Wprowadzenie do pedagogiki 2300-N1-WPED
Celem zajęć jest prezentacja zagadnień wchodzących w zakres "wprowadzenia do pedagogiki.
Treść przedmiotu wg standardów: Geneza wychowania. Wychowanie a życie społeczne. Wychowanie w różnych kulturach i różnych organizacjach (porządkach) życia społecznego. Wychowanie a rozwój. Funkcje wychowania. Problematyczność (nieoczywistość) wychowania i jej konsekwencje. Co to znaczy, że wychowanie obciążone jest nieusuwalną dwuznacznością i niespełnialnością? Dlaczego wychowanie wymaga zawsze moralnego uprawomocnienia? Wychowanie jako czynność techniczna, jako działanie komunikacyjne oraz jako fakt kulturowy. Instytucje edukacyjne. Geneza i struktura wiedzy pedagogicznej. Społeczno-kulturowe uwarunkowania wiedzy pedagogicznej. Zależność pedagogiki od innych dziedzin wiedzy. Aporie pedagogiczne: przymus i swoboda w wychowaniu, wychowanie jako urabianie i jako wspomaganie rozwoju, wychowanie adaptacyjne i emancypacyjne, wychowanie a manipulacja. Główne doktryny (systemy) pedagogiczne. Pojęcie doktryny pedagogicznej. Przynależność doktryn do różnych nurtów pedagogiki. Związek doktryn z ideologiami i formacjami światopoglądowymi. Znaczenie doktryn dla współczesnej refleksji o wychowaniu. Potrzeba i sposób studiowania doktryn pedagogicznych.
Efekty kształcenia - umiejętności i kompetencje: rozumienia podstawowych kategorii używanych w badaniach nad edukacją i wychowaniem; analizy odmiennych koncepcji wychowania, rekonstruowania ich założeń oraz ideologii; rozróżniania podstawowych możliwości i ograniczeń towarzyszących procesom edukacji i wychowania; umiejętności posługiwania się językiem różnych koncepcji wychowania dla opisu rzeczywistości społecznej.
Wiodące tematy:
˘ Język pedagogiki. Wieloznaczność podstawowych pojęć. Zróżnicowanie języka dyskursów pedagogicznych.
˘ Podstawowe pojęcia i łączące je relacje ( wychowanie, edukacja, formacja itd.)
˘ Rozumienie "starych " pojęć i nowe terminy , dla przykładu : ambiwalencja, emancypacja, metapedagogika,
˘ Interdyscyplinarność pedagogiki. Egzemplifikacja związków z filozofią i wybranymi naukami (socjologią, psychologią, antropologią kulturową.)
˘ Podziały wewnętrzne pedagogiki - horyzontalne i wertykalne, poziomy i dyscypliny.
˘ Klasyfikacja myśli pedagogicznej : prądy, kierunki, koncepcje.
˘ Pedagogika - zróżnicowanie podejść badawczych. Co to są założenia epistemologiczne ?
˘ Istota i ranga problematyki aksjologicznej. Status ontologiczny wartości - konsekwencje pedagogiczne.
˘ Wychowanie jako sytuacja etyczna; wychowanie jako proces "instrumentalno- technologiczny".
˘ Co to jest naturalizm pedagogiczny ?
˘ Co to jest socjologizm pedagogiczny ?
˘ Progresywizm/pragmatyzm J.Dewey'a jako próba przezwyciężenia jednostronności rozumienia wychowania i przykład traktowania filozofii jako teorii wychowania.
˘ Personalizm pedagogiczny jako próba przezwyciężenia indywidualizmu i kolektywizmu.
˘ Koncepcje człowieka a wychowanie - wieloaspektowość ludzkiego bytu a tendencje redukcjonistyczne.
˘ Antypedagogika jako krytyka pedagogiki i kategorii "homo educandus"
˘ Co to jest rozum pedagogiczny? Co to jest pedagogizm ?
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Po ukończeniu kursu student:
WIEDZA
1. zna znaczenie podstawowych pojęć z zakresu pedagogiki;
2. posiada wiedzę dotyczącą zróżnicowania myśli pedagogicznej i struktury pedagogiki;
3. posiada elementarną wiedzę dotyczącą tradycji myśli pedagogicznej i jej odniesień do współczesności;
4. posiada podstawową wiedzę dotyczącą zainteresowań pedagogiki problemami współczesności i różnych form edukacji.
UMIEJĘTNOŚCI
1. operuje poznanymi kategoriami pedagogicznymi;
2. wyjaśnia zależność : kontekst teoretyczny myśli pedagogicznej – rozumienie wychowania;
3. dokonuje analizy tekstów pedagogicznych
4. dokonuje syntezy treści kursu;
5. wyjaśnia zależność między wybranymi aspektami współczesności a profilem teorii i praktyki pedagogicznej;
6. wyjaśnia zależność między różnymi stanowiskami teoretycznymi.
POSTAWY
1. dostrzega złożoność edukacji i myśli pedagogicznej;
2. otwiera się poznawczo na wychowanie jako zjawisko społeczne i kulturowe;
3. otwiera się poznawczo na zróżnicowanie stanowisk teoretycznych.
Kryteria oceniania
Egzamin po zaliczeniu ćwiczeń. Egzamin pisemny. Pytania otwarte. 90 minut. Wiedza z wykładów, ćwiczeń i dodatkowych lektur.
Literatura
1. K. Ablewicz: Codzienność i fenomenologia – metodologiczne uwagi pedagoga, (w) : S. Palka (red.): Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych, Kraków 2004, s. 301- 312;
2. S. Amsterdamski: Kryzys scjentyzmu, (w): Nowak S. (red.): Wizje człowieka i społeczeństwa w teoriach i badaniach naukowych, Warszawa 1989;.
3. A. Chua: Bojowa pieśń tygrysicy. Dlaczego chińskie matki są najlepsze, Prószyński i Spółka, Warszawa 2001, część pierwsza rozdziały: 2,6,10,11, s.15-23, 35-40,65-76,77-80;
4. J. Dewey: Co to jest filozofia wychowania ?( w): S. Wołoszyn (red.): Źródła do dziejów wychowania i myśli pedagogicznej, Kielce 1998,. tom III księga 1 lub :J. Dewey :Demokracja i wychowanie, Wrocław- Warszawa- Kraków – Gdańsk 1972, rozdział XXIV;
5. E. Durkheim : O wychowaniu, O kulturze pedagogicznej, (w): S. Wołoszyn (red.): Źródła do..., op.cit., tom III, księga 1
6.J. Elkan : Janusz Korczak inaczej, Miesięcznik Literacki, listopad 1978;
7. J. Gnitecki: Zarys pedagogiki ogólnej, Gorzów Wielkopolski 1999,, rozdział II;
8. J. Górniewicz: Dyskurs filozoficzny a dyskurs pedagogiczny o wychowaniu. Na marginesie rozważań nad krytyką rozumu pedagogicznego, (w): T. Hejnicka- Bezwińska (red.):Racjonalność pedagogiki. Bydgoszcz 1995;
9. T. Hejnicka – Bezwińska: Pedagogika ogólna, Warszawa 2008, s.29 -124, s220-241;
10.. S. Hessen: O sprzecznościach i jedności wychowania, rozdział VII, Warszawa 1998;
11. S. Hessen :Pedagog, (w): S.Hessen: Pisma wybrane , tom V (Pisma pomniejsze), Warszawa 1998;
12.R. Ingarden: książeczka o człowieku; Wydawnictwo Literackie ,Kraków 1987, teksty ; Człowiek i przyroda, O naturze ludzkiej, Człowiek i jego rzeczywistość,,s.11- 38;
13. K. Jaspers: Filozofia egzystencji, rozdział: Człowiek, Warszawa 1990;
14. A. Kaczor : Edukacja i humanizm – współczesne konteksty, 9 w): T. Szkołut (red.): Humanizm . Tradycje i przyszłość, Lublin 2003, s. 209 – 223;
15. J. Korczak: Prawo dziecka do szacunku, w: S. Wołoszyn (redf.): Źródła do dziejów…, op. cit., s.248 -265;
16. S. Kunowski: Podstawy pedagogiki współczesnej, Warszawa 1997, część I , rozdziały II, III, V;
17. M. Lewartowska _Zychowicz: Homo liberalis jako projekt edukacyjny, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 20010. Rozdział 3, s.130 -162.
18.J. Maritain: Dynamika wychowania, w: „Znak” nr 9 ( 436), 1991 f
19. Z. Melosik, T. Szkudlarek : Kultura. Tożsamość. Edukacja. Kraków 1998, s. 13- 31, 115 – 125;
20. B. Nawroczyński : Przymuszać czy wyzwalać ?, ( (w): : S. Wołoszyn ( red.) : Źródła do...op. cit., tom III, księga 2 ;
21.S.A. Neill: Nowa Summerhill, Poznań 2000, rozdziały: Idea Summerhill, Zabawa i samoregulacja, Seks i koedukacja:;
22. S. Palka: Wartości poznawcze we współczesnej pedagogice teoretycznie i praktycznie zorientowanej. (w): T. Kukołowicz, M. Nowak (red.): Pedagogika ogólna. Problemy aksjologiczne, Lublin 1997;
23 N. Postman: W stronę XVIII stulecia, PIW, Warszawa 2001,rozdział: Dzieci, s.127 – 147;
24.E. Rodziewicz: Szkoły myślenia w edukacji, (w): J. Brzeziński, L. Witkowski (red.) :Edukacja wobec zmiany społecznej, Poznań –Toruń 1994;
25.C. Rogers: Uczyć się, jak być wolnym, (w): K.Jankowski (red.):: Przełom w psychologii, Warszawa 1978 lub (w): S. Wołoszyn red.): Źródła do dziejów..., op. cit., tom III, księga 2;
26. B. Russell B.: Wolność i autorytet w wychowaniu, Wychowanie a ustrój społeczny, (w); S. Wołoszyn (red.): Źródła do… op. cit., tom III, księga 1, s. 509 -519, 519 – 526;
27. R. Schulz: Wykłady z pedagogiki ogólnej, Toruń 2003, tom I . s. 11 – 14;
28.B. Smolińska Theiss: Obraz dziecka i dzieciństwa a pedagogika. Trzy stanowiska, w: Fr . Adamski, A. M. de Tchorzewski (Re.): Edukacja wobec dylematów moralnych współczesności, Wyd. UJ, Kraków 1999;
29.J. Watson: Behawioryzm oraz Psychologia, jak ją widzi behawiorysta, Warszawa 1993, s.39 52, rozdział : Osobowość;
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: