Opieka i wychowanie - problemy dzieci w rodzinie, grupie i środowisku 2300-N3-OWPD

Umiejętność interpretowania zachowań dziecka w kontekście jego sytuacji rodzinnej
Zdobycie kompetencji pracy z dzieckiem i rodziną
Umiejętność właściwego reagowania na sytuacje trudne dziecka
Znajomość problemów społecznych i emocjonalnych dzieci
Znajomość teoretycznych problemów stanowiących podłoże sytuacji opiekuńczo-wychowawczych

Egzamin ustny
Wiedza z dziedzieny opieki nad dziećmi
Umiejętność dostrzegania i interpretowania objawów dziecka przejawiającego trudności rozwojowe i zaburzenia więzi oraz planowania pomocy tym dzieciom

(literatura do wyboru: jedna z kilku wskazanych pozycji lub inna, dowolnie wybrana przez studenta na wskazany temat)

1. Z dziejów opieki nad dziećmi
Przygotowanie informacji o wybranej historycznej instytucji lub formie opieki
Cz. Kępski Idea miłosierdzia a dobroczynność i opieka
M. Kolankiewicz Porzuceni i powierzeni trosce
M. Surdacki Dzieci porzucone w Szpitalu Św Ducha w Rzymie

2. Biografie i dokonania historycznych postaci opieki i wychowania:
Ks. Gabriel Piotr Baudouin, Ks. Jan Bosko, Czesław Czapów, Kazimierz Jeżewski, Henryk Jordan, Janusz Korczak, Kazimierz Lisiecki, Aleksander Kamiński

3. Zdania mojej gminy i powiatu w zakresie pomocy rodzinie i opieki nad dziećmi
Ustawa o pomocy społecznej + rozporządzenia

4. Opieka i wychowanie w rodzinie
Wychowanie w rodzinie
Kępski C., „Opieka i wychowanie w rodzinie”, UMCS, Lublin 2003
Kawula S., Brągiel J., Janke A.W., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń, Wyd. A. Marszałek, 2006
Plopa Mieczysław, Psychologia rodziny Teorie i badania (r. III rodzice a rozwój dziecka)
Prawa dziecka w rodzinie zdezorganizowanej
M. Andrzejewski Prawa dziecka w rodzinie zdezorganizowanej

5. Dzieci ulicy
Anna Kurzeja „Dzieci ulicy”, Kraków 2008
Elżbieta Bielecka „Streetworking. Teoria i praktyka”, Warszawa 2005

6. Reintegracja rodziny
Praca z rodziną dzieci umieszczonych w placówkach i rodzinach zastępczych
Sytuacja dziecka rozłączonego z rodziną i możliwości powrotu do domu
Wybrane artykuły z „Problemów opiekuńczo-wychowawczych”
Izabela Owczaruk „Odzyskać dziecko”

7. Przysposobienie
Czym jest przysposobienie? Przygotowanie rodziców, przygotowanie dzieci, problemy dzieci adoptowanych
Podstawy prawne (KRiO, Rozporządzenie MPiPS o Ośrodkach ad-op, KOPD, Konwencja o przysposobieniu zagranicznym)
Marek Andrzejewski, Małgorzata Łączkowska (red.) Prawne i pozaprawne aspekty adopcji
Błeszyński Jacek Jarosław, Kluczowe zagadnienia przysposobienia i funkcjonowania rodzin adopcyjnych, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2000
Ostrowska Krystyna, Milewska Ewa (red.) Adopcja – teoria i praktyka, CMPPP-MEN, Warszawa 1999.

8. Rodziny zastępcze
Podstawy prawne KRiO, Rozporządzenie MIPS o rodzinach zastepczych
Rodzaje, zadania rodzin zastępczych, przygotowanie rodziców i dzieci, współdziałanie rodziców i opiekunów w wychowaniu dziecka, problemy wychowawcze dzieci wychowywanych w rodzinach zastępczych
Winogrodzka Lidia, Rodziny zastępcze i ich dzieci, UMCS, Lublin 2007
Kusio Urszula, Rodzina zastępcza jako środowisko wychowawcze, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1998
Kolankiewicz M., Z tradycji rodzin zastępczych cz. 1 i 2 [w:] „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2008, nr 1, s.36-44, nr 2; Charakterystyka rodzin zastępczych [w:] „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, 2007, nr 10, s.17-23

9. Instytucjonalne formy opieki
Placówki opieki całodobowej w systemie pomocy społecznej (podstawy prawne, zadnia, charakterystyka dzieci, praca opiekuńczo-wychowawcza):
- socjalizacyjne, interwencyjne, rodzinne, wsparcia dziennego, wielofunkcyjne,
- domy pomocy społecznej,
- ośrodki interwencji kryzysowej.
Ustawa o pomocy społecznej wraz z rozporządzeniami MPiPS o placówkach opiekuńczo-wychowawczych, domach pomocy społecznej; Ustawa o zapobieganiu przemocy w rodzinie i rozporządzenie MPiPS o ośrodkach interwencji kryzysowej

Placówki w systemie oświaty (podstawy prawne, zadnia, charakterystyka dzieci, praca opiekuńczo-wychowawcza):
- specjalne ośrodki wychowawcze i szkolno-wychowawcze,
- ośrodki socjoterapii,
- ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, rahabilitacyjno-wychowawcze
- młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
Ustawa o systemie oświaty i rozporządzenie MEN w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych

10. Usamodzielnienie
Co oznacza pojęcie usamodzielnienia wychowanków? Plan usamodzielnienia – jego cele i sposoby realizacji. Start w dorosłe życie osób opuszczających różne formy opieki
Rozporządzenie Ministra Polityki społecznej z dnia 23.12.2004 w spawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie( Dz. U. Nr 6 poz. 45 z 2005 z późn. zm.
A. Kwak, Z opieki zastępczej w dorosłe życie, wyd. Instytut Spraw Publicznych,
J. Sokołowska, Na przekór losowi ; Tworzenie rodziny przez osoby osierocone, wyd. Impuls 2004
W. Wiśniewska: Przygotowanie wychowanków do samodzielnego życia w warunkach współczesnego domu dziecka, [w:] A. Siedlaczek-Szwed, I. Wagner: Rodzinne i pozarodzinne środowiska wychowawcze, Częstochowa 2002.

11. Dzieci i migracje
- dzieci Polaków wyjeżdżających zagranicę,
- dzieci cudzoziemskie bez opieki,
- uchodźcy,
- handel dziećmi.
Migracja – rodzina - dziecko Pedagogika społeczna nr 3/2008
Problem handlu dziećmi i dzieci cudzoziemskich bez opieki Kwartalnik Dziecko krzywdzone 12/2005
Handel dziećmi- wybrane problemy, red. Zbigniew Lasocik, Maryla Koss, Łukasz Wieczorek, Ośrodek badań Handlu ludźmi, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2007

11. Nowe projekty ustaw w dziedzinie opieki nad dziećmi

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2300-N3-OWPD w USOSweb