Pedagogika nauczania na III i IV etapie edukacyjnym 2300-ZNPH2-PNIIIiIV
Celem zajęć jest przygotowanie pedagogiczne do pracy z młodzieżą na podstawie analizy dzieł klasyków pedagogiki i praktyki pedagogicznej w kontekście historycznym i społecznym. Zakres omawianych i komentowanych podczas zajęć źródeł z dziejów wychowania i myśli pedagogicznej dotyczy zagadnień opisanych wyżej. Omawiane będą szczegółowo teksty następujących autorów: Kwintylian, Jana Ludwik Vives, Michał Montaigne, Jan Amos Komeński, Jan Locke, Jan Jakub Rousseau, Grzegorz Piramowicz, Jan Henryk Pestalozzi, Fryderyk Adolf Diesterweg, Jan Fryderyk Herbart, Ellen Key, Jan Władysław Dawid, Janusz Korczak, Antoni Makarenko, , John Dewey, Jerzy Kerschensteiner, Jean Piaget, Édouard Claparède, praktyka wychowawcza lat trzydziestych i czterdziestych XX wieku (Polska, Niemcy i ZSRR w porównaniu), teksty ruchu antypedagogiki i kontestacji tradycyjnego wychowania w dobie przemian społeczno-kulturowych ok. 1968 roku w Stanach Zjednoczonych i w Europie Zachodniej. Celem omawiania źródeł jest odniesienie zawartych w nich wskazań pedagogicznych do współczesności i ukazania uwarunkowania historycznego i społecznego obecnych postulatów edukacyjnych w Polsce i w Europie (w szczególności w krajach sąsiednich).
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela na III i IV etapie edukacyjnym student:
1) posiada wiedzę na temat:
a) rozwoju człowieka w wieku ok. 14-19 roku życia,
b) procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego, w tym w działalności pedagogicznej, oraz ich prawidłowości i zakłóceń,
c) wychowania i kształcenia, w tym ich filozoficznych, historycznych, społecznych i kulturowych, psychologicznych, biologicznych i medycznych podstaw,
d) współczesnych teorii dotyczących wychowania, uczenia się i nauczania oraz różnorodnych uwarunkowań tych procesów,
e) głównych środowisk wychowawczych, ich specyfiki i procesów w nich zachodzących,
f) projektowania i prowadzenia badań diagnostycznych w praktyce pedagogicznej pracy z młodzieżą w wieku 14-19 lat,
g) struktury i funkcji systemu edukacji,
h) podmiotów działalności pedagogicznej (dzieci, uczniów, rodziców i nauczycieli) i partnerów szkolnej edukacji (np. instruktorów harcerskich) oraz specyfiki funkcjonowania młodzieży w wieku 14-19 lat,
i) specyfiki funkcjonowania uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych,
j) metodyki wykonywania zadań,
k) bezpieczeństwa i higieny pracy w instytucjach edukacyjnych,
l) projektowania ścieżki własnego rozwoju i awansu zawodowego,
m) etyki zawodu nauczyciela;
2) w zakresie umiejętności:
a) potrafi dokonywać obserwacji sytuacji i zdarzeń pedagogicznych,
b) potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną z zakresu pedagogiki do analizowania i interpretowania określonego rodzaju sytuacji i zdarzeń pedagogicznych,
c) potrafi posługiwać się wiedzą teoretyczną z zakresu pedagogiki w celu diagnozowania, analizowania i prognozowania sytuacji pedagogicznych oraz dobierania strategii realizowania działań praktycznych na poszczególnych etapach edukacyjnych,
d) potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać swoje profesjonalne umiejętności
związane z działalnością pedagogiczną, korzystając z różnych źródeł (w języku polskim i obcym) i nowoczesnych technologii,
e) posiada umiejętności diagnostyczne pozwalające na rozpoznawanie sytuacji uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
f) posiada rozwinięte kompetencje komunikacyjne: potrafi porozumiewać się z osobami pochodzącymi z różnych środowisk, będącymi w różnej kondycji emocjonalnej, dialogowo rozwiązywać konflikty i konstruować dobrą atmosferę dla komunikacji w klasie szkolnej,
g) potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań edukacyjnych z młodzieżą w wieku 14-19 lat,
h) potrafi dobierać i wykorzystywać dostępne materiały, środki i metody pracy w celu projektowania i efektywnego realizowania działań pedagogicznych,
i) potrafi kierować procesami kształcenia i wychowania, posiada umiejętność pracy z grupą (zespołem wychowawczym, klasowym),
j) potrafi animować prace nad rozwojem uczestników procesów pedagogicznych, wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy,
k) potrafi pracować z uczniami, indywidualizować zadania i dostosowywać metody i treści do potrzeb i możliwości uczniów III i IV etapu edukacyjnego,
l) potrafi posługiwać się zasadami i normami etycznymi w wykonywanej działalności,
m) potrafi pracować w zespole,
n) potrafi analizować własne działania pedagogiczne, potrafi eksperymentować i wdrażać działania innowacyjne,
o) potrafi zaprojektować plan własnego rozwoju zawodowego;
3) w zakresie kompetencji społecznych:
a) ma świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności; rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się zawodowego i rozwoju osobistego,
b) jest przekonany o sensie, wartości i potrzebie podejmowania działań pedagogicznych w środowisku społecznym,
c) ma świadomość konieczności prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych w stosunku do uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi,
d) ma świadomość znaczenia profesjonalizmu, refleksji na tematy etyczne i przestrzegania zasad etyki zawodowej,
e) ma świadomość istnienia etycznego wymiaru diagnozowania i oceniania uczniów,
f) odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy, projektuje i wykonuje działania pedagogiczne,
g) jest gotowy do podejmowania indywidualnych i zespołowych działań na rzecz podnoszenia jakości pracy szkoły.
Kryteria oceniania
Podstawą oceny jest systematyczne przygotowanie zadanych do analizy źródeł: uważna lektura, umiejętność omówienia kontekstu pedagogicznego i historycznego, samodzielnego zadania pytań i prób sformułowania syntetycznej rekapitulacji. Na ostatnich zajęciach odbywa się zaliczeniowe kolokwium na ocenę w formie ustnej (a więc prawdziwe colloquium) z zakresu materiału omawianego podczas wszystkich zajęć danego kursu.
Literatura
Pedagogika – podręcznik akademicki, red. Zbigniew Kwieciński, Bogusław Śliwerski, t. 1-2, Warszawa: Wydaw. Naukowe PWN, 2003- .
Retter Hein, Komunikacja codzienna w pedagogice, Gdańsk: Gdańskie Wydaw. Psychologiczne, 2005.
Bogusław Śliwerski, Współczesne teorie i nurty wychowania, Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls, 1998.
Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, oprac. Stefan Wołoszyn, Kielce: Strzelec, 1995-1998.
Krzysztof Kruszewski, 45 minut: prawie cała historia pewnej lekcji, Warszawa : PWN, 1993.
Adam Fijałkowski, Tradycja i nowatorstwo w Orbis sensualium pictus Jana Amosa Komeńskiego, Warszawa: Wydawnictwa UW, 2012.
Marc Depaepe, Zum Wohl des Kindes? : Pädologie, pädagogische Psychologie und experimentelle Pädagogik in Europa und den USA, 1890 – 1940, Weinheim : Dt. Studien-Verl., 1993.
Marc Depaepe, Order in progress: everyday educational practice in primary schools Belgium, 1880-1970, Leuven: Univ. Press, 2000.
Marcelo Caruso (ed.), Classroom Struggle. Organizing Elementary School Teaching in the 19th Century, Frankfurt am Main: Peter Lang, 2015.
Bieżące zeszyty “Kwartalnika Pedagogicznego” (Wydawnictwa UW, red. nacz. Adam Fijałkowski) i innych czasopism pedagogicznych.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: