Etyczne i prawne zagadnienia w niepełnosprawności 2300-J-PS-II-MFiP-EP
Jedna z założycielek Independent Living Movement, Judy Heumann napisała: „Niezależność nie oznacza dla nas wykonywania rzeczy samemu. Oznacza możliwość podejmowania niezależnych decyzji. To jest proces umysłowy niezależny od sprawnego ciała.” Świat ludzi bez niepełnosprawności wiąże pojęcie godności z pojęciem autonomii. Osoby z niepełnosprawnościami, które z wielu powodów – braku możliwości wykonywania codziennych czynności, samoobsługi, bezpieczeństwa ekonomicznego – bywają uzależnione od innych, powiązanie godności człowieka z autonomią odbierają jako zagrożenie. Potrzeba opieki lub asysty nie jest postrzegana przez nie jako dowód zależności, przeciwnie – jest rodzajem protezy, która pozwala im uzyskać niezależność. Zajęcia będą miały charakter interdyscyplinarny i dotyczyć będą analizy problemów moralnych opieki i wsparcia osób z niepełnosprawnościami. Podejmiemy próbę przedstawienia i przeanalizowania tych zagadnień, które są przedmiotem dyskusji etycznej, postulatów aktywistów ruchu na rzecz praw osób niepełnosprawnych a które mogą mieć wpływ na społeczną debatę na temat niepełnosprawności.
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Nabyta wiedza:
Po ukończeniu zajęć student:
‒ zna i rozumie interdyscyplinarną terminologię w zakresie badań o niepełnosprawności,
‒ zna główne zagadnienia i problemy dotyczące sytuacji osób z niepełnosprawnościami w Polsce i na świecie, współczesne orientacje teoretyczne i badawcze w tym zakresie,
‒ dostrzega wpływ czynników społeczno-kulturowych, prawnych i polityczno-ekonomicznych na jakość życia osób z niepełnosprawnościami.
Nabyte umiejętności:
Po ukończeniu zajęć student:
‒ prawidłowo identyfikuje, interpretuje i analizuje problemy i konflikty etyczne, powstające na gruncie polityk społecznych i badań o niepełnosprawności,
‒ merytorycznie i poprawnie argumentuje, dobiera i konstruuje zaawansowane argumenty normatywne i faktyczne, oraz formułuje odpowiedzi na krytykę,
‒ przygotowuje analizy krytyczne tekstów opracowywanych w trakcie seminarium,
‒ przygotowuje na poziomie zaawansowanym prezentację dotyczącą zagadnień z zakresu studiów o niepełnosprawności na podstawie literatury oraz samodzielnie wyszukanych i poddanych krytycznej analizie informacji pochodzących z różnych źródeł.
Nabyte kompetencje społeczne:
Po ukończeniu zajęć student:
‒ docenia wartość i znaczenie dyskusji dla rozwoju wiedzy oraz konstruktywnego rozwiązywania dylematów moralnych, jakie powstają w praktyce klinicznej,
‒ jest otwarty na rozmowę i współpracę z innymi,
‒ potrafi współdziałać i pracować w grupie, przyjmując w niej różne role,
‒ odznacza się rzetelnością, rozwagą i zaangażowaniem w projektowaniu, planowaniu i realizowaniu działań badawczych i profesjonalnych z zakresu badań o niepełnosprawności,
‒ dostrzega znaczenie i potrzebę edukacji etycznej i bioetycznej wśród przedstawicieli zawodów medycznych i polityk publicznych,
‒ docenia znaczenia refleksji etycznej w praktyce medycyny oraz jej rolę w kształtowaniu więzi terapeutycznych opartych na poszanowaniu godności i podstawowych praw człowieka,
‒ wykazuje zainteresowanie dyskusjami i sporami z zakresu etyki badań o niepełnosprawności.
Kryteria oceniania
Aktywna obecność na zajęciach
Dyskusja oksfordzka
Czytanie tekstów proponowanych przez prowadzącego i udział w dyskusjach na ich temat
Literatura
Davis W.S. (2001) Disability and Bioethics: Removing Barriers to Understanding and Setting the Agenda for a New Conversation. Th e American Journal of Bioethics 1(3): 64–65.
Davy, L. (2015). Philosophical Inclusive Design: Intellectual Disability and the Limits of Individual Autonomy in Moral and Political Theory. Hypatia. A Journal of Feminist Philosophy, 30(1): 132-148.
Fineman, Martha. 2000. Contract and care. Chicago-Kent Law Review 76 (3): 1403–40.
Frey, R. G. 2005. Autonomy, diminished life, and the threshold for use. In Personal autonomy: New essays on personal autonomy and its role in contemporary moral philosophy, ed. James Stacey Taylor. Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Keller J. (1997) Autonomy, Relationality, and Feminist Ethics. Hypatia 12 (2): 152–164.
Kittay, Eva Feder. 1999. Love’s labor: Essays on women, equality, and dependency. New York: Routledge.
Kittay, E. (2011). The Ethics of Care, Dependence, and Disability. Ratio Juris 24 (1):49-58
Kittay, E. (2010). The personal is philosophical is political: A philosopher and mother of a cognitively disabled person sends notes from the battlefield. In Cognitive disability and its challenge to moral philosophy, ed. Licia Carlson and Eva Feder Kittay. Malden, Mass: Wiley-Blackwell.
Morris J. (2001) Impairment and disability: constructing an ethics of care which promotes human rights. Hypatia 16 (4): 1–16.
Nedelsky, Jennifer. 1989. Reconceiving autonomy: Sources, thoughts and possibilities. Yale Journal of Law and Feminism 1: 7–36.
Rudnicki, S. (2014). Niepełnosprawność i złożoność. Studia Socjologiczne, 2(213), 43-61.
Shakespeare, R. (2014). Disability rights and wrong revisited. London: Routledge.
Szeroczyńska, M., Grzejszczak, R (2012). Ubezwłasnowolnienie i inne formy wsparcia dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w Polsce – teoria i praktyka. W: Jeśli nie ubezwłasnowolnienie, to co? Prawne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością intelektualną, Warszawa.
Zdrodowska, M. (2016). Między aktywizmem a akademią. Studia nad niepełnosprawnością. Teksty Drugie, 5, 384-403.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: