Filozofia jako krytyka kultury – sztuka masowa, ciało, poznanie i emocje 2300-OG-FIL-KK/CPE
Konwersatorium pomyślane zostało jako wprowadzenie do współczesnej filozofii. Filozofia w proponowanym ujęciu, będzie stanowiła praktyczne narzędzie diagnozowania problemów współczesnej kultury i wskazywania możliwych rozwiązań.
Podczas zajęć podejmiemy próbę odpowiedzi, między innymi, na następujące pytania: Jakie znaczenie społeczne może mieć afekt i afektywne działanie sztuki? Czy sztuka działająca za pomocą emocji może pełnić funkcje poznawcze? Czy kultura masowa może odgrywać ważną rolę społeczną i polityczną? Czym kicz i kamp różnią się od piękna i brzydoty? Czy tradycyjne rozróżnienie na kulturę i naturę ma dzisiaj sens? Jakie jest miejsce ciała we współczesnej kulturze?
Dyskutowane podczas zajęć problemy zostały podzielone na trzy zasadnicze obszary:1. Sztuka, poznanie, emocje. 2. Filozofia i kultura masowa. 3. Natura – kultura – ciało.
W ramach pierwszego działu podejmiemy problematykę z zakresu filozofii a sztuki, zadając pytania o funkcje sztuki we współczesnej kulturze, o sposoby jej działania, o jej zdolności do podejmowania ważnych problemów filozoficznych. Interesować nas będzie relacja pomiędzy poznaniem a uczuciem, podejmiemy również próbę odpowiedzi na pytania: Czy sztuka działająca za pomocą emocji może pełnić funkcje poznawcze? Jakie znaczenie społeczne może mieć afekt i afektywne działanie sztuki? Jak zmienia się wrażliwość pod wpływem nowych mediów?
W ramach problematyki z obszaru działu drugiego przyjrzymy się zjawisku kultury masowej, podejmując próbę wskazania filozoficznych argumentów broniących jej ważności, ukazujących istotne role społeczne i polityczne jakie może pełnić kultura masowa, oraz przeciwnie poddamy analizie filozoficzne argumenty wskazujące na negatywne oddziaływanie kultury masowej. Przyjrzymy się również charakterystycznym dla współczesnej kultury masowej zjawiskom kiczu i kampu.
Ostatni obszar tematyczny dotyczyć będzie ważnych, z perspektywy zagrożeń do jakich doprowadził antropocen, filozoficznych problemów zawartych w pytaniach: Czy współcześnie daje się utrzymać mający długą historię podział na kulturę i naturę? Z czego ten podział wyrasta? Do jakich negatywnych zjawisk społecznych może on prowadzić? Jak na nowo opisać relacje człowieka z naturą? Przyjrzymy się również zasadniczej zmianie w sposobie usytuowania naszego ciała we współczesnej filozofii i kulturze.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
absolwent zna i rozumie
- w pogłębionym stopniu – metody badawcze i strategie argumentacyjne wybranej dyscypliny filozoficznej oraz metody interpretacji tekstu filozoficznego
- wybrane kierunki i stanowiska rozwojowe współczesnej filozofii w zakresie jednego bloku głównych dyscyplin filozoficznych: estetyka, filozofia kultury,
- w pogłębionym stopniu – zależność między kształtowaniem się idei filozoficznych a zmianami w kulturze i w społeczeństwie; rozumie fundamentalną rolę, jaką idee filozoficzne odgrywają w powstawaniu dzieł i instytucji kultury
Nabyte umiejętności:
absolwent potrafi:
- samodzielnie interpretować tekst filozoficzny, twórczo i innowacyjnie komentować i konfrontować tezy pochodzące z różnych tekstów
- wykrywać zależności pomiędzy kształtowaniem się idei filozoficznych a procesami społecznymi i kulturalnymi oraz określać relacje między tymi zależnościami
Nabyte kompetencje społeczne:
absolwent jest gotów do:
- aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym; interesuje się nowatorskimi koncepcjami filozoficznymi w powiązaniu z innymi częściami życia kulturalnego i społecznego i zachęca do wdrażania tych koncepcji
- aktywnego uczestnictwa w działaniach na rzecz zachowania dziedzictwa filozoficznego i wykorzystywania go w rozumieniu wydarzeń społecznych i kulturalnych
Kryteria oceniania
- Aktywny udział w dyskusjach podczas seminarium.
- Opracowanie wybranego zagadnienia wchodzącego w zakres problematyki omawianej podczas zajęć i przedstawienie go w trakcie zaliczenia ustnego.
. Dopuszczalna liczba nieobecności podlegających usprawiedliwieniu (sugerowana liczba: 2 w semestrze): 2
Literatura
Ważne: poniższa lista jest jedynie propozycją i może zostać zmodyfikowana zgodnie z preferencjami uczestników/czek
1. R. Rorty, ”Przygodność, ironia i solidarność”, fragmenty;
2. S. Sontag, „Widok cudzego cierpienia”;
3. E. van Alphen, “Afektywne działanie sztuki i literatury”, fragment;
4. N. Carrol, “Filozofia sztuki masowej”, fragment: “Sztuka masowa a emocje”;
5. C. Bishop, “Sztuczne piekła”, fragment: “Projekty pedagogiczne:
6. E. Illouz, “Uczucia w dobie kapitalizmu”, fragment: “Romantyczne sieci”.
7. A. Berleant, “Prze-myśleć estetykę. Niepokorne eseje o estetyce i sztuce”, fragment: “Poza bezinteresownością”;
8. T. Adorno, „Przemysł kulturalny. Podsumowanie”; „Czas wolny;
9. M. McLuhan, „Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, wprowadzenie”;
10. C. Greenberg, „Awangarda i kicz”;
11. S. Sontag, „Notatki o kampie”;
12. U. Eco, „Historia brzydoty”, fragmenty;
13. M. Berman, „Wszystko, co stałe rozpływa się w powietrzu. Rzecz o doświadczeniu nowoczesności”, fragmenty;
14. G. Bohme, „Filozofia i estetyka przyrody w dobie kryzysu środowiska naturalnego”, fragment: “Ciało: przyroda, którą jesteśmy”;
15. T. Ingold, „Splatać otwarty świat”, fragment;
16. Z. Bauman, „Ciało i przemoc w obliczu ponowoczesności”
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: