MS1 - Wybrane obszary i metody diagnozowania psychopedagogicznego 2300-NZ2-MS1-SDR-WOM
Celem zajeć jest uporządkowanie i pogłębienie wiedzy na temat procesu diagnozowania i umiejętności diagnostycznych niezbędnych w pracy społeczno-wychowawczej. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na diagnozowanie funkcjonowania społecznego dzieci, młodzieży i rodzin znajdujących się w potrzebie, w sytuacji wymagającej dodatkowego wsparcia i pomocy ze strony specjalistów.
Podczas zajęć poruszone zostaną następujące zagadnienia:
- teoretyczne i etyczne podstawy procesu diagnozowania,
- wybrane rodzaje diagnozy w pracy socjalnej, wychowawczej i resocjalizacji - diagnoza interpretatywna, pozytywna, funkcjonalna,
- związki między diagnozą pedagogiczną a psychologiczną,
- obszary diagnozy w pracy społeczno-wychowawczej tj. rodzina, szkoła, grupa rówieśnicza,
- diagnozowanie funkcjonowania i kompetencji społecznych dzieci i młodzieży,
- międzyosobowy wymiar relacji diagnostycznej,
- podstawowe metody i techniki diagnostyczne: obserwacja, wywiad, ankiety, skale i kwestionariusze.
Dodatkowo podczas ćwiczeń i praktyki obserwacyjnej studenci będą ćwiczyć niezbędne umiejętności nawiązywania i budowania relacji, planowania procesu diagnozy i jego monitorowania, doboru odpowiednich do sytuacji metod i technik diagnostycznych, konstruowania własnych narzędzi służących rozpoznawaniu potrzeb dzieci, młodzieży i rodzin, przekazywania diagnozy.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza:
- posiada uporządkowaną wiedzę na temat teoretycznych podstaw diagnozowania w pracy socjalnej i wychowawczej,
- potrafi scharakteryzować różne rodzaje diagnozy w pracy społeczno-wychowawczej i wskazać na ich zastosowania, zalety i ograniczenia,
- posiada wiedzę na temat etapów postępowania diagnostycznego w odniesieniu do różnych podejść teoretycznych,
- potrafi właściwie scharakteryzować relację diagnostyczną i zna jej uwarunkowania.
Umiejętności:
- potrafi nawiazać kontakt diagnostyczny z różnymi klientami,
- umie dokonać opisu diagnostycznego oraz sformułować hipotezy i zalecenia,
- samodzielnie wyszukuje, a w razie potrzeby także tworzy narzędzia diagnostyczne potrzebne mu do pracy z dzieckiem i rodziną,
- dobiera odpowiednie metody i techniki diagnostyczne do potrzeb i problemów dziecka oraz rodziny,
- stosuje w praktyce poznane metody i techniki diagnostyczne.
Kompetencje społeczne i postawy:
- współpracuje z innymi specjalistami pracującymi z dzieckiem i rodziną,
- wyprowadza z rozpoznania sytuacji wnioski do dalszej pracy,
- stosuje standardy etyczne w pracy z klientem, a w swojej pracy opiera się na faktach i dowodach,
- docenia potrzebę poufności, akceptacji i zrozumienia w pracy z klientami,
- stale pracuje nad podnoszeniem własnych kompetencji interpersonalnych, dokonuje autodiagnozy określając swoje mocne i słabe strony w kontakcie z klientami.
Kryteria oceniania
1. Obecność na zajęciach - dopuszczalne 2 nieobecności w semestrze. W przypadku większej liczby nieobecności należy skontaktować się z Prowadzącym i ustalić sposób zaliczenia zaległego materiału.
2. Przygotowanie do zajęć - czytanie zadanej literatury, wykonywanie zadań domowych i aktywność podczas ćwiczeń.
3. Kolokwium zaliczeniowe - 50% oceny końcowej.
4. Praca grupowa - stworzenie schematu postepowania diagnostycznego i zestawu narzędzi do diagnozowania dziecka i rodziny w konkretnej sytuacji, prezentacja podczas zajęć - 50% oceny końcowej.
Literatura
1. Jarkiewicz, A. (2020). Diagnoza interpretatywna jako „nowy” sposób diagnozowania problemów w pracy socjalnej/społecznej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J–Paedagogia-Psychologia, 33(1), 39-53.
2. Knopik T., Oszwa U., Domagała-Zyśk E. (2019). Diagnoza funkcjonalna jako standard pomocy psychologiczno-pedagogicznej – od założeń teoretycznych do praktyki diagnostyczno-terapeutycznej. Kwartalnik Pedagogiczny 2:163-175.
3. McGoldrick M., Shellenberger S., & Gerson R. (2007). Genogramy: rozpoznanie i interwencja. Zysk i S-ka Wydawnictwo.
4. Misiuk A., Deptuła M. (2016). Diagnozowanie kompetencji społecznych dzieci w wieku przedszkolnych i młodszym szkolnym. Wydawnictwo Naukowe PWN.
5. Praca socjalno-wychowawcza w ujęciu wybranych koncepcji. Analiza metodycznego postępowania z osobami potrzebującymi pomocy (2016). Instytu Rozwoju Służb Społecznych, rozdziały: VII-VIII: https://www.osar.com.pl/wp-content/uploads/2020/03/praca-socjalno-wych-z-rodzina.pdf
6. Skałbania B. (2011). Diagnostyka pedagogiczna. Oficyna Wydawnicza Impuls.
7. Stemplewska-Żakowicz K. (2011) Diagnoza psychologiczna: diagnozowanie jako kompetencja profesjonalna. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
8. Wysocka E. (2015). Diagnoza pozytywna w resocjalizacji: Model teoretyczny i metodologiczny. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
9. Wysocka E. (2013). Diagnostyka pedagogiczna: nowe obszary i rozwiązania. Oficyna Wydawnicza Impuls.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: