Postępowanie cywilne 2200-1P014S

Program wykładu obejmuje przede wszystkim sądowe postępowanie cywilne, a w jego ramach postępowanie procesowe (tryb procesowy postępowania cywilnego). W toku wykładów omawiane są przede wszystkim tzw. elementy statyczne (konstrukcyjne) – elementy dynamiczne, w tym przebieg postępowania, bardziej szczegółowo omawiane są na warsztatach z postępowania cywilnego.
W ramach wykładu przedstawione zostaną także – w szczególności w formie porównania do postępowania procesowego – podstawowe zagadnienia dotyczące postępowania nieprocesowego (trybu nieprocesowego postępowania rozpoznawczego), a także postępowania egzekucyjnego oraz międzynarodowego i europejskiego postępowania cywilnego (zagadnienia szczegółowe w tym zakresie są omawiane w ramach bloków specjalizacyjnych).
W podstawowym zakresie omówione zostaną także tzw. ADR (alternatywne metody rozwiązywania sporów), wśród których największe znaczenie mają mediacja oraz arbitraż. Zagadnienia z tym związane również są szczegółowo omawiane w ramach bloków specjalizacyjnych.
Celem wykładu jest zapoznanie uczestników z kluczowymi zagadnieniami postępowania cywilnego. Uczestnictwo w wykładach powinno być powiązane z samodzielnym zapoznawaniem się przez uczestników ze źródłami prawa, a także z literaturą przedmiotu, w szczególności podręcznikami. Uzupełnieniem wykładów są także warsztaty z postępowania cywilnego, jak również dotyczące tej problematyki wykłady w ramach bloków specjalizacyjnych.

Zagadnienia:
1. Pojęcie prawa procesowego cywilnego. Pojęcie sprawy cywilnej. Źródła prawa procesowego cywilnego. Charakterystyka norm prawa procesowego cywilnego. Rodzaje i tryby postępowania cywilnego. Prawo procesowe intertemporalne.
2. Przesłanki procesowe. Droga sądowa w sprawach cywilnych. Sprawa cywilna a droga sądowa. Badanie drogi sądowej. Przedmiot procesu.
3. Stosunek postępowania cywilnego do postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego i karnego. Prejudycjalność wyroku karnego.
4. Zasady naczelne wymiaru sprawiedliwości. Zasady naczelne postępowania cywilnego. Skarga na naruszenie prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki.
5. Organizacja wymiaru sprawiedliwości. Rodzaje sądów. Skład sądu (kolegialność a skład jednoosobowy, skład zawodowy a ławniczy). Asystent sędziego. Referendarz sądowy. Postępowanie w przedmiocie wyłączenia sędziego.
6. Właściwość sądów w sprawach cywilnych. Pojęcie i rodzaje właściwości. Właściwość ustawowa, umowna, delegacyjna. Badanie właściwości i skutki niewłaściwości sądu. Wartość przedmiotu sporu.
7. Pojęcie strony i uczestnika w postępowaniu cywilnym. Zdolność sądowa. Zdolność procesowa. Przedstawicielstwo ustawowe. Reprezentacja procesowa. Zdolność postulacyjna. Legitymacja procesowa. Podstawienie procesowe. Udział prokuratora, organizacji pozarządowych i innych organów oraz podmiotów działających na prawach prokuratora w postępowaniu cywilnym. Następstwo procesowe (pojęcie, rodzaje). Zmiany podmiotowe.
8. Współuczestnictwo procesowe. Rodzaje współuczestnictwa i ich wzajemne związki. Stosunki między współuczestnikami. Postępowanie grupowe.
9. Interwencja główna. Interwencja uboczna. Przypozwanie.
10. Pełnomocnictwo procesowe (pojęcie, rodzaje, zakres). Zastępstwo procesowe Skarbu Państwa.
11. Koszty sądowe a koszty postępowania. Koszty działania strony a koszty działania pełnomocnika. Zasady zasądzania kosztów i orzekanie o kosztach. Zwolnienie od kosztów sądowych. Zabezpieczenie kosztów. Pomoc prawna z urzędu.
12. Pojęcie czynności procesowej. Podział czynności procesowych. Czynności sądu a czynności stron. Wadliwość czynności procesowych i jej skutki. Pisma procesowe, braki formalne pism procesowych i skutki ich nieuzupełnienia.
13. Doręczenia w postępowaniu cywilnym. Zasada oficjalności doręczeń. Rodzaje doręczeń. Pełnomocnik do doręczeń. Kurator do doręczeń (art. 143 k.p.c.). Wadliwość doręczenia i jej skutki.
14. Terminy w postępowaniu cywilnym. Wniosek o przywrócenie terminu.
15. Powództwo. Rodzaje powództw. Wytoczenie powództwa a wszczęcie postępowania. Procesowe i materialnoprawne skutki wytoczenia powództwa. Procesowe i materialnoprawne skutki doręczenia pozwu. Cofnięcie pozwu (zwykłe, kwalifikowane). Przedmiotowa zmiana powództwa.
16. Pojęcie obrony pozwanego. Uznanie pozwu. Zaprzeczenie i zarzuty pozwanego. Powództwo wzajemne. Potrącenie. Ugoda sądowa (charakter prawny, skutki).
17. Rodzaje posiedzeń sądowych. Rozprawa. Przygotowanie rozprawy. Posiedzenie przygotowawcze i plan rozprawy. Koncentracja materiału procesowego. System prekluzji a system dyskrecjonalnej władzy sędziego. Przebieg rozprawy. Policja sesyjna.
18. Zawieszenie postępowania. Umorzenie postępowania.
19. Mediacja i postępowanie pojednawcze.
20. Nadużycie prawa procesowego cywilnego – reguła ogólna i regulacje szczegółowe. Sankcje za nadużycie.
21. Postępowanie dowodowe. Materiał dowodowy a materiał procesowy. Pojęcie i przedmiot dowodu. Stopień dowodu. Ciężar dowodu. Pozadowodowe sposoby ustalania faktów.
22. Rodzaje środków dowodowych. Dowód z dokumentów. Dowód z zeznań świadków. Dowód z opinii biegłych. Dowód z przesłuchania stron. Oględziny. Inne środki dowodowe. Zabezpieczenie dowodów.
23. Orzekanie, w tym wyrokowanie. Rodzaje i formy orzeczeń sądowych. Rodzaje wyroków. Wyrokowanie zaoczne. Zasady orzekania. Rektyfikacja orzeczeń. Sprostowanie, uzupełnienie, wykładnia orzeczeń. Prawomocność orzeczeń. Wykonalność orzeczeń. Skuteczność orzeczeń.
24. Rodzaje środków zaskarżenia. Podział na zwyczajne i nadzwyczajne. Suspensywność i dewolutywność środków zaskarżenia. Dopuszczalność środków zaskarżenia. Przebieg postępowań ze środków zaskarżenia. Zwyczajne środki zaskarżenia. Środki odwoławcze (apelacja, zażalenie). Skarga na czynności referendarza sądowego. Inne zwyczajne środki zaskarżenia. Nadzwyczajne środki zaskarżenia. Skarga kasacyjna. Wznowienie postępowania. Skarga nadzwyczajna. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia.
25. Postępowania odrębne (zagadnienia wybrane).
26. Międzynarodowe i europejskie postępowanie cywilne. Pojęcie i rodzaje jurysdykcji krajowej. Immunitet sądowy i egzekucyjny. Międzynarodowa pomoc prawna. Uznawanie i wykonywanie orzeczeń zagranicznych.
27. Postępowanie zabezpieczające. Podstawy zabezpieczenia. Zabezpieczenie świadczeń pieniężnych i niepieniężnych.
28. Postępowanie egzekucyjne. Organy postępowania egzekucyjnego. Tytuły egzekucyjne i klauzula wykonalności. Rodzaje i sposoby egzekucji. Egzekucja świadczeń pieniężnych i niepieniężnych. Skarga na czynności komornika. Powództwa przeciwegzekucyjne.
29. Postępowanie nieprocesowe. Konstrukcyjne różnice względem procesu. Kategorie spraw załatwianych w postępowaniu nieprocesowym.
30. Sądownictwo polubowne. Zapis na sąd polubowny. Relacje między sądem polubownym a sądem państwowym. Wyrok sądu polubownego. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego. Uznanie i wykonanie wyroku sądu polubownego.