Rządy ludu a rządy prawa w demokracji konstytucyjnej 2200-1S206

Po ukończeniu przedmiotu student zdobędzie następujące umiejętności:

W zakresie wiedzy:

- identyfikacja aksjologicznych fundamentów współczesnego konstytucjonalizmu i ich związków z normatywnymi teoriami demokracji;
- charakterystyka źródeł legitymizacji władzy w demokracji konstytucyjnej;
- identyfikacja modeli ustroju demokratycznej i odpowiadającego im kształtu instytucji konstytucyjnych.

W zakresie umiejętności społecznych:

- dostrzeganie znaczenia problemu legitymizacji władzy dla funkcjonowania porządku prawnego oraz społeczeństwa obywatelskiego;
- identyfikowanie funkcji poszczególnych instytucji ustrojowych w kontekście aksjologicznych fundamentów demokracji konstytucyjnej;
- identyfikowanie konfliktu wartości leżących u podstaw przyjmowanych rozwiązań ustrojowych;
- zdolność do krytycznej analizy zakresu i sposobu realizacji kompetencji przez organy władzy publicznej z punktu widzenia źródeł i granic ich uprawomocnienia;
- zrozumienie procesów transformacji sfery publicznej oraz odpowiadających im przemian w kulturze prawnej;
- zdolność rozpoznania, jakie rodzaje argumentów są lub mogą być wykorzystane w sporach o trudne etycznie lub politycznie kwestie prawne, a także z jakich przekonań, założeń bądź presupozycji wynika sięgnięcie po określone racje w sporze;
- zdolność do racjonalnego argumentowania na rzecz własnego stanowiska w analizowanych sporach oraz odróżnienia własnych poglądów od konkurencyjnych stanowisk;
- świadomość znaczenia swojego udziału w sferze obywatelskiej kontroli władzy oraz kształtowaniu kultury prawnej społeczeństwa;
- świadomość odpowiedzialności za podnoszenie poziomu kultury prawnej i politycznej w zakresie spraw publicznych omawianych na zajęciach;
- dostrzeżenie wartości otwartej, krytycznej dyskusji wokół spraw publicznych.

Istotą prowadzonych zajęć jest odrzucenie wiedzy pamięciowej na rzecz zrozumienia problemów z zakresu filozofii prawa, nauki o państwie oraz prawa konstytucyjnego. Teksty wybrane i udostępnione studentom będę wymagały samodzielnej i wnikliwej lektury oraz własnej interpretacji.

Przedmiotem oceny będzie umiejętność rekonstrukcji opisowych i normatywnych argumentów formułowanych przez zwolenników i przeciwników określonych poglądów oraz ufundowanych na nich rozwiązań instytucjonalnych, a także zdolność samodzielnego formułowania poglądów i precyzyjnego ich uzasadniania, podważania argumentów przeciwnych.

Zaliczenie na podstawie obecności (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze), aktywności na zajęciach oraz pracy pisemnej.

Kryteria brane pod uwagę przy ocenie pracy: bibliografia, rzetelność naukowa, znajomość literatury przedmiotu, umiejętność formułowania problemów badawczych oraz dokonywania samodzielnej oceny materiałów źródłowych.

Brak

Literatura będzie przekazywana uczestnikom sukcesywnie, z odpowiednim wyprzedzeniem. W ramach literatury podstawowej dla omawianego zagadnienia wskazać można:

Ackerman B., We the People: Foundations, Harvard University Press 1991;

Alexander L., Constitutionalism. Philosophical Foundations, Cambridge University Press 2001;

Bellamy R., Political Constitutionalism. A Republican Defence of the Constitutionality of Democracy, Cambridge University Press 2010;

Biernat T., Legitymizacja władzy politycznej. Elementy teorii, Toruń 2000;

Dworkin R., Freedom’s Law, Oxford University Press 1996;

Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2006;

Dworkin R., Is Democracy possible here? Principles for a new democratic debate, Princeton University Press 2006;

Eisgruber Ch., Constitutional Self-Government, Harvard University Press 2001;

Granat M., Od klasycznego przedstawicielstwa do demokracji konstytucyjnej (ewolucja prawa i doktryny we Francji), Lublin 1994;

Gutmann A., Thompson D., Democracy and Disagreement, Harvard University Press 1996;

Habermas J., Faktyczność i obowiązywanie. Teoria dyskursu wobec zagadnień prawa i demokratycznego państwa prawnego, Warszawa 2005;

Held D., Modele demokracji, Kraków 2010;

Kaleta J. K., Sądownictwo konstytucyjne a teorie demokracji, Państwo i Prawo, z. 5 2018;

Kaleta J. K., Władza konstytuująca jako przedmiot badań nauk prawnych, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna” nr 1 2018;

Kaleta J. K., Ograniczenia władzy ustrojodawczej w demokracji konstytucyjnej, "Państwo i Prawo" z. 12 2018;

Kelsen H., Istota i rozwój sądownictwa konstytucyjnego, Warszawa 2009;

Kelsen H., O wartości i istocie demokracji, Warszawa 1935;

Laughlin M., Walker N., The paradox of constitutionalism : constituent power and constitutional form, Oxford University Press 2007;

Lipset S. M., Some Social Requisites of Democracy: Economic Development and Political Legitimacy, The American Political Science Review, Vol. 53, No. 1;

Mańko R., W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja, Łódź 2018;

Maravall M. J., Przeworski A. (red.), Demokracja i rządy prawa, Warszawa 2010;

Rosanvallon P., La légitimité démocratique. Impartialité, réflexivité, proximité, Seuil: Paris 2008;

Sadurski W., Prawo przed sądem. Studium sądownictwa konstytucyjnego w postkomunistycznych Państwach Europy Środkowej i Wschodniej, Warszawa 2008;

Sulikowski A., Współczesny paradygmat sądownictwa konstytucyjnego wobec kryzysu nowoczesności, Wrocław 2008;

Sweet A.S., Governing with Judges. Constitutional Politics in Europe, Oxford University Press 2000;

Tamanaha B.Z., On the Rule of Law. History, Politics, Theory, Cambridge University Press 2004;

Waldron J., Law and Disagreement, Oxford University Press New York 2001.

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2200-1S206 w USOSweb