Czarownice, zabójcy, rozwodnicy, dłużnicy. Wymiar sprawiedliwości na ziemiach polskich XVI-XX w 2200-1CW01-OG

Instytucjonalizacja i profesjonalizacja wymiaru sprawiedliwości jest jednym z ważniejszych aspektów ewolucji państwa w Europie w późnym średniowieczu i epoce wczesnonowożytnej. Na tym tle specyficzny model wymiaru sprawiedliwości powstał w Rzeczypospolitej szlacheckiej. Prywatny wymiaru sprawiedliwości były dominującym czynnikiem w przypadku sądownictwa dominialnego nad chłopami i dóbr prywatnych lub znaczącą jego częścią w prawie ziemskim. W trakcie zajęć przeanalizowane zostaną przyczyny takiego stanu rzeczy oraz praktyka funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, w tym oczekiwania społeczne formułowane wobec niego. Kolejnym aspektem będzie model sędziego-obywatela dominujący w sądownictwie szlacheckim. Wskazane zostaną uwarunkowania tego modelu oraz jego porównanie z sytuacją w Europie w tym okresie. W ramach zajęć zostaną również omówione – w sposób bardziej syntetyczny – organizacja wymiaru sprawiedliwości państw zaborczych z uwzględnieniem utrzymującej się do lat siedemdziesiątych XIX w. odrębności organizacji sądownictwa Królestwa Kongresowego. Zaprezentowane zostaną również sądy funkcjonujące w II RP, w czasie okupacji hitlerowskiej i w PRL. Przy omawianiu funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości wykorzystywane będą rzeczywiste sprawy, co pozwoli na ujęcie od strony mikrozjawiska (elementy analizy studium przypadku – case study). W celu lepszego zrozumienia funkcjonowania poszczególnych procesów przedsawione będą również niektóe instytucje dawnego prawa materialnego (cywilnego, karnego) oraz rozwiązań w procedurach sądowych.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie
fakultatywne

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Przedmiot ogólnouniwersytecki, któego założeniem jest przybliżenie realiów funkcjonowania prawa i wymiaru sprawiedliwości na ziemiach polskich. Przeznaczony dla studentów zainteresowanych historią, historią prawa, dawnymi procesami sądowymi.

Koordynatorzy przedmiotu

Adam Moniuszko

Efekty kształcenia

Po ukończeniu kursu student:
• Zna organizację omówionych modeli wymiaru sprawiedliwości
• Rozumie uwarunkowania stojące za przyjęciem określonego modelu wymiaru sprawiedliwości
• Rozumie przyczyny, wady i zalety udziału społeczeństwa w wymiarze sprawiedliwości oraz potrafi je wskazać.
• Potrafi porównać różne modele organizacji wymiaru sprawiedliwości w epoce wczesnonowożytnej oraz w XIX i XX wieku.

Kryteria oceniania

Kontrola obecności: waga 40%
Kolokwium na koniec zajęć: waga 40%
Fakultatywny esej lub referat wygłoszeny na zajęciach: waga 60%.

Literatura

Literatura podstawowa:
Historia państwa i prawa polskiego, red. J. Bardach, t. I - IV (różne wydania)
S. Płaza, Historia prawa polskiego na tle porównawczym, t. I-III, Kraków 1997
W. Uruszczak, Historia państwa i prawa polskiego, t. I, wyd. 1 i następne
W. Witkowski, Historia administracji w Polsce, Warszawa 2012.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2200-1CW01-OG w USOSweb