Ekonomia starzenia się 2400-PPMG103
Procesy demograficzne od stuleci stanowią przedmiot zainteresowania ekomonistów. Stan i struktura ludności były podstawowymi czynnikami odpowiedzialnymi za dobrobyt narodów a dążenie do ich poznania i interpretacji dało podstawy do stworzenia nowoczesnej statystyki. Procesy demograficzne, takie jak śmiertelność czy migracje, kształtowały obraz świata, decydowały o jego społeczno-ekonomicznych przemianach. W ostatnich latach szczególne znaczenie w tej dyskusji ma całokształt problemów związanych z niekorzystnymi zmianami w sferze struktury wiekowej populacji (starzenie się demograficzne), w tym ich ekonomicznych reperkusji.
Przedmiotem dyskusji w trakcie seminarium będą współczesne zjawiska związane z oraz wynikające ze starzeniem się demograficznym. Skupiać będziemy się na procesach ekonomicznych, choć analizy będą uzupełniane o ich społeczno-kulturowy kontekst. W zależności od zainteresowania uczestników seminarium dyskutowane zostaną następujące tematy:
- Starzenie się demograficzne - uwarunkowania i skala zmian.
- Procesy ludnościowe w Polsce przed i w okresie transformacji systemowej - reprodukcja ludności, przejście demograficzne, kryzys zdrowotny 1965-1990, ‘niewidzialne migracje’, drugie przejście demograficzne, poakcesyjne migracje Polaków.
- Przejście demograficzne - sens i znaczenie ekonomiczno-społeczne.
- Ekonomiczne, społeczne i polityczne skutki starzenia się populacji: wpływ na rynki pracy, systemy zabezpieczenia społecznego, systemy opieki zdrowotnej.
- Eksplozja czy kompresja zachorowalności? Jakie czynnik wpływają na stan zdrowia Polaków i jakie są tego społeczno-ekonomiczne konsekwencje.
- Silver economy? Mit czy rzeczywistość
- Replacement migration? Imigracja a struktury demograficzne.
- Przyszłość demograficzna Polski, Europy i świata. Co tak naprawdę mówią nam prognozy demograficzne?
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu seminarium student powinien:
- potrafić zidentyfikować, opisać i zinterpretować najważniejsze procesy demograficzne (umieralność, dzietność, małżeńskość, migracje)
- rozumieć współzależności między gospodarką a zjawiskami ludnościowymi (starzenie się populacji, migracje i mobilność, cykle demograficzne)
- z dużą biegłością posługiwać się danymi: umieć je wyszukiwać źródła danych i analizować / intepretować w sposób krytyczny
- znać i potrafić zastosować w praktyce zasady pisania tekstu naukowego: określić cel badawczy, postawić hipotezę oraz pytania badawcze, zdefiniować strukturę pracy licencjackiej, sprawnie posługiwać się regułami technicznymi (np. odwołania bibliograficzne wykorzystanie materiału statystycznego)
- potrafić przygotować konspekt (w tym: przegląd literatury)
- umieć publicznie przedstawić koncepcję i wyniki swojej pracy.
Efektem finalnym kursu jest przygotowanie pracy magisterskiej. Niezależnie od tego, zajęcia dają jednak szansę na pogłębienie wiedzy w tych obszarach, w których niemożliwe jest interpretowanie zjawisk ekonomicznych bez odwołania się do procesów demograficzncyh (rynek pracy, rynek edukacyjny, rynek zdrowia, system zabezpieczenia społecznego, system opieki zdrowotnej, system opieki nad osobami niesamodzielnymi). Tym samym stanowią one cenny element curriculum dla tych wszystkich osób, które w przyszłości zamierzają zajmować się pracą naukową, analityczną bądź być komentatorami otaczającej nas rzeczywistości (np. jako dziennikarze ekonomiczno-społeczni).
Kryteria oceniania
Podstawą oceny będzie:
- w pierwszym semestrze: aktywny udział w zajęciach, opracowanie i przedstawienie tematu pracy, przygotowanie konspektu pracy magisterskiej
- w drugim semestrze: aktywny udział w zajęciach, przeprowadzenie przeglądu teorii oraz literatury, przeprowadzenie analizy empirycznej, przygotowanie pracy magisterskiej.
Literatura
Wybrane pozycje:
Balicki J., Frątczak E., Nam Ch., Przemiany ludnościowe: fakty, interpretacje, opinie, Uniwersytet S.Wyszyńskiego, Warszawa 2003.
Caselli G., Vallin J., Wunsch G., Demography. Analysis and synthesis, vol. 1-4, Elsevier Inc 2006, wybrane rozdziały.
Cutler D.M., Demographics and Medical Care Spending: Standard and non-standard effects, “NBER Working Paper” No. 6866, December, 1998.
Esping-Andersen, G., Social Foundations of Postindustrial Economies. Oxford: Oxford University Press, 1999.
Jackson W.A., The political economy of population ageing, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham i Northampton, 1998.
Mossakowska M., Więcek A. i P. Błędowski. Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, termedia, Warszawa 2012.
Nyce S., Schieber S. The Economic Implications of Ageing Societies, Cambridge University Press, Cambridge 2005.
Okólski M., Demografia. Podstawowe pojęcia, procesy i teorie w encyklopedycznym zarysie, Scholar, Warszawa 2004, 2005, 2006.
Okólski M., Demografia zmiany społecznej, Scholar, Warszawa 2004.
Olsen J.A., Principles in Health Economics and Policy, Oxford University Press, New York, 2009.
Szukalski P. (red.), To idzie starość – polityka społeczna a przygotowanie do starzenia się ludności Polski, Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2008.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: