Seminarium specjalizacyjne (proseminarium) - prawo cywilne i medyczne - instytucje i stosowanie 2200-1F095

Zajęcia mają charakter interdyscyplinarny, co oznacza, że analizy prawne będą dokonywane z
punktu widzenia: prawa cywilnego (praktyczne i skuteczne środki ochrony dóbr, odpowiedzialność
odszkodowawcza); prawa medycznego (specyfika naruszeń, odpowiedzialność dyscyplinarna) prawa
karnego (przestępność zachowań, odpowiedzialność karna).
Planowane jest analizowanie szczegółowych zagadnień z wykorzystaniem zarówno orzecznictwa
sądów powszechnych jak lekarskich, a także odwołania do wybranych dzieł literackich i filmowych.
Praktyczne kwestie zastosowania prawa wobec wykonywania zawodów medycznych będą
analizowane z wykorzystaniem materiałów poglądowych (instrumenty medyczne, materiały
opatrunkowe, wyniki badań)
Zostaną pokazane i przećwiczone mechanizmy odpowiedzialności cywilnoprawnej, w tym
odszkodowawczej, za uchybienia w sferze praw człowieka, wolności jednostki, integralności cielesnej i
innych dóbr osobistych, praw rodzinnych i opiekuńczych.
Zaakcentowana zostanie rola i kompetencje decyzyjne sądu opiekuńczego w wydawaniu tzw.
medycznych zezwoleń zastępczych i przełamujących.
Na tle żywych przypadków czerpanych z orzecznictwa sądowego oraz relacjonowanych z tzw.
życia, a polegających na naruszeniu praw, rozważane będą ich konteksty: bioetyczne, społeczne i
filozoficzne w wieloaspektowym ujęciu - kwalifikacji cywilnoprawnej, karnoprawnej i jako medycznych
przewinień zawodowych. Mowa będzie również o najróżniejszych błędach medycznych i ich
konsekwencjach prawnych: pozostawieniu ciał obcych w polu operacyjnym, uchybieniach w działalności
zespołowej, posługiwaniu się niewłaściwym albo niesprawnym sprzętem, pomyłkach diagnostycznych,
niebezpiecznych produktach medycznych, zagadnieniach terapii daremnej i jej legalnego zaprzestania, a
także leczenia "nadmiernego" z naruszeniem autonomii.
Ten sposób pracy wykorzystuje metody badawcze socjologiczną oraz antropologiczną i ma
uzupełniać typową metodologię prawniczą oraz umożliwiać dokonywanie interdyscyplinarnych syntez.
Na tym tle rozpatrywane będą takie zagadnienia prawne jak:
- Autonomia woli; skuteczność rozporządzeń dobrami prawnymi za życia, na wypadek śmierci albo na
wypadek trwałej utraty świadomości; wady oświadczeń woli; stosowanie klauzul generalnych;
- Błędy medyczne i podstawy odpowiedzialności
- Cel leczniczy i jego implikacje dla odpowiedzialności za naruszenia dóbr osobistych
- Dobra prawne osób odmiennych. "Dziwolągi" (Freaks) - Refleksje na tle sławnego filmu Toda
Browninga
- Eutanazja. Dyskusja o filmie Sprawiedliwości stało się zadość André Cayatte'a
- Etyka lekarska i wpływ nowoczesnych technologii medycznych na postawy wobec leczenia.
Opowiadanie Czarna walizeczka (Cyril Kornbluth)
- Forma oświadczeń woli i jej wpływ na skuteczność pełnomocnictw oraz czynności prawa medycznego
- Godność i gwarancje jej poszanowania w stanach osłabienia sił fizycznych i mentalnych
(niepełnosprawność, obłożna choroba, dysfunkcje uwarunkowane podeszłym wiekiem; zagadnienie
"szczęśliwego człowieka z demencją")
- Hospicja i opieka paliatywna
- Informacja jako instrument ochrony praw człowieka i pacjenta

- Jodie i Mary - naruszenie dóbr prawnych i reprezentacja interesów
- Klauzula sumienia w zawodach medycznych
- Koncepcje winy i odpowiedzialności cywilnej;
- Legalność zabiegów nieleczniczych; transplantacje, zabiegi kosmetyczne
- Medycyna końca życia a autonomia jednostki
- Należyta staranność w wykonywaniu zobowiązań. Zasady ostrożności. Praktyczne aspekty
wykonywania zawodów lekarskich: wiedza, biegłość techniczna, umiejętności manualne
- Nietypowe naruszenia dóbr osobistych: nabyte stany lękowe, niemożność pożycia intymnego,
zrujnowane życie osobiste (noworodki zamienione w szpitalu); prawo cieszenia się niezakłóconym
życiem rodzinnym (ciężkie uszkodzenia okołoporodowe), krzywda urodzenia nieswojego dziecka (na
przykładzie skandalu w Policach);
- Okołoporodowa opieka i szkody,
- Postaci uszczerbku w dobrach chronionych: rodzaje szkód i krzywd; uszkodzenie ciała, rozstrój
zdrowia, krzywda niedoinformowania,
- Prawa nietypowego stanu cywilnego (surogacja, dawstwo niepartnerskie, uzgodnienie płci);
- Pełnomocnictwo i jego dopuszczalny zakres; prawidłowa reprezentacja interesów prawnych osób
fizycznych; deklaracje pro futuro, wykorzystanie kurateli dla osoby niepełnosprawnej
- Przymus na osobie i problem jego legalności w ochronie zdrowia psychicznego i w stanach pokrewnych
- Reprodukcyjne prawa człowieka; autonomia reprodukcyjna, planowanie rodziny jako dobro osobiste,
medycyna wspomaganego rozrodu, tzw. kradzież czasu reprodukcyjnego, macierzyństwo zastepcze;
badania prenatalne i przedimplantacyjne
- Stosowanie przymusu w opiece medycznej; leczenie niektórycvh chorób zakaźnych, szczepienia
ochronne, przymus psychiatryczny, leczenie zaburzeń odżywiania
- Struktura deliktowej i kontraktowej odpowiedzialności cywilnej za zachowania własne i osób trzecich.
- Tajemnica medyczna, psychiatryczna, celowe zatajenie prawdy, ujawnienie tajemnicy jako naruszenie
dóbr osobistych, w tym praw pacjenta
- Transplantacje za zgodą i bez. Prawne zagadnienia dawstwa i sprzeciwu na pobranie ex mortuo. Ocena
polskich regulacji prawnych. Film Bez mojej zgody
- Uzależnienie od leków,
- W imię dziecka: wykonywanie pieczy rodzicielskiej i opiekuńczej. Dyskusja na kanwie książki Iana Mc
Evana
- X-men: techniczne i farmakologiczne ulepszanie człowieka; nowoczesne protezy i ich funkcja
zastępująca, korygująca oraz ulepszająca
- Zaburzenia w różnicowaniu i rozwoju płci. Ochrona praw stanu cywilnego i nietykalności cielesnej.
Filmy Dziewczyna z portretu i Mów mi Marianna.
- Znachorstwo, szarlataneria, homeopatia i inne oszustwa
- Związek przyczynowy