Mikroekonomia2 2400-ZDMIK2
Zajęcia 1. Zarys teorii oczekiwanej użyteczności (2 godz.)
Przegląd historyczny: problem użyteczność loterii od Bernoulliego do von Neumanna i Morgensterna. Aksjomatyka preferencji i twierdzenie von Neumanna-Morgensterna. Inne postulaty umożliwiające porządkowanie preferencji: postulat dominacji stochastycznej, awersji do ryzyka, nadwyżki szkody.
Literatura obowiązkowa:
Kreps rozdz. 3.1-3.3, Kaas rozdz. 1-3.
Literatura uzupełniająca:
Borch rozdz.2.1, 2.7.1-2.7.2;
Zajęcia 2. Podstawy teorii oczekiwanej użyteczności I: liniowość (4 godz.)
Liniowość preferencji względem prawdopodobieństwa. Mapa preferencji dla loterii z trzema wypłatami. Postulat Samuelsona i inne postulaty prowadzące do liniowości. Konfrontacja teorii z praktyką: paradoks Allaisa i jego uogólnienia. Nieliniowe względem prawdopodobieństwa funkcje użyteczności. Model RDEU (Rank-Dependent Expected Utility)
Literatura obowiązkowa:
Machina; Quiggin rozdz. 4-5.
Literatura uzupełniająca:
Kagel rozdz. 8.3A-8.3D.
Zajęcia 3. Podstawy teorii oczekiwanej użyteczności II: przechodniość (2 godz.)
Przechodniość preferencji. Cykliczność preferencji w wyborze społecznym i indywidualnym. Nieprzechodnie preferencje: badania empiryczne. Funkcja oczekiwanego żalu. Oczekiwany żal a oczekiwana użyteczność.
Literatura obowiązkowa:
Machina;
Literatura uzupełniająca:
Kagel rozdz. 8.3.I
Zajęcia 4. Podstawy teorii oczekiwanej użyteczności III: obiektywność ryzyka (4 godz.)
Subiektywne prawdopodobieństwa. Paradoksy Ellsberga i Hammonda. Behawioralne reguły formułowania ocen probabilistycznych. Typowe zniekształcenia ocen subiektywnych. Prospect Theory Tversky’ego i Kahnemana. Zamiłowanie do ryzyka w loterii strat oraz niechęć do ryzyka w loterii zysków.
Literatura obowiązkowa:
Tversky, Kahneman; Machina;
Literatura uzupełniająca:
Kagel, rozdz. 8.3.C oraz 8.3.E; Kahneman, Slovic, Tvesky, rozdz. 33 i 35.
Zajęcia 5. Awersja do ryzyka (3 godz.)
Postawa wobec ryzyka a porządkowanie preferencji. Premia za ryzyko oraz lokalna awersja do ryzyka. Rodzaje awersji do ryzyka. Współczynnik awersji i jego związek z funkcją użyteczności. Typologia funkcji użyteczności ze względu na awersję do ryzyka. Absolutna i względna awersja do ryzyka. Pośrednia funkcja użyteczności .
Literatura obowiązkowa:
Pratt
Literatura uzupełniająca:
Rothschild, Stiglitz
Zajęcia 6. Użyteczność ubezpieczenia (2 godz.)
Użyteczność kontraktu ubezpieczeniowego dla ubezpieczonego i ubezpieczyciela. Warunki istnienia kontraktu. Optymalna ilość ubezpieczenia. Ubezpieczenie proporcjonalne i nadwyżki szkody. Sposoby alokacji premii za ryzyko w składce ubezpieczeniowej.
Literatura obowiązkowa:
Borch rozdz. 2.9
Literatura uzupełniająca:
Mossin
Zajęcia 7. Asymetria informacji w kontrakcie ubezpieczeniowym (3 godz.)
Postacie asymetrii informacji w ubezpieczeniu. Negatywna selekcja i metody sygnalizowania. Użyteczność ubezpieczenia w sytuacji hazardu moralnego. Formy hazardu a optymalny kontrakt ubezpieczeniowy. Negatywna selekcja i hazard moralny w warunkach częściowej informacji.
Literatura obowiązkowa:
Shavell; Winter; Ehrlich, Becker.
Literatura uzupełniająca:
Kreps rozdz. 16-17.
Zajęcia 8. Podstawy teorii gier (4 godz.)
Teoria gier jako teoria decyzji w warunkach niepewności. Obszar zastosowań teorii gier w mikroekonomii. Typologia gier; gry statyczne i dynamiczne; antagonistyczne i kooperacyjne. Gry z pełną i ograniczoną informacją. Normalna postać gry. Kryteria racjonalności w grach statycznych. Równowaga Nasha. Strategie czyste i mieszane.
Literatura obowiązkowa:
Gibbons, rozdz. 1.1 oraz 1.3
Literatura uzupełniająca:
Strafin, rozdz. 11; Fudenberg, Tirole, rozdz. 1.
Zajęcia 9. Statyczne gry antagonistyczne: zastosowania (2 godz.)
Konkurencja oligopolistyczna Cournota. Konkurencja oligopolistyczna Bertranda. Arbitraż ofert końcowych.
Literatura obowiązkowa:
Gibbons rozdz. 1.2.
Literatura uzupełniająca:
Zajęcia 10. Gry dynamiczne (4 godz.)
Problem informacji w grach dynamicznych. Wiarygodność równowag Nasha. Wieloetapowa gra z pełną i doskonałą informacją. Metoda wstecznej indukcji. Konkurencja duopolistyczna Stackelberga. Wieloetapowa gra z pełną, lecz niedoskonałą informacją. Model turnieju pracowniczego (systemu nagród za wydajność). Dylemat więźnia w grach wieloetapowych.
Literatura obowiązkowa:
Gibbons rozdz. 2.
Literatura uzupełniająca:
Fudenberg, Tirole, rozdz. 3-5.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA: Student wie, że w sytuacji ryzyka lub niepewności zasadniczo zmieniają się reguły podejmowania optymalnych decyzji. Umie odróżnić sytuację ryzyka od niepewności i potrafi przypisać obydwu sytuacjom właściwe modele decyzyjne. Student dobrze rozumie podstawowe założenia standardowej teorii ryzyka (model oczekiwanej użyteczności), zna regułę optymalizacji użyteczności w ramach tej teorii. Student zna ograniczenia teorii standardowej, umie ocenić ich arbitralność w konkretnej sytuacji i potrafi zaproponować właściwy model będący rewizją modelu standardowego. Student zna podstawy teorii gier i rozumie w jakich sytuacjach można stosować konkretny model gry. Student zna koncepcję optymalnej strategii i podstawowe zasady jej wyznaczania.
UMIEJĘTNOŚCI:
Student umie zastosować koncepcję loterii do konkretnej sytuacji ekonomicznej oraz ocenić adekwatność standardowego modelu ryzyka (model oczekiwanej użyteczności) danych warunkach. W ramach modelu standardowego umie określić porządek preferencji wobec dostępnych loterii. Potrafi zastosować niestandardowy model ryzyka w wersji Prospect Theory lub RDEU, odpowiednio do analizowanej sytuacji. Umie wprowadzić do analizy ekonomicznej problem asymetrii informacji, a w przypadku pokusy nadużycia (hazard moralny) umie zastosować aparat teorii gier. Student umie wyznaczać równowagę Nasha w antagonistycznych grach statycznych i dynamicznych z pełną informacją. Umie analizować konkurencję na podstawowych typach rynków (od doskonałej konkurencji do monopolu) w kategoriach teorii gier.
Kryteria oceniania
Oceniana jest umiejętność przeprowadzenia samodzielnej analizy złożonego problemu decyzji w warunkach ryzyka lub niepewności. Niezbędne będzie sformułowanie modelu opisującego daną sytuację i przeprowadzenie jego optymalizacji. Podstawą oceny są dwa problemy wynikające z kursu Mikroekonomia I oraz dwa problemy związane z kursem Mikroekonomia II.
Egzamin pisemny jest przeprowadzony wspólnie dla kursu Mikroekonomia I oraz II.
Literatura
W trakcie zajęć będziemy głównie korzystać z następujących pozycji literatury:
Borch Karl, Economics of Insurance, North-Holland 1992.
Ehrlich Isaac, Gary S. Becker, “Market Insurance, Self-Insurance, and Self-Protection”. W: Foundations of Insurance Economics. Readings in Economics and Finance, George Dionne, Scott Harrington (eds.), Kluwer 1992, pp. 164-189.
Fudenberg Drew, Jean Tirole, Game theory. The MIT Press 1991.
Gibbons Robert, Game Theory for Applied Economics. Princeton Univ. Press 1992.
Kaas R., van Heerwaarden A.E., Goovaerts M.J., Ordering of Actuarial Risks, CAIRE, Brussels 1994.
Kagel John H., Alvin E. Roth (eds.), Handbook of Experimental Economics, Princeton Univ. Press 1995
Kahneman Daniel, Paul Slovic, Amos Tversky, Judgment under uncertainty: Heuristics and biases. Cambridge Univ. Press 1982.
Kreps David, A Course in Microeconomic Theory, Harvester 1990.
Machina Mark, „Choice under Uncertainty. Problem Solved and Unsolved.” Journal of Economic Perspectives, vol. 1,1987, pp. 121-154. Także w: Foundations of Insurance Economics. Readings in Economics and Finance, George Dionne, Scott Harrington (eds.), Kluwer 1992.
Mossin Jan, “Aspects of Rational Insurance Purchasing”.W: Foundations of Insurance Economics. Readings in Economics and Finance, George Dionne, Scott Harrington (eds.), Kluwer 1992, pp. 118-133.
Pratt John, „Risk Aversion in the Small and in the Large”. Econometrica, vol. 32,1964, pp. 122-136. Także w: Foundations of ......
Quiggin John, Generalized Expected Utility Theory. The Rank-Dependent Model. Kluwer 1993.
Rothschild Michael, Joseph E. Stiglitz, “Increasing Risk: A Definition”. Journal of Economic Theory, vol. 2, pp. 225-243. Także w: Foundations of ......
Shavell Steven, „On Moral Hazard and Insurance”. Quarterly Journal of Economics, vol. 93,1979, pp. 541-562. Także w : Foundations of .....
Straffin Philip D., Teoria gier. SCHOLAR 2001
Tversky Amos, Daniel Kahneman, „Judgment under Uncertainty: Heuristics and Biases”. W: Uncertainty in Economics, Peter Diamond, Michael Rothschild (eds.), Academic Press 1989.
Winter Ralph, „Moral Hazard and Insurance Contracts”. W: Contributions to Insurance Economics, George Dionne (ed.), Kluwer 1991.
Wiśniewski Marian, Ekonomia ryzyka ubezpieczeniowego. WNE UW 2006.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: