Seminarium specjalizacyjne (proseminarium) - aktualne zagadnienia procesu cywilnego - doktryna, orzecznictwo, praktyka 2200-1F012
Zakłada się elastyczne dostosowanie tematyki seminariów do potrzeb i zainteresowań studentów, jak również bieżących wydarzeń wpływających na kształt i funkcjonowanie sądowego prawa procesowego.
Uwzględniane będą instytucje, które w ostatnich latach były wprowadzane do procedury cywilnej lub podlegały znaczącym modyfikacjom i przekształceniom.
Przy wyborze tematów seminarium będą uwzględniane propozycje i sugestie uczestników, w razie ich braku zagadnienia będą proponowane. Na dobór tematów wpływ będą mieć także aktualne, najważniejsze orzecznictwo oraz bieżące publikacje procesowe.
Proponowane tematy:
- Prawo procesowe w świetle zasad postępowania
- Prawda materialna a prawda formalna w procesie cywilnym
- Formalizm postępowania – zaleta czy mankament?
- Droga sądowa – dostęp do ochrony sądowej
- Sądownictwo a powoływanie sędziów – perspektywa ETPCz
- Sędziowie pokoju – anachronizm czy ratunek dla wymiaru sprawiedliwości
- Skład sądu – między monokratycznością a kolegialnością
- Właściwość sądu – doświadczenia i perspektywy
- Wyłączenie sędziego – perspektywa orzecznictwa TK
- Atrybuty strony procesu – legitymacja procesowa
- Współuczestnictwo procesowe – wokół wielopodmiotowości
- Strona a osoba trzecia – postępowanie grupowe
- Interwencja uboczna a skutek interwencyjny
- Pełnomocnik i pełnomocnictwo procesowe – prawo prywatne a publiczne
- Przymus adwokacko-radcowski a zdolność postulacyjna strony
- Zwrot czy odrzucenie – wokół problematyki pozwu i powództwa
- Rodzaje powództw – ustalenie, ukształtowanie czy sprostowanie
- Żądanie ewentualne vs żądanie zgłoszone na pierwszym miejscu
- Powództwo oczywiście bezzasadne a prawo do rzetelnego procesu
- Ustność czy pisemność postępowania – dominacja czy zmierzch
- Posiedzenie przygotowawcze i plan rozprawy a efektywność postępowania
- Koncentracja materiału procesowego – między prekluzją a dyskrecjonalną władzą
- Nadużycie prawa procesowego – standardy a sankcje
- Rozprawa a zapobieganie nielojalności procesowej – zastrzeżenia do protokołu
- Jawność postępowania sądowego – zasada czy wyjątek
- Rozprawa – symulacja rozprawy w procesie cywilnym
- Doręczenia – pośrednie, bezpośrednie czy komornicze
- Koszty sądowe – case study
- Obrona pozwanego – zarzut potrącenia
- Ugoda sądowa a postępowanie pojednawcze
- Mediacja – rozwiązywanie konfliktu czy sposobu podejścia do konfliktu
- Postępowanie dowodowe – dowody sprzeczne z prawem
- Środki dowodowe – świadek a dowód z zeznań na piśmie
- Postępowanie dowodowe – umowa dowodowa
- Nieważność postępowania a nieistnienie orzeczenia
- Orzekanie - wyrok wstępny
- Samodzielność jurysdykcyjna sądu – pełna czy ograniczona?
- Ogłaszanie i uzasadnianie wyroków – tradycja a postęp
- Moc wiążąca a powaga rzeczy osądzonej
- Pokrzywdzenie a interes prawny na tle zaskarżania orzeczeń
- Apelacja – rola i kognicja sądu odwoławczego
- Zażalenie – dewolutywne czy poziome
- Skarga kasacyjna – Sąd Najwyższy w systemie zaskarżania
- Ustalenia faktów i ocena dowodów jako podstawy skargi kasacyjnej
- Skarga nadzwyczajna a komplementarność środków zaskarżenia
- Postępowanie w sprawach gospodarczych – przedsiębiorca a proces
- Postępowanie w sprawach własności intelektualnej – wezwanie do udzielenia informacji
- Sąd rejestrowy a ważność uchwał podmiotów korporacyjnych
- Dziecko w postępowaniu cywilnym – k.r.o. a k.p.c.
- Arbitraż i arbiter – zalety i mankamenty postępowania przed sądem polubownym
- Postępowanie zabezpieczające – efektywność i trwałość hipoteki przymusowej
- Rozgraniczenie postępowania rozpoznawczego i egzekucyjnego
- Kognicja sądu w postępowaniu klauzulowym
- Nadzór judykacyjny w postępowaniu egzekucyjnym – skarga na czynności komornika a zarządzenia z urzędu
- Egzekucja z ruchomości – zajęcie a sprzedaż rzeczy
- Powództwa przeciwegzekucyjne – rola zarzutów
- Wymiar sprawiedliwości w czasach COVID-19 – trwałość czy tymczasowość
- Postmodernizm a kodeks postępowania cywilnego
Przewidywana jest także organizacja symulacji rozprawy w sprawie cywilnej oraz udział w innych wydarzeniach współorganizowanych z Kołem Naukowym Prawa Procesowego WPiA UW, którego członkowie są nieraz uczestnikami seminarium.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
Uczestnictwo w seminarium powinno przełożyć się na wszechstronną i pogłębioną znajomość zagadnień prawa procesowego cywilnego, nabycie umiejętności krytycznego spojrzenia, wyrobienia własnego zdania i oceny poszczególnych rozwiązań prawnych oraz ich zastosowania w praktyce. Student nabywa i udoskonala kompetencje w zakresie korzystania ze źródeł prawa, orzecznictwa oraz literatury i konstruowania na tej podstawie argumentacji prawnej.
Udział w zajęciach pozwala uzyskać wiedzę nie tylko pożądaną na egzaminie z postępowania cywilnego, lecz także kompetencje potrzebne w przyszłości przy wykonywaniu zawodu adwokata, radcy prawnego, sędziego lub komornika sądowego.
Poznanie prawa procesowego uświadamia, jak istotną dziedziną kompetencyjną jest ono dla każdego prawnika, niezależnie od tego, czy na tym etapie student łączy swoją przyszłość z wykonywaniem klasycznych zawodów prawniczych, z obserwacją i uczestnictwem w sporach sądowych przed sądami wszystkich szczebli, a także analizą zjawisk i procesów wpływających na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. Powiada się nieraz, że dopiero "życie", czy "doświadczenie" uczą postępowania cywilnego. Warto jednak spróbować zrozumieć je już teraz...
Udział w proseminarium na IV roku może - w zależności od kształtujących się zainteresowań prawniczych - skłaniać do rozważenia uczestnictwa w seminarium magisterskim (V rok studiów), wyboru tematu oraz pisania pracy magisterskiej z zakresu prawa cywilnego procesowego.
Kryteria oceniania
Podstawą zaliczenia seminarium i uzyskania oceny jest obecność oraz aktywny udział w zajęciach w postaci uczestniczenia w dyskusjach.
Literatura
Do każdego tematu seminarzyści otrzymują w formie online (pliki pdf) materiały do lektury – artykuły, opracowania, orzeczenia Sądu Najwyższego – opublikowane na łamach czasopism (Przegląd Sądowy, Polski Proces Cywilny, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, Orzecznictwo Sądów Polskich, Europejski Przegląd Sądowy, Studia Iuridica, Palestra, Radca Prawny Zeszyty Naukowe, Monitor Prawniczy, Monitor Prawa Handlowego, Przegląd Prawa Handlowego, ADR Arbitraż i Mediacja), opracowań monograficznych i ksiąg jubileuszowych.
Przykładowa literatura:
• Ł. Błaszczak, Umowa dowodowa jako przykład nowej instytucji w kodeksie postępowania cywilnego (art. 458-9 k.p.c.), Palestra 2019, nr 11-12, s. 128 – 164
• M. Dziurda, Dowód z zeznań świadka na piśmie, Palestra 2019, nr 11-12, s. 103 – 112
• T. Ereciński, O kilku problemach działalności arbitrażu w Polsce [w:] Z zagadnień prawa procesowego cywilnego. Zbiór rozpraw dedykowanych pamięci Profesor Marii Jędrzejewskiej, Numer specjalny Studia Iuridica nr 75, red. P. Rylski, K. Weitz, T. Zembrzuski, Warszawa 2018, s. 59 – 67
• K. Gajda-Roszczynialska, System koncentracji materiału procesowego po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w postępowaniu zwyczajnym, PPC 2020, nr 1, s. 68 – 80
• L. Garlicki, Trybunał Strasburski a kryzys polskiego sądownictwa. Uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.12.2020 r., Ástráđsson przeciwko Islandii, PS 2021, nr 4, s. 5 – 22
• P. Grzegorczyk, Legitymacja procesowa – pojęcie, funkcje i reżim procesowy, PS 2020, nr 2, s. 5 – 46
• J. Gudowski, Laserunkowość postępowania cywilnego [w:] Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu, red. A. Laskowska-Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2018, s. 119 – 129
• A. Jakubecki, Charakter powództw o ustalenie i zaprzeczenie pochodzenia dziecka oraz ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, PPC 2011, nr 3, s. 7 – 26
• M. Krakowiak, Potajemne nagranie na taśmę jako dowód w postępowaniu cywilnym, MoP 2005, nr 24, s. 1250 – 1253
• A. Olaś, Kolegialność a jednoosobowość – skład sądu I instancji w procesie cywilnym: doświadczenia i perspektywy, PPC 2020, nr 3, s. 497 – 527
• A. Orzeł-Jakubowska, Plan rozprawy jako narzędzie efektywnego zarządzania postępowaniem, [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego – konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021
• M. Plaskacz, Przedmiot wyroku wstępnego i postępowanie przed sądem pierwszej instancji po jego wydaniu, PPC 2014, nr 1, s. 35 – 49
• M. Romańska, Zażalenie po nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r. a zasada dwuinstancyjności i zaskarżalności orzeczeń w postępowaniu cywilnym [w:] Założenia aksjologiczne nowelizacji KPC z 4 lipca 2019 r., S. Cieślak (red.), Łódź 2020
• A. Torbus, Kilka uwag o naturze prawnej zarzutu potrącenia w rozwoju historycznym, PPC 2020, nr 3, s. 541 – 556
• K. Weitz, Nadużycie „prawa” procesowego cywilnego, PPC 2020, nr 1, s. 7 - 39
• B. Wołodkiewicz, Funkcja ochronna doręczenia na podstawie art. 1391 k.p.c. [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego – konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021
• P. Zaborowska, Badanie właściwości sądu – obowiązek sądu czy pozwanego? Ewolucja zasad badania właściwości sądu na tle rozwiązań wprowadzonych ustawą z 4 lipca 2019 r. [w:] Nowelizacja KPC 2019 – pierwsze doświadczenia, refleksje, postulaty, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2021
• T. Zembrzuski, Architekt w postępowaniu grupowym, czyli powództwo o ustalenie odpowiedzialności pozwanego [w:] Sine ira et studio. Księga Jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, K. Weitz, P. Grzegorczyk, Warszawa 2016, s. 762 – 783
• F. Zedler, Czarne arbitraże [w:] Nadużycie prawa procesowego, red. P. Grzegorczyk, M. Walasik, F. Zedler, Warszawa 2019, s. 471 - 488
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: