Kontrakty i arbitraż w handlu międzynarodowym 2200-1W099S
Wykład ma na celu całościowe przedstawienie, w ujęciu prawno-porównawczym i z uwzględnieniem międzynarodowej praktyki, problematyki międzynarodowego obrotu handlowego ze szczególnym uwzględnieniem międzynarodowego arbitrażu handlowego. Słuchacze w pierwszej kolejności zapoznają się z istotą i elementarnymi problemami regulacji prawnej stosunków umownych w handlu międzynarodowym (w hasłowym ujęciu, kontraktów). Jednym z istotnych elementów tej regulacji są zasady rozstrzygania sporów między kontrahentami; w tej dziedzinie podstawowe znaczenia ma międzynarodowy arbitraż handlowy. Jest to kompleksowa dziedzina prawa, regulowana przez konwencje międzynarodowe, prawo arbitrażowe i procesowe cywilne poszczególnych państw oraz tzw. soft law czyli regulacje tworzone przez międzynarodowe organizacje i stowarzyszenia, stosowane z uwagi na ich autorytet merytoryczny. W wypadku sporów na tle transakcji gospodarczych o charakterze międzynarodowym żaden sąd państwowy nie ma naturalnej i wyłącznej jurysdykcji, natomiast wybór sądu w kraju jednej ze stron lub nawet w kraju neutralnym obciążony jest dodatkowym ryzykiem prawnym. W tej sytuacji umowa o arbitraż stanowi typowy, a często wręcz konieczny element takiej transakcji. Znajomość tej instytucji, obok podstawowej wiedzy o międzynarodowych kontraktach handlowych, jest więc niezbędna prawnikom, którzy w swojej praktyce będą stykali się z międzynarodowym obrotem gospodarczym.
Szczegółowa tematyka wykładu:
Blok pierwszy
1. Pojęcie i regulacja prawna międzynarodowego kontraktu handlowego. Rozwój tej regulacji: Lex mercatoria, nova lex mercatoria i międzynarodowe prawo handlowe. Metody regulacji (normy kolizyjne, regulacja merytoryczna).
2. Regulacje konwencyjne i tzw. soft law. Rola prawa krajowego w regulacji kontraktu międzynarodowego na przykładzie prawa polskiego.
3. Typologia kontraktów. Redakcja typowego kontraktu handlowego w obrocie międzynarodowym i jego podstawowe klauzule.
Blok drugi
4) Pojęcie arbitrażu i jego status prawny oraz miejsce w polskim porządku prawnym. Instytucje arbitrażowe (tzw. stałe sądy) i ich rola w handlu międzynarodowym. Rola sądów powszechnych
5) Pojęcie, specyfika i źródła regulacji międzynarodowego arbitrażu handlowego. Rola tzw. soft law. Przegląd porównawczy krajowych regulacji arbitrażu (Anglia, Francja, Szwajcaria, Niemcy, Polska)
6) Prawo kolizyjne i merytoryczne w arbitrażu
Blok trzeci
7) Zdatność arbitrażowa sporu; treść i forma umowy o arbitraż
8) Spory wielostronne i korporacyjne
9) Kwalifikacje, obowiązek bezstronności i niezależności arbitra
10) Tryb powołania i funkcjonowania trybunału arbitrażowego; receptum arbitrii; rola instytucji arbitrażowych
Blok czwarty
11) Orzeczenie o właściwości trybunału arbitrażowego; zabezpieczenie roszczeń w arbitrażu
12) Regulacja postępowania arbitrażowego – lex arbitrii. Wszczęcie arbitrażu, pisma procesowe, postępowanie dowodowe. Świadkowie i eksperci. Zamknięcie postępowania
13) Wydanie wyroku i jego status prawny; wykładnia i rektyfikacja wyroku
14) Postępowania postarbitrażowe: uznanie wyroku i stwierdzenie jego wykonalności; uchylenie wyroku sądu arbitrażowego.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Wykład powinien umożliwić studentowi:
1) w zakresie wiedzy:
a) poznanie podstawowych zasad stosowania prawa do umów (kontraktów) zawieranych w handlu międzynarodowym;
b) poznanie historycznych korzeni i współczesnego statusu arbitrażu jako szczególnej prywatnej procedury rozstrzygania sporów w obszarze prawa prywatnego,
c) identyfikację specyfiki i podstawowych zasad oraz źródeł regulacji międzynarodowego arbitrażu handlowego,
d) stosowanie zasad postępowania arbitrażowego, w tym zwłaszcza postępowania dowodowego, w międzynarodowym arbitrażu handlowym,
e) ocenę podstaw skuteczności wyroku arbitrażowego i jej ograniczeń;
2) w zakresie umiejętności:
a) ocenę przydatności klauzuli arbitrażowej w konkretnej transakcji gospodarczej,
b) rozpoznanie problemów wiążących się z wyborem określonego forum arbitrażowego oraz treścią proponowanej klauzuli;
3) w zakresie postawy:
a) świadomość zależności pomiędzy wybraną drogą rozstrzygania sporów a stosowaniem prawa materialnego i ostatecznym rozstrzygnięciem,
b) zrozumienie podstawowych uwarunkowań dotyczących stosunku arbitrów do stron oraz bezstronności i niezależności arbitrów.
Kryteria oceniania
Uczestnictwo w zajęciach i aktywność w prowadzonej dyskusji.
Literatura
1) W. Popiołek (red.), System Prawa Handlowego t. 9, Międzynarodowe prawo handlowe, Warszawa 2013
2) T. Ereciński, K. Weitz, Sąd arbitrażowy, Warszawa 2008
3) Ł. Błaszczak, Wyrok sądu polubownego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010
4) Andrzej W. Wiśniewski, Międzynarodowy arbitraż handlowy w Polsce. Status prawny arbitrażu i arbitrów, Warszawa 2011
5) Andrzej W. Wiśniewski, Regulacja umowy o arbitraż w ustawie p.p.m. a problem elementu obcego w prawie prywatnym międzynarodowym, w: J. Poczobut, A. W. Wiśniewski (red.) Prawo prywatne i arbitraż. Księga jubileuszowa dedykowana dr. M. Tomaszewskiemu, Warszawa 2016, s. 401 i n.
6) Andrzej W. Wiśniewski, Polish Conflict of Law Rules in the Field of International Arbitration After the Entry Into Force of the New Act on Private International Law of 2011, w: Essays in International and European Law, Studia Iuridica t. 54, 2012
7) K. Zawiślak, Receptum arbitrii, Warszawa 2012
8) B. Gessel-Kalinowska vel Kalisz, M. Zachariasiewicz (red.), Biała księga. Propozycje zmian legislacyjnych mających na celu ulepszenie ram prawnych sądownictwa polubownego w Polsce, Warszawa 2014
9) A. Szumański (red.), System Prawa Handlowego. T. 8, Arbitraż handlowy, Warszawa 2015.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: