MK- Moduł prawno-systemowych i etycznych aspektów edukacji 2300-N-MK1
Moduł składa się z trzech wykładów: Systemy wspierania dziecka i rodziny, Etyka dla pedagogów, Elementy prawa dla pedagogów oraz wybranego przez studenta lektorium/warsztatu pogłębiającego problematykę jednego z wykładów.
W trakcie zajęć prowadzonych w ramach modułu zarówno wykładów jak i lektoriów i warsztatów student będzie mógł poznać organizacyjno- systemowe i etyczno-prawne uwarunkowania procesu nauczania i wychowania we współczesnej Polsce z odniesieniem do rozwiązań stosowanych w innych krajach. Omawiane będą systemy wspierania dzieci i rodzin, przemiany rodzin we współczesnym świecie i wynikające z tych przemian szanse oraz zagrożenia dotyczące rozwoju dzieci i młodzieży. Przedstawione zostaną rozwiązania prawne dotyczące sytuacji dziecka i nastolatka, relacji rodzice- dzieci świetle prawa, odpowiedzialności prawnej za małoletniego, zakresu autonomii rodziny i prawa rodziców do decydowania o wychowaniu, a także zagadnienia dotyczące opieki prawnej nad małoletnimi.
Studenci zapoznają się z teoretycznymi podstawami podejść zorientowanych na rodziny i dzieci. Zostanie im przedstawiony stan najnowszych badań nt. uwarunkowań rodzicielstwa i wspierania rodzin, o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Zapoznają się z działaniami polityki społecznej na rzecz dzieci i rodzin w Polsce i innych wybranych krajach, z zasadami polityk rodzinnych i instrumentami wspierania rodziny. Zostaną im także przedstawione podstawy prawne wspierania rodzin dysfunkcyjnych w naszym kraju.
Zostaną omówione podstawowe zagadnienia prawa oświatowego, takie jak: cele, zadania i organizacja systemu oświaty, obowiązek szkolny i obowiązek nauki, ocenianie w świetle prawa, kompetencje dyrektora, rady pedagogicznej i organów społecznych w szkole.
Zostaną przybliżone studentom dylematy etyczne związane z współczesnym wychowaniem i nauczaniem oraz współczesne wyzwania moralne w perspektywie najważniejszych koncepcji etycznych. Analizowana będzie problematyka zobowiązań moralnych, zarówno w perspektywie wymagań stawianych podmiotowi moralnemu przez wspólnotę, jak i uwarunkowań wynikających z zaakceptowania określonych wizji tożsamości i osobowości.
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wiedza
Student:
- ma wiedzę na temat przemian rodziny i wynikających z nich zagrożeń dla rozwoju dzieci i młodzieży, w tym sytuację demograficzną, problemy uzależnienia, ubóstwa i wykluczenia społecznego, zna stan najnowszych badań krajowych i międzynarodowych dotyczących tych zagadnień;
- zna funkcje pomocy społecznej i organizację systemu pomocy społecznej w Polsce oraz podstawowe instytucje i organizacje pozarządowe działające na rzecz dziecka i rodziny;
- zna cele, zadania i zasady organizacji systemu oświaty, wie jakie są podstawowe zadania szkoły w zakresie dydaktyki, wychowania i opieki;
- zna podstawowe założenia najważniejszych koncepcji etycznych oraz rozumie istotę współczesnych dylematów etycznych i wyzwań moralnych, przed którymi staje nauczyciel i wychowawca;
- ma podstawową wiedzę o sytuacji dziecka i nastolatka oraz rodziców i wychowawców w różnych gałęziach prawa: cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego, oświatowego, karnego;
- wie na czym polega zasada autonomii rodziny i odpowiedzialności rodziców za wychowanie dziecka, ma podstawowa wiedzę o prawnych i etycznych aspektach wspierania dziecka i rodziny;
- zna systemy wspierania rodziny i programy prewencyjne i interwencyjne w Polsce i innych krajach;
Umiejętności
Student:
- rozumie podejścia zorientowane na rodzinę w teorii i praktyce społecznej
-rozumie przemiany współczesnej rodziny i wynikające z nich zagrożenia;
- potrafi wskazać sposoby pomocy dziecku i rodzinie uwzględniające przepisy prawne i wymagania etyczne.
-potrafi opisać i krytycznie zanalizować przykłady innowacyjnych działań na rzecz dziecka i rodziny oferowanymi przez instytucje publiczne i organizacje pozarządowe.
-potrafi wskazać efektywne strategie i projekty skierowane do dzieci i rodzin w środowisku lokalnym oraz modele pomocy rodzinom z grupy ryzyka
-potrafi dostrzec w analizowanej problematyce dylematy etyczne i podejmować wysiłek ich rozwiązania zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i praktycznym.
-potrafi podjąć racjonalną debatę dotyczącą kwestii moralnych
- potrafi wskazać i zastosować adekwatne przepisy prawa do rozwiązywania problemów z zakresu socjalizacji i edukacji, potrafi wykorzystać adekwatne akty prawne do oceny funkcjonowania środowisk socjalizacyjnych i edukacyjnych.
Kompetencje społeczne
Student:
-rozumie problemy i dylematy współczesnego rodzicielstwa, a także problemy związane z organizowaniem systemu wsparcia dla dziecka i rodziny;
-prezentuje postawę wrażliwości na potrzeby dzieci i rodzin z grupy ryzyka;
-jest gotowy do podejmowania działań aktywizujących dzieci i rodziny;
-dostrzega dylematy etyczne dotyczące pomocy i wychowania, jest otwarty na inne stanowiska etyczne, przejawia światły sceptycyzm zarówno wobec własnych, jak i odmiennych poglądów moralnych;
-dostrzega społeczną potrzebę prowadzenia racjonalnej dyskusji na temat współczesnych wyzwań moralnych i ich pedagogicznych implikacji;
-rozumie znaczenie prawa w oświacie oraz organizacji pomocy dla dziecka i rodziny oraz potrzebę stosowania prawa w działalności edukacyjnej i procesie udzielania pomocy;
- rozumie konieczność uzupełniania i pogłębiania wiedzy z zakresu systemów wspierania rodziny, etyki i prawa dla rozwoju kompetencji zawodowych i podejmuje aktywność samokształceniową w tym zakresie.
Literatura
Platon, Państwo, tłum. W. Witwicki, AKME, Warszawa 1990, ks. 2, I-X.
Święty Augustyn, Dialogi filozoficzne: O wolnej woli, Znak, Kraków 2001, ks. I.
John Stuart Mill, O wolności, tłum. A. Kurlandzka, (w:) tegoż, Utylitaryzm, . O wolności, PWN, Warszawa 1959.
C.S. Lewis, Demokratyczna edukacja, (w:) tegoż, Nieodparte racje, Logos, Warszawa 2003.
Marek Andrzejewski – Prawna ochrona rodziny
Piorunek, M., Skowrońska-Pućka A., Kozielska J. Rodzina–młodzież–dziecko. Szkice z teorii i praktyki pomocy psychopedagogicznej i socjalnej. Wydawnictwo Naukowe UAM, 2016 (fragmenty)
Kłos, B. "Wsparcie finansowe dla rodzin z dziećmi w Polsce iw wybranych państwach członkowskich Unii Europejskiej." Analizy BAS 6 (142) (2016).
Szluz B., Szluz A., Urbańska M.(red.), Współczesna rodzina w ujęciu interdyscyplinarnym. Przemiany-Wsparcie-Rozwój, Wyd. Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2017 (fragmenty)
Brągiel J., Górnicka B. (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych, Opole 2015 (fragmenty).
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy
Ustawa o systemie oświaty
Ustawa Prawo Oświatowe
Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej
Employment, Social Affairs & Inclusion, Komisja Europejska (wybrane materiały
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: