Finanse publiczne I 2400-FPiP3FP1
Pełny opis przedmiotu
1. Finanse publiczne jako dyscyplina naukowa (zadania publiczne, środki publiczne, definicja finansów publicznych, przedmiot finansów publicznych, sektor finansów publicznych, ekonomia sektora publicznego, interdyscyplinarność finansów publicznych)
2. Podstawowe teorie finansów publicznych - rys historyczny (merkantylizm, doktryna liberalna, teoria ortodoksyjna, nurt interwencjonistyczny, finanse publiczne w teorii Keynesa i teoriach neokeynesowskich, monetaryzm wobec finansów publicznych, podejście nowej ekonomii klasycznej do finansów publicznych, tzw. nowy konserwatyzm fiskalny)
3. Funkcje finansów publicznych (podział funkcji finansów publicznych według R. Musgrave: funkcja alokacyjna, funkcja redystrybucyjna, funkcja stabilizacyjna, inne funkcje finansów publicznych: informacyjna, ustrojowa, bodźcowa, kontrolna i planowania, zależności między poszczególnymi funkcjami finansów publicznych)
4. Finanse publiczne w prawie (finanse publiczne w prawodawstwie państw rozwiniętych, finanse publiczne w ustawodawstwie polskim: Konstytucja RP, ustawa o finansach publicznych z 2009 r., ustawa budżetowa, ustawa - Ordynacja Podatkowa, inne ustawy podatkowe, ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, ustawa o zamówieniach publicznych)
5. Sektor finansów publicznych na tle całej gospodarki (sektor finansów publicznych a sektor publiczny, sektor finansów publicznych jako jedno z ogniw całego systemu finansowego, porównanie sektora finansów publicznych i rynkowego systemu finansowego z punktu widzenia dominujących powiązań organizacyjnych, głównych ogniw systemu i wykonywanych funkcji)
6. Dochody publiczne (wpływy bezzwrotne, wpływy zwrotne, rodzaje dochodów publicznych, definicja podatku, klasyfikacja podatków, zasady podatkowe, techniki poboru podatków, szczególna rola progresji podatkowej, rozkład obciążenia podatkowego, optymalne opodatkowanie bezpośrednie i pośrednie)
7. Wydatki publiczne (rodzaje wydatków publicznych, wzrost wydatków publicznych, prawo Wagnera, hipoteza Peacock-Wiseman`a, warunki efektywności wydatków publicznych, wpływ wydatków publicznych na sektor prywatny, wydatki publiczne jako instrument redystrybucji dochodów)
8. Budżet państwa (pojęcie budżetu państwa, zasady budżetowe, etapy tworzenia budżetu, realizacja budżetu państwa, rozliczanie wykonania budżetu państwa, zamknięcie roku budżetowego, przebieg cyklu budżetowego, dyscyplina budżetowa, czynniki równowagi budżetowej, mechanizm powstawania deficytu budżetowego)
9. Deficyt budżetowy i dług publiczny (deficyt rzeczywisty, deficyt strukturalny, deficyt cykliczny, rodzaje długu publicznego, przyczyny zadłużenia publicznego, instrumenty zaciągania długu publicznego, zarządzanie długiem publicznym, granice zadłużenia publicznego, koszty obsługi zadłużenia publicznego)
10. Polityka fiskalna (cele polityki fiskalnej, instrumenty polityki fiskalnej, fiskalna polityka stabilizacyjna, koncepcja równoważności ricardiańskiej, twierdzenie Haavelmo, zależność między polityką fiskalną i polityką monetarną, redystrybucja dochodów przez państwo)
11. System finansów publicznych w Polsce (dochody i wydatki publiczne, system podatkowy, sfera budżetowa, fundusze celowe, agencje rządowe, inne podmioty sektora finansów publicznych, budżet państwa, budżet państwa a Skarb Państwa, finanse jednostek samorządu terytorialnego, budżety samorządów lokalnych a budżet państwa, dynamika długu publicznego, nadzór w sektorze finansów publicznych, zmiany w polskim systemie finansów publicznych na skutek kryzysu finansowego z 2008 r.)
12. Systemy podatkowe w przekroju międzynarodowym (rozwój historyczny systemów podatkowych w Europie i na świecie w okresie do II wojny światowej, budowanie systemów podatkowych we współczesnych systemach finansów publicznych oraz najnowsze próby ich racjonalizacji, kraje o tzw. północnej i południowej mentalności podatkowej, różnice między poszczególnymi krajami w roli podatków bezpośrednich i podatków pośrednich, zróżnicowanie w konstrukcji podatków bezpośrednich, w tym w zakresie uwzględniania rozwiązań prorodzinnych, odmienne podejście do opodatkowania korporacji międzynarodowych)
13. Systemy podatkowe wybranych krajów - specyfika przyjętych rozwiązań (system podatkowy w Szwecji, system podatkowy w Rosji, system podatkowy w Kanadzie, system podatkowy w Stanach Zjednoczonych, system podatkowy w Japonii, system podatkowy w Brazylii, system podatkowy w Chinach)
14. Finanse publiczne wobec globalizacji (ewolucja roli państwa w gospodarce, zmiana struktury dochodów i wydatków publicznych w konsekwencji międzynarodowej integracji gospodarczej na przykładzie UE, harmonizacja podatków bezpośrednich i podatków pośrednich w UE, konkurencja podatkowa między zintegrowanymi obszarami gospodarczymi, ograniczanie wydatków publicznych jako warunek konkurencyjności gospodarki, konsekwencje globalizacji rynków finansowych dla zarzadzania długiem publicznym, zasada unikania podwójnego opodatkowania)
15. Badania naukowe z zakresu finansów publicznych (przykłady podejmowanych problemów badawczych odnoszących się zarówno do teorii, jak i do problemów praktycznych /do krajów rozwijających się, jak i państw rozwiniętych/, czasopisma naukowe specjalizujące się w zagadnieniach związanych z finansami publicznymi, źródła międzynarodowych statystyk dotyczących finansów publicznych)
Rodzaj przedmiotu
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Po ukończeniu przedmiotu student ma pogłębioną wiedzę o finansach publicznych w zakresie teorii i praktyki. Posiada umiejętność rozumienia i analizowania procesów ekonomicznych zachodzących we współczesnych systemach finansów publicznych, stanowiących jedno z kluczowych ogniw całego systemu gospodarczego. Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną do opisu i analizowania tak złożonego i ważnego zjawiska jak zadłużenie publiczne. Znając sposoby pozyskiwania informacji i danych statystycznych, potrafi formułować własne opinie o prowadzonej w poszczególnych państwach polityce fiskalnej, w tym o funkcjonujących w nich systemach podatkowych. Rozumie sposób funkcjonowania sektora finansów publicznych w Polsce. Wyjaśnia konsekwencje procesu globalizacji dla system finansów publicznych. Uczestnicząc w kursie z tak interdyscyplinarnej dziedziny, jaką są finanse publiczne, ma świadomość konieczności samodzielnego i krytycznego uzupełniania swojej wiedzy przez całe życie.
Kryteria oceniania
Skala ocen z przedmiotu jest następująca:
<50-60%) 3
<60-70%) 3+
<70-80%) 4
<80-90%) 4+
<90-100%) 5
Literatura
Literatura obowiązkowa:
Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Finanse publiczne w Polsce, Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, Warszawa 2007
Osiatyński J., Finanse publiczne - Ekonomia i polityka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
Owsiak S., Finanse publiczne, Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006
Rosen H. S., Gayer T., Public Finance, McGraw-Hill, 2010
Stiglitz J., Economics of the Public Sector, W. W. Norton & Co Ltd., 2004
Wach K., Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2006
Wolański R., System podatkowy w Polsce, Seria akademicka, Kantor Wydawniczy Zakamycze, Zakamycze 2004
Ziółkowska W., Finanse Publiczne, Teoria i zastosowanie, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Bankowej, Poznań 2005
uwaga: do egzaminu będą obowiązywały wybrane rozdziały z powyższych książek
Literatura uzupełniająca:
Barr N., Economics of the Welfare State, Oxford University Press, 2004
Champernowne D.G., Cowell F.A., Economic Inequality and Income Distribution, Cambridge University Press, Cambridge 1998
Creedy J., Modelling Income Distribution, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK 2002
Creedy J., Tax and Transfer Tensions, Designing Direct Tax Structures, Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK 2011
Dolata S., Podstawy wiedzy o polskim systemie podatkowym, Lex a Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., Warszawa 2011
Finanse, Praca zbiorowa pod redakcją prof. dr hab. J. Ostaszewskiego, Centrum Doradztwa i Informacji Difin Sp. z o. o., Warszawa 2005
Głuchowski J., Patyk J., Zarys polskiego prawa podatkowego, LexisNexis, Warszawa 2011
Grądalski F., Wstęp do teorii opodatkowania, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie, Warszawa 2004
Guziejewska B., Finanse publiczne wobec wyzwań globalizacji, Wydawnictwo Poltex, 2010
Handbook of Income Distribution, red. Atkinson A.B., Bourguignon F., Handbooks in Economics, North-Holland, Elsevier, 2000
Hildreth B., Richardson J., Handbook of Taxation, Marcel Dekker, New York 1999
Krajewska A., Podatki: Polska, Unia Europejska, Kraje Nadbałtyckie, PWE, Warszawa 2004
Korenik D., Korenik S., Podstawy Finansów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004
Kudła J., Ekonomia opodatkowania międzynarodowego, Difin, Warszawa 2013
Modern Public Finance. red. Atkinson A.B. An Elgar Reference Collection, 1991.
Musgrave R. A, Public Finance in a Democratic Society, Edward Elgar Publishing Limited, 2000
Owsiak S., Podstawy nauki finansów, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2002
Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., System finansowy w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003
Raghbendra J. Modern Public Economics, Routledge, London, New York 1998
Rosen H. S., Public Finance, IRWIN, Homewood, Boston 2005
Rosiński R., Polski system podatkowy, Poszukiwanie optymalnych rozwiązań, Difin, Warszawa 2010
System finansowy w Polsce, red. Pietrzak B., Polański Z., Woźniak B., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008
Tax Reform in Open Economies, International and Country Perspectives, red. Claus I., Gemmell N., Harding M., White D., Edward Elgar Publishing Limited, Cheltenham, UK, Northampton, MA, USA 2010
Teoretyczne podstawy reform podatków w Polsce, red. naukowa Ostaszewski J., Difin, Warszawa 2004
Wach K., Systemy podatkowe krajów Unii Europejskiej, Oficyna Ekonomiczna, Oddział Polskich Wydawnictw Profesjonalnych, Kraków 2006
Wernik A., Finanse Publiczne, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2011
Wyrzykowski W., Polski system podatków i opłat w zarysie, Scientific Publishing Group, Gdańsk 2004
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: