Antropologia kultury 2300-NPK-AK
Celem zajęć Antropologia kultury jest zapoznanie studentów z podstawowymi, pojęciami i kategoriami analizy kultury, a także aktualnymi zjawiskami kulturowymi. Szczególna uwaga poświęcona zostanie formom uczestnictwa w kulturze przez dzieci i młodzież, ich znaczeniu dla kształtowania się sposobów myślenia i działania oraz postrzeganiu przez nich otaczającej rzeczywistości. Dzieci i młodzież są jednocześnie twórcami kultury, jej uczestnikami oraz odbiorcami przekazów kulturowych, kierowanych do nich przez dorosłych. W trakcie zajęć przybliżone zostaną także praktyki kulturowe związane z okresem dzieciństwa i młodości, ich ewolucja oraz rola, zarówno w życiu indywidualnym, jak i w relacjach rówieśniczych.
Podczas kursu poruszone zostaną następujące zagadnienia:
- Wprowadzenie do antropologii kultury – Czym jest kultura?
- Supermarket kultury – o społecznym konstruowaniu tożsamości
- Kultura tworzona dla dzieci i przez dzieci. Dzieci i młodzież jako twórcy, uczestnicy i odbiorcy kultury
- Relacje międzypokoleniowe w różnych typach kultur
- Indywidualizm, atomizacja społeczna, samotność – jako problemy we współczesnej kulturze
- Media a przemiany w kulturze współczesnej
- „Czas” jako kategoria kulturowa – współczesne przemiany postrzegania czasu
- Zabawa jako źródło kultury
- Zabawka i jej funkcje
- Folklor dziecięcy i jego wykorzystanie we współczesnych tekstach kultury
- Inicjacje literackie i animacja czytelnictwa dziecięcego
- Młodzież i subkultury młodzieżowe
- e-komunikacja dzieci i młodzieży – przemiany pokoleniowe
- Slang młodzieżowy jako język grupy społecznej i jego obecność w dyskursie publicznym
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
W zakresie wiedzy student/ka zna i rozumie:
- podstawową terminologię nauk o kulturze,
- istotne zagadnienia refleksji antropologicznej, obszary badawcze i pola interpretacji kulturowej,
- wybrane zagadnienia związane z uczestnictwem w kulturze przez dzieci i młodzież
- mechanizmy kierujące zachowaniami społecznymi,
- wybrane zjawiska kultury, w szczególności obejmujące dzieci i młodzież,
-
W zakresie umiejętności student/ka potrafi:
- czytać ze zrozumieniem teksty antropologiczne i odnosić się do niech we własnej refleksji o zjawiskach kultury,
- analizować wybrane zjawiska społeczne oraz ich kulturowe przejawy,
- prowadzić dyskusje z wykorzystaniem argumentów opartych na zgromadzonej wiedzy teoretycznej z obszaru nauk o kulturze oraz własnych doświadczeniach społeczno-kulturowych,
- - wykorzystać zdobytą wiedzę do rozumienia i diagnozowania zaobserwowanych problemów oraz budowania refleksji nad zjawiskami kultury.
-
W zakresie kompetencji społecznych student/ka:
- aktywnego uczestnictwa w życiu naukowym i kulturalnym, związanym z szeroko rozumianą animacją społeczno-kulturalną,
- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści,
- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury,
Kryteria oceniania
- ocena merytorycznej aktywności w czasie zajęć (dopuszczone są dwie nieobecności w semestrze)
- przygotowanie wprowadzenia do dyskusji
- kolokwium
Literatura
R. Benedict, Wzory kultury, Warszawa 1999.
Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, red. A. Mencwel, Warszawa 2001.
M. Mead, Kultura i tożsamość. Studium dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 2000.
A. Przecławska, Wychowanie – pedagogika wzorów czy spotkanie pokoleń, [w:] „Nauka” 3/2005.
J. Huizinga, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa 2007.
R. Caillois, Gry i ludzie, Warszawa 1997.
T.H. Eriksen, Tyrania chwili. Szybko i wolno płynący czas w erze informacji, Warszawa 2003.
G. Mathews, Supermarket kultury. Kultura globalna a tożsamość jednostki, Warszawa 2005.
N. Hertz, Stulecie samotnych. Jak odzyskać utracone więzi, Warszawa 2022.
P. Ariès, Historia dzieciństwa. Dziecko i rodzina w dawnych czasach, Gdańsk 1995.
M.F. Rogers, Barbie jako ikona kultury, Warszawa 2003.
T. Piekot, Język w grupie społecznej. Wprowadzenie do badań socjolektów, Wałbrzych 2008.
J. Miodek, Polszczyzna różnych pokoleń, [w:] Oblicza polszczyzny, red. A. Markowski, R. Pawelec, Warszawa 2012, ss. 49-56.
B. Fatyga, Dzicy z naszej ulicy. Antropologia kultury młodzieżowej, Warszawa 2005.
Maria Szczepska-Pustkowska, Esej o kulturze dziecięcej, Studia Edukacyjne nr 32, 2014, ss. 189-210.
S. Juszczyk, Przestrzeń wirtualna w procesie komunikacji młodzieży - ujęcie socjopedagogiczne. [w:] red. M. Kita, M. Ślawska, Transdyscyplinarność badań nad komunikacją medialną. T. 1, Stan wiedzy i postulaty badawcze, Katowice 2012, ss. 95-109.
Dawne i współczesne zabawki dziecięce, red. D. Żołądź-Strzelczyk i K. Kabacińska, Poznań 2010.
I. Burczyk, Folklor dziecięcy, [w:] red. J. Uchyła-Zroski, Muzyka w środowisku społecznym, Katowice 2012, ss. 390-397.
J. Cieślikowski, Wielka zabawa, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1985.
J. Cieślikowski, Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław—Warszawa—Kraków—Gdańsk 1975.
J. Ługowska, „Literackie dzieciństwo” – w kręgu czytelniczych inicjacji, „Polonistyka. Innowacje”, 2016, Nr 3, ss. 89–98.
Animacja czytelnictwa dziecięcego. Koncepcje - Doświadczenia – Postulaty, red. J. Papuzińska, G. Walczewska-Klimczak, Płock 2004.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: