Modele i koncepcje samorządu terytorialnego 2200-1PS050
Modele i koncepcje samorządu terytorialnego
Syllabus wykładu specjalizacyjnego
1. Pojęcie i zakres działania samorządu terytorialnego i władzy lokalnej. Samorząd terytorialny w systemie władz publicznych. Samorządność i pojęcie samorządu: samorząd terytorialny i nieterytorialny.
2. Ewolucja koncepcji samorządu terytorialnego: samorząd a państwo, samorząd a rząd i władza wykonawcza. Kształt i zakres samorządu terytorialnego: zagadnienia wstępne.
3. Podstawowe pojęcia samorządu terytorialnego i samorządności lokalnej: samorząd a decentralizacja, samorząd a autonomia. Samorząd jako pojęcie prawne i społeczne. Samorząd terytorialne a zagadnienia gospodarki, w tym publicznej. Finanse i gospodarka komunalna.
4. Tradycje samorządu terytorialnego w Polsce: teoria samorządu terytorialnego na ziemiach polskich a europejskie koncepcje samorządu terytorialnego w tym zakresie.
5. Europejskie i pozaeuropejskie koncepcje i modele samorządu terytorialnego.
6. Kształt i zakres samorządu terytorialnego (kontynuacja): naturalistyczna i państwowa koncepcja samorządu terytorialnego, ich wypadkowe i główni przedstawiciele. Druga Rzeczypospolita jako okres realizacji koncepcji szkół samorządu terytorialnego i ich recepcja w systemie prawa polskiego.
7. Samorząd terytorialny w Polsce:
a) kształtowanie się zasad samorządności lokalnej,
b) samorząd terytorialny II RP,
c) system totalitarny a samorząd terytorialny, 1944/1950-1990,
d) samorząd terytorialny w III Rzeczypospolitej, od grudnia 1989 r.
8. Źródła prawa samorządu terytorialnego, w tym m. in. Europejska Karta Samorządu Lokalnego, Konstytucja RP, ustawodawstwo polskie i orzecznictwo.
9. Ustrój samorządu terytorialnego we współczesnej Polsce: generalia i podstawowe instytucje na tle modeli samorządu terytorialnego za granicą:
a) gmina i jej samorządność
b) regionalizm w Polsce i na świecie
c) szczeble pośrednie podziału terytorialnego i samorządu terytorialnego: instytucja powiatu
10. Samodzielność samorządu terytorialnego i jej uwarunkowania – ciąg dalszy
a) władztwo terytorialne i jego zakres
b) nadzór nad samorządem terytorialnym
c) wybory samorządowe
d) inne instytucje, w tym gospodarka komunalna (patrz wyżej).
11. Organy jednostek samorządu terytorialnego. Funkcjonowanie samorządu terytorialnego. Sądowa kontrola działalności jednostek samorządu terytorialnego
12. Ewolucja, kształt i zakres kompetencji pracowników samorządowych jako funkcjonariuszy publicznych w Polsce i na świecie.
13. Współpraca zagraniczna jednostek samorządu terytorialnego w Polsce i na świecie: kształt, zakres, kontrowersje.
14. Reformy samorządu terytorialnego w Polsce: znaczenie dla współczesności.
15. Samorząd terytorialny w systemie współczesnej administracji publicznej: good governance. Akty prawne o charakterze ponadnarodowym a uwarunkowania prawne i społeczne współczesnego samorządu terytorialnego.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
WIEDZA
1. Znajomość podstawowych kierunków współczesnego myślenia o społeczeństwie lokalnym, w kontekście przepisów prawa polskiego i obcego (modele samorządności lokalnej w świetle prawa) i filozofii państwa i prawa, określanych także mianem filozofii społeczności lokalnych, ostatnio także mechanizmów „dobrego rządzenia”. Przedmiot ukazuje współczesne instytucjonalne konsekwencje samorządu terytorialnego i władzy lokalnej rozwijając treści prezentowane szerzej w ramach zajęć z prawa administracyjnego, prawa publicznego, elementów prawa prywatnego i teorii (filozofii) prawa.
2. Znajomość kategorii podstawowych dla europejskiego, amerykańskiego i polskiego samorządu terytorialnego (lokalnego), ich źródeł prawa, wartości, zasad i praw istotnych dla funkcjonowania współczesnych społeczeństw i narodów.
UMIEJĘTNOŚCI
5. Orientacja w zagadnieniach prawnych i społecznych samorządu terytorialnego (lokalnego).
6. Dokonywanie interpretacji aktów normatywnych, orzeczeń sądowych, instytucji samorządowych oraz umieć wskazywać ich konsekwencje.
7. Umiejętność uzasadniania swojego zdania w dyskusji i budowania argumentacji przy wykorzystaniu siatki pojęciowej za zakresu prawa publicznego, filozofii prawa, historii prawa i historii doktryn polityczno-prawnych z elementami nauk politycznych.
8. Zrozumienie funkcjonowania samorządu terytorialnego oraz wpływu historycznych idei na współczesne prawo i politykę.
9. Zrozumienie procesów integracji europejskiej ich tożsamości ideowej oraz procesów konwergencji europejskich kultur prawnych, zwłaszcza zacieranie się różnic między kontynentalną i anglosaską kulturą prawną.
10. Umiejętność spoglądania na prawo jako na zjawisko kulturowe stanowiące element szerszej kultury intelektualnej, która determinuje sposób rozumienia prawa i jego działania.
POSTAWY
11. Zrozumienie dla różnych sposobów pojmowania rzeczywistości społecznej i politycznej.
12. Docenić umiejętność pracy w grupie (szczególnie w trakcie dyskusji na temat prawa, polityki, społeczeństwa, wartości).
Kryteria oceniania
Forma zaliczenia zajęć opiera się na ocenie wiedzy nabytej przez studentów w trakcie zajęć i aktywności. Co do zasady zaliczenie odbywa się na podstawie pisemnego sprawdzianu, zawierającego 5 pytań ogólnych, z których do wyboru pozostają 4.
W ramach zaliczenia oceniana będzie znajomość zagadnień, podjętych na zajęciach i co do zasady obecnych głownie w podręczniku podstawowym.
Literatura
Izdebski H., Samorząd terytorialny: podstawy ustroju i działalności, wyd. 3, Warszawa 2014.
Bosiacki, A. Od naturalizmu do etatyzmu. Koncepcje samorządu terytorialnego II Rzeczypospolitej 1918-1939, Warszawa 2006,
Izdebski H., Introduction to Public Administration and Administrative Law, Warsaw 2006.
Dokładniejsza literatura, w tym akty prawne, zostanie podana dla chętnych na zajęciach.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: