydawnicza.
3. Publiczny charakter dóbr kultury:
- rola sektora publicznego w tworzeniu sektora kultury – mechanizmy finansowania kultury;
- wartość dóbr i usług kultury – metody wyceny nierynkowej;
- ekonomiczna ocena polityki kulturalnej.
Metody wykorzystywane do realizacji programu:
- lektura tekstu naukowego i branżowego;
- warsztaty – analiza ilościowa danych sektora kultury, prezentacja wybranych metod statystycznych i modeli ekonometrycznych stosowanych w ekonomii kultury;
- spotkania z ekspertami-praktykami.
Ekonomia kultury od kilku lat jest coraz silniej obecna w Polsce. Otwartość decydentów, instytucji kultury i samych twórców sprawia, że analizy ekonomiczne mają szansę trafić do dyskursu publicznego i wpływać na kształt polityk kulturalnych. Zajęcia mają umożliwić uczestnikom włączenie się w bieżącą debatę na temat funkcjonowania kultury.
Program może zostać dostosowany do szczególnych zainteresowań uczestników zajęć.
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Student wie, zna i rozumie:
Student zna i rozumie podstawowe zagadnienia podejmowane w ekonomii kultury oraz teorie pozwalające skonceptualizować zjawiska w tym obszarze.
Student ma ogólną wiedzę, jak przebiegają procesy gospodarcze w sektorze kultury.
Student zna badania empiryczne pozwalające zweryfikować wybrane teorie obecne w ekonomii kultury.
Student wie, jak pozyskiwać dane dotyczące sektora kultury i zna wybrane metody i narzędzia ich analizy.
Student zna ogólne zasady funkcjonowania instytucji publicznych, prywatnych firm oraz organizacji trzeciego sektora współtworzących sektor kultury.
Student ma rozszerzoną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury, w szczególności sztuki, którego działania są współzależne z procesami ekonomicznymi i podlegają analizie i ocenie ekonomicznej.
Student ma kompetencje:
Student stosuje teorie i narzędzia ekonomiczne poznawane w trakcie zajęć obowiązkowych do analizy i interpretacji zjawisk z obszaru kultury.
Student umie znaleźć i odpowiednio ocenić informacje ilustrujące przebieg procesów gospodarczych w obrębie sektora kultury w Polsce i na świecie oraz krytycznie dobrać dane i metody badawcze do pogłębionej analizy wybranych zjawisk.
Student umie sformułować dłuższą wypowiedź pisemną, zachowującą rygory tekstu naukowego, wykorzystując zdobytą wiedzę z ekonomii kultury.
Student potrafi:
Student potrafi zidentyfikować ważne dla niego tematy w obszarze ekonomii kultury, odnieść się krytycznie do stanu wiedzy teoretycznej na wybrany temat, przedstawić własną ocenę wybranego zjawiska opartą na znajomości ujęć teoretycznych, literaturze przedmiotu i analizie danych z różnych źródeł.
Student dokonuje samooceny swojej wiedzy z wybranego obszaru ekonomii kultury, wskazując jej obecne granice i projektując kierunki dalszej pracy.
Student potrafi wykorzystać zdobytą na zajęciach wiedzę do poszerzenia rozumienia bieżącej debaty na temat ekonomicznych aspektów funkcjonowania kultury, toczącej się w literaturze naukowej i w polskim dyskursie publicznym.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny końcowej będzie krótka praca semestralna – prezentacja wybranego zjawiska z obszaru kultury za pomocą narzędzi ekonomii kultury – oraz aktywność w trakcie zajęć.
Literatura
Literatura podstawowa:
Towse, R., & Hernández, T. N. (Eds.). (2020). Handbook of cultural economics. Edward Elgar Publishing.
Literatura uzupełniająca:
Ginsburgh, V. A., & Throsby, D. (Eds.). (2006). Handbook of the Economics of Art and Culture (Vol. 1). Elsevier.
Ginsburgh, V. A., & Throsby, D. (Eds.). (2014). Handbook of the Economics of Art and Culture (Vol. 2). Elsevier.
Hutter, M. (2015). The rise of the joyful economy: Artistic invention and economic growth from Brunelleschi to Murakami. Routledge.
Hutter, M., & Throsby, D. (Eds.). (2008). Beyond price: Value in culture, economics, and the arts. Cambridge University Press.
Rizzo, I., & Mignosa, A. (Eds.). (2013). Handbook on the economics of cultural heritage. Cheltenham and Northampton: Edward Elgar.
wybrane artykuły naukowe – czasopismo „ Journal of Cultural Economics”
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: