Historia gospodarcza 2400-PP1HG

Wprowadzenie, zasady zaliczenia, podział tematów
Etapy rozwoju gospodarczego, podstawowe pojęcia: cywilizacja, rozwój, postęp, nowoczesność; długofalowe tendencje w historii gospodarczej. Ludność, produkcja, wydajność, poziom życia. Technologie i innowacje. Od gospodarki tradycyjnej do gospodarki nowoczesnej. „Centrum” i „peryferie”. Problem „długiego trwania” i „ścieżki zależności”. Instytucje i ich znaczenie. (4h)

Zajęcia dotyczące kwestii formalnych (pisania referatu)
Zasady przygotowania referatu (konstrukcja: wstęp, tekst główny, zakończenie, przypisy, edycja), źródła (dobór, dokumentacja, selekcja i krytyka); konspekt. Ćwiczenia sprawdzające umiejętności warsztatowe i redakcyjne związane z przygotowaniem referatu (sprawdzanie konspektów). (8h)

System feudalny w Europie – narodziny, rozkwit, kryzys
Upadek gospodarki antycznej; system polityczny i gospodarka wczesnego Średniowiecza; powstanie systemu feudalnego w Europie i jego zmiany; ewolucja systemu rolnego od upadku Cesarstwa Rzymskiego do X w.; podstawy rozwoju rolnictwa w wiekach średnich (X-XIII w.); kryzys gospodarki rolnej w późnym Średniowieczu i jego konsekwencje (XIV-XV w.). (4h)

Gospodarka miast średniowiecznych i rozwój handlu
Upadek antycznych ośrodków miejskich oraz zanik handlu i rzemiosła w Europie Zachodniej wczesnego Średniowiecza; charakterystyka handlu i rzemiosła we wczesnym Średniowieczu; podstawy odrodzenia życia miejskiego w Europie na przełomie I i II tysiąclecia; ustrój miast średniowiecznych; organizacja rzemiosła i handlu (cechy i gildie); główne szlaki handlowe i wielkie ośrdoki handlu (Wenecja, Genua, miasta niederlandzkie), znaczenie Związku Hanzeatyckiego dla rozwoju handlu w północnej Europie; kryzys gospodarczy w XIV w. a rozwój miast, rzemiosła i handlu. Zmiany demograficzne w Średnioweieczu. (4h)

Odkrycia geograficzne i ich znaczenie
Przyczyny odkryć geograficznych; organizacja i przebieg wypraw portugalskich w XV w. (znaczenie Henryka Żeglarza i ośrodka w Sagres); wyprawa Kolumba i odkrycie Ameryki; porównanie organizacji imperiów kolonialnych Portugalii i Hiszpanii; znaczenie odkryć dla gospodarek iberyjskich; wpływ odkryć geograficznych na gospodarkę europejską; rewolucja cen w Europie. (4h)

Powstanie państwa scentralizowanego
Państwo późno-feudalne: pojawienie się reprezentacji stanowej w XIV w. Idea państwa scentralizowanego (wzmocnienie pozycji monarchy) w późnym średniowieczu. Główne cechy państwa scentralizowanego: skarbowość, administracja, organizacja armii. Koncepcja państwa absolutnego. Państwo scentralizowane a gospodarka: od państwa domeny do państwa opartego na dochodach podatkowych. Nowy model państwa a zmiany społeczne w Europie. (4h)

Gospodarka nowożytnej Europy (XVI-XVIII w.).
Bulionizm i merkantylizm; ewolucja w produkcji rzemieślniczej: od warsztatu do manufaktury; zmiany w metodach i organizacji handlu: kompanie handlowe; rozwój instytucji finansowych: pierwsze wielkie domy bankowe; dwutorowy rozwój rolnictwa w Europie – dualizm agrarny i jego konsekwencje; „złoty wiek” gospodarki Niderlandów w XVII w. – nowa organizacja handlu międzynarodowego i dominacja kupców holenderskich w Europie; rola Amsterdamu w gospodarce europejskiej XVII w. (4h)

Pierwsza rewolucja przemysłowa.
kapitalizm angielski: uwarunkowania wczesnego uprzemysłowienia Wielkiej Brytanii (od grodzeń, poprzez rewolucję społeczną po zmianę instytucjonalną), warunki wstępne, potęp techniczny i innowacje. Wiodące (cutting edge) technologie: przemysł tekstylny, hutnictwo i górnictwo węgla. Mechanizacja przemysłu. Przemiany społeczno-ekonomiczne i demograficzne w Anglii okresu rewolucji przemysłowej. (4h)

Druga rewolucja przemysłowa.
Wielka Brytania i grupa pościgowa, wczesna i późna industrializacja, centrum i peryferie gospodarki światowej: warunki wstępne i determinanty, modele uprzemysłowienia i warianty regionalne, zmiany w międzynarodowym układzie sił, era wolnego handlu, liberalizm kontra protekcjonizm, technologie i rewolucje w przemyśle, innowacje, stare i nowe potęgi przemysłowe, nowe modele firmy, zmiany społeczne, eksplozja demograficzna i międzynarodowe migracje. (4h)

Czasy wielkich wojen i gospodarka pomiędzy wojnami.
przyczyny wybuchu wojen światowych, ich długoterminowe konsekwencje dla gospodarek narodowych i gospodarki światowej; Wielka (Pierwsza) Wojna Światowa i dezintegracja gospodarcza, Wielki Kryzys, geneza i przebieg. Nowa rola państwa w gospodarce. Interwencjonizm państwowy. Gospodarki państw totalitarnych (III Rzesza, ZSRS) i gospodarka wojenna. Druga wojna i powstanie świata dwubiegunowego. (4h)

Gospodarka światowa po roku 1945.
USA globalnym hegemonem, zimna wojna, reforma kapitalizmu i państwo dobrobytu, złote trzydziestki w Europie, procesy regulacyjne w gospodarce a wzrost gospodarczy, ewolucja instytucji i form przedsiębiorstw, państwo w gospodarce, dekolonizacja i jej trajektorie. Pierwszy, Drugi i Trzeci Świat. Pax Americana. Wygrani i przegrani nowego ładu światowego. (4h)

Kryzys lat 1970. Gospodarka światowa po kryzysie. Problemy welfare-state.
kryzys lat 70. i nowe paradygmaty w polityce gospodarczej; dojrzała gospodarka typu sowieckiego, jej upadek i świat po upadku systemu komunistycznego, dezindustrializacja a zmiany strukturalne w gospodarce światowej, finanse międzynarodowe, deregulacje i narastanie współzależności międzynarodowej, kryzysy gospodarcze po roku 1970, nowa fala globalizacji, kryzys państwa dobrobytu (welfare state). (4h)