Modus bycia - Modus posiadania. Erich Fromm 2400-ZEWW014

Przemiany społeczno-gospodarcze po 1989 roku w niewielkim stopniu zmieniły sposób uprawiania ekonomii w Polsce. Wymuszone i bezkrytyczne przyjęcie jedynie słusznej idei zostało zastąpione neofickim uwielbieniem pobieżnie przyswojonych doktryn neoliberalnych. Zarówno przed jak i po roku 1989 większość ekonomistów mimowolnie traktowała ekonomię jako nauką normatywną, której celem nadrzędnym – normą jest efektywność jednostek uczestniczących w procesach gospodarczych. Po 1989 zmieniają się jedynie dekoracje, w jakich ten cel ma zostać osiągnięty. Studia ekonomiczne utwierdzają ten stereotyp myślenia o ekonomii. Od pierwszego roku studenci ćwiczą się w rozwiązywaniu zagadnień, których celem jest określenie: optymalnego poziomu, efektywnej skali, efektywnej kombinacji, etc. Przyjmują za dane istnienie normy, do której mają dążyć. Poddany tego typu treningowi student zatraca przynależny nauce krytyczny stosunek do otaczającej go rzeczywistości, gdyż skoro istnieje norma, to pozostaje jedynie problem techniczny, jak ją osiągnąć.
Celem tego seminarium jest próba podjęcia przez osoby w nim uczestniczące krytycznej analizy zjawisk ekonomicznych, w której przyswajane na studiach normy takie jak efektywność i wzrost gospodarczy zostaną skonfrontowane z przynależną każdej jednostce potrzebą twórczego i świadomego życia. Dobrym wzorcem tego typu analizy są prace Ericha Fromma. Prace te będą stanowić podstawę formułowania hipotez tego seminarium oraz przede wszystkim określą ramy poprawności naukowej, w której mają zawrzeć się krytyczne wypowiedzi studentów.

Poruszane zagadnienia:
• Czy istnieją w naturze zależności przyczynowo skutkowe? A może są tylko tworem nauki? Empiryczny motocykl Hume’a kontra motocykl aprioryczny Kanta na podstawie: Roberta M. Pirsinga, (1974) Zen i sztuka oporządzenia motocykla.
• Dwa dobre przykłady analizy krytycznej zjawisk społeczno-ekonomicznych: Kapitał Marksa (1909) i Ucieczka od wolności Ericha Fromma (1941).
• Czy ekonomia spełnia podstawowe postulaty nauki pozytywnej?
• Czy należy poddać ekonomię testowi Poppera?
• Gombrowiczowskie dylematy: Jak to? Ekonomia Pylaszczkiewicza nie uszczęśliwia, skoro ekonomia nas wszystkich uszczęśliwia.
• Imperializm mikroekonomiczny w naukach społecznych.
• Czy ekonomia musi reprezentować modus posiadania a nie modus bycia? Pytania na podstawie Mieć czy być? Ericha Fromma (1976).
• Rewizja utopii i anty utopii od Państwa Platona do Społeczeństwa Otwartego Poppera.
• Gdzie zmierzamy. Groźna czy przyjazna wizja cywilizacji WWW.