Międzynarodowe prawo karne 2200-1I125-OG

W wykładzie mogą uczestniczyć studenci wszystkich wydziałów, do których skierowane są wykłady ogólnouniwersyteckie, w tym studenci Wydziału Prawa i Administracji, na którym to wydziale jest on prowadzony.
Prawo międzynarodowe rzadko formułuje obowiązki, które są nakładanie bezpośrednio na jednostki (osoby fizyczne i krajowe osoby prawne). W przypadku międzynarodowego prawa karnego na każdego z nas nakładane są bezpośrednio – pod groźbą poniesienia kary – określone zakazy, które wynikają nie z prawa krajowego, a wprost – z poziomu przepisów prawa międzynarodowego. W szczególnych przypadkach odpowiedzialność z tego tytułu można ponosić nawet wtedy, gdy dany czyn był zgodny z prawem krajowym, w tym także, gdy był przez nie nakazany.
W trakcie zająć studenci poznają reguły międzynarodowego prawa karnego, historię jego rozwoju, zasady i praktykę działania dotychczasowych międzynarodowych trybunałów karnych, a także sytuacje, gdy państwa – jako podmioty wykonujące swoje zobowiązania prawnomiędzynarodowe – bezpośrednio ścigają i realizują odpowiedzialność osób naruszających przepisy międzynarodowego prawa karnego.
Omawianie zagadnień międzynarodowego prawa karnego będzie bezpośrednio związane z przedstawianiem konkretnych przykładów, także współczesnych, gdy jednostki są ścigane za naruszenie jego przepisów, a także gdy dochodzi w takich przypadkach do realizacji odpowiedzialności międzynarodowej.
Studenci poznają, w szczególności, zasady funkcjonowania trybunałów ad hoc, w tym Trybunału Norymberskiego i Trybunału Tokijskiego oraz wynikające z ich statutów i orzeczeń reguły ogólne, tzw. zasady norymberskie. Na zajęciach będą omawiane również zasady funkcjonowania kolejnych międzynarodowych sądów karnych (np. Trybunału Karnego dla byłej Jugosławii oraz Trybunału Karnego dla Rwandy). Wiele miejsca zostanie poświęcone stałemu Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu, tak w zakresie przepisów materialnych, jak i przepisów regulujących procedurę jego postępowania. Omówiony zostanie także zakres jego kompetencji oraz wynikające z tego obowiązki państw.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Podstawy wiedzy o państwie i prawie

Koordynatorzy przedmiotu

Karol Karski

Efekty kształcenia

Po zakończeniu zajęć student: (1) w sferze wiedzy: (a) zna źródła międzynarodowego prawa karnego; (b) rozumie pojęcia międzynarodowego prawa karnego; (c) zna historię międzynarodowego prawa karnego; (d) rozumie zasady prawnomiędzynarodowej odpowiedzialności karnej za zbrodnie międzynarodowe; (e) zna zasady tworzenia i działania międzynarodowych trybunałów karnych ad hoc; (f) zna status, w tym zakres kompetencji, oraz organizację Międzynarodowego Trybunału Karnego; (g) zna zasady realizowania odpowiedzialności karnej bezpośrednio przez państwa za popełnienie przestępstw międzynarodowych, w tym zbrodni międzynarodowych; (2) w sferze umiejętności: (a) potrafi zdefiniować pojęcia z zakresu międzynarodowego prawa karnego; (b) potrafi dokonać analizy aktów prawa międzynarodowego, tak z zakresu poszczególnych przestępstw międzynarodowych, jak i aktów odnoszących się do problematyki międzynarodowej ochrony praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, które wpływają na zakres odpowiedzialności karnomiędzynarodowej; (c) dokonuje kwalifikacji prawnej zbrodni z zakresu międzynarodowego prawa karnego oraz dokonuje krytycznej oceny stanów faktycznych, mogących kwalifikować się jako zbrodnie międzynarodowe; (d) rozpoznaje i interpretuje problemy związane z postępowaniem przed międzynarodowymi sądami karnymi oraz sądami krajowymi, które orzekają w sprawie popełnienia zbrodni prawa międzynarodowego; (3) w sferze kompetencji społecznych: (a) potrafi formułować trafne opinie na temat zagadnień z zakresu międzynarodowego prawa karnego; (b) potrafi racjonalnie analizować stany faktyczne i postępowania z zakresu międzynarodowego prawa karnego; (c) potrafi pozyskiwać, selekcjonować i krytycznie analizować informacje z zakresu międzynarodowego prawa karnego.

Kryteria oceniania

Podstawą zaliczenia będzie wystąpienie na zajęciach (krótkie wprowadzenie do tematu zajęć) lub esej. Aktywne uczestnictwo w zajęciach będzie promowane.

Literatura

Istnieje wiele podręczników międzynarodowego prawa karnego. Można podawać ich dziesiątki, a nawet setki, w różnych językach. Student powinien jednak wiedzieć na czym może się skupić, a nie być stawiany przed długą listą, z której nie wiadomo jak dokonać wyboru. Dlatego też, jako podstawowy podręcznik, wskażę:
Lech Gardocki, Teresa Gardocka, Łukasz Majewski, Prawo karne międzynarodowe: zarys systemu, red. Lech Gardocki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.
Na życzenie studentów mogą być podane także inne publikacje. Wśród nich można zapoznać się np. z takimi monografiami, rozdziałami i artykułąmi, jak:
Elżbieta Karska, Subsydiarność uchwał organizacji rządowych i pozarządowych w jurysdykcji międzynarodowych trybunałów karnych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Acta Universitatis Wratislaviensis. Prawo. Nr 3133, 2009;
Krzysztof Masło, Międzynarodowa odpowiedzialność karna jednostek za zbrodnie przeciwko ludzkości, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, 2020;
Elżbieta Karska, Karol Karski, Introduction: The Phenomenon of Foreign Fighters and Foreign Terrorist Fighters: An International Law and Human Rights Perspective, “International Community Law Review” 2016, Vol. 18(5), pp. 377-387;
Karol Karski, Zasada 'lex retro non agit' a międzynarodowe prawo karne: kilka refleksji na tle genezy pojęcia, [w:] : Międzynarodowe i europejskie prawo karne – osiągnięcia, kierunki rozwoju, wyzwania, red. Joanna Nowakowska-Małusecka, Ilona Topa, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
W trakcie zajęć chcę, by studenci mieli też bardzo duży wpływ na wybór poszczególnych wątków, którymi będziemy się zajmować. Dlatego też na Państwa życzenie może być wskazywana dalsza literatura, która może być bezpośrednio przeze mnie uczestnikom zajęć udostępniana.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2200-1I125-OG w USOSweb