Teoria i filozofia prawa - ćwiczenia 2200-1CD3

Po ukończeniu przedmiotu student:

- powinien rozumieć, jaki sens mają podstawowe pojęcia i konstrukcje teoretyczne, którymi posługują się prawnicy (np. norma prawna, system prawa, obowiązywanie prawa i odmowa posłuchu wobec prawa, wykładnia prawa, uzasadnienie decyzji władczej); student powinien przy tym uświadamiać sobie złożoność i konwencjonalność takich pojęć i konstrukcji teoretycznych, a także rozumieć, że posługując się nimi przyjmujemy określone założenia co do istoty prawa, natury ludzkiej, charakteru procesów społecznych itp. Student powinien sobie też uświadamiać, że współczesny świat zmienił się w takim stopniu, że rozmaite pojęcia i konstrukcje prawnicze wypracowane w poprzednich stuleciach niejednokrotnie zbytnio upraszczają rzeczywistość lub utrwalają w myśleniu prawniczym rozmaite mity lub nawet przesądy;
- powinien być w stanie wyjaśnić podstawowe założenia przyjmowanego przez siebie sposobu pojmowania prawa, a także powinien potrafić odróżnić własne stanowisko od innych, konkurencyjnych poglądów;
- powinien potrafić wskazać, jakie rodzaje argumentów są lub mogą być wykorzystane w sporach o trudne etycznie lub politycznie kwestie prawne i jakie kontrargumenty mogą być podniesione, a także z jakich przekonań, założeń bądź presupozycji wynika sięgnięcie po określone racje w sporze.

W kategoriach Krajowych Ram Kwalifikacji przedmiot pod nazwą „Filozofia prawa” prezentowany w formie wykładu powinien
a) służyć nie tylko przekazywaniu wiedzy o strukturach i fundamentalnych instytucjach publicznych, o prawie jako szczególnej więzi społecznej i jego relacjach wobec innych systemów norm i reguł oraz o doświadczeniach człowieka jako twórcy kultury,
b) wykształcić umiejętności praktyczne, analizować przebieg procesów i zjawisk społecznych, zwłaszcza praktyki prawniczej, a także zdobyć umiejętność posługiwania się normami i regułami społecznymi w celu rozwiązywania problemów społecznych, ze świadomością ograniczeń którym podlegają prawnicy, zwłaszcza gdyby wierzyli, że wszystkie przypadki z którymi się stykają mających charakter „łatwych spraw”;
c) rozwijać kompetencje społeczne studentów, w szczególności świadomość jaką rolę pełni prawo we współczesnych społeczeństwach, jakie założenia filozoficzne i etyczne przyjmują prawnicy wykonujący zawody prawnicze, jakich wartości bronią i za co są odpowiedzialni.

Co do zasady ćwiczenia zaliczane są na podstawie kryteriów wskazanych przez prowadzącego.
Sprawdzeniu podlega przede wszystkim umiejętność posługiwania się metodą sokratejską: umiejętnością analizy wypowiedzi (tekstów) innych autorów, umiejętność stawiania ważnych pytań pod adresem wybranych tekstów, interpretacji poglądów ich autora oraz krytycznej ich oceny i polemiki z autorem.

Kryteria oceny: oceniana jest zarówno umiejętność analizy (rekonstrukcji) argumentów opisowych i normatywnych przyjmowanych przez przedstawicieli określonych stanowisk filozoficznoprawnych, jak i umiejętność samodzielnego formułowania poglądów oraz precyzyjnego ich uzasadniania oraz podważania argumentów przeciwnych.

Podstawą zaliczenia ćwiczeń mogą być ustalone przez osobę prowadzącą ćwiczenia kolokwia pisemne, a także krótkie prace sprawdzające przygotowanie studentów do zajęć („wejściówki”).
.

nie przewiduje się

LISTA TEKSTÓW
1) Temat: Wprowadzenie do filozofii prawa

Platon, Obrona Sokratesa (wydanie dowolne)

2) Temat: Racjonalistyczna koncepcja prawa natury a idea rządów prawa

Lon L. Fuller, Moralność prawa – s. 68-80
M. Krygier - Cztery pytania o rządy prawa: Dlaczego? Co? Gdzie? I kogo to obchodzi?, Część I („Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” (dalej” „Archiwum”), Nr 2 (3) listopad 2011

3) Temat: Racjonalistyczna koncepcja prawa natury – prawnicy wobec państwa totalitarnego
Tekst rekomendowany: Gustaw Radbruch: „Ustawowe bezprawie …” oraz „Pięć minut filozofii prawa”

4) Temat: Natura prawa: prawo jako związek reguł pierwotnych i wtórnych, rola reguły uznania (normatywnej podstawy porządku prawnego)
H.L.A. Hart, Pojęcie prawa [s. 28-44] natura prawa [130-139] reguły pierwotne i wtórne [140-153] natura i rola reguły uznania

5) Temat: Natura prawa jako zjawiska językowego – prawo w procesie jego stosowania
H.L.A. Hart: Pojęcie prawa (rozdz. VII – Formalizm i sceptycyzm wobec reguł), s. 171-201

J. L. Austin, Jak działać słowami, [5-23 numeracja z załączonego dokumentu]. W ksiażce: 551-585

6) Temat: Natura prawa: prawo jako związek reguł, zasad i wytycznych polityki - prawo w procesie jego sądowego stosowania
R. Dworkin: Biorąc prawa poważnie, s. 56-72
R. Dworkin: Imperium prawa, Warszawa 2006 [s. 15-19, 30-31, 227-234, 256-260]

7) Temat: Natura prawa: prawo jako system norm / źródeł prawa – problemy stosowania prawa
E. Łętowska, Multicentryczność systemu prawa, „Państwo i Prawo” 2005
H. Kelsen: Czysta teoria prawa, wyd. Warszawa 2014, [295-318]

8)Temat: Prawo wobec suwerena – Carl Schmitt jako opozycja wobec liberalnego konstytucjonalizmu
C. Schmitt – Teologia polityczna - s. 45-63 i 74-79 z wydania "Teologia polityczna i inne pisma", Warszawa 2012
[jako komentarz do Schmitta] K. J. Kaleta, Krzysztof Koźmiński, Charakter władzy suwerennej w koncepcjach ładu konstytucyjnego Hansa Kelsena i Carla Schmitta, „Filozofia Publiczna i Edukacja Demokratyczna”, Tom II, 2013, Nr 2, str. 154-168;

9) Temat: Wykładnia prawa
Tekst rekomendowany:
M. Zieliński - Wykładnia prawa. Reguły, zasady, wskazówki, wyd. 5, s. 109-132
Marcin Romanowicz Clara… vs Omnia… czyli język a proces stosowania prawa,

10) Temat: Myślenie hermeneutyczne
H. – G. Gadamer, Prawda i Metoda. Zarys metody hermeneutycznej, s. 305-319
Paweł Jabłoński, Na czym polega poznawanie prawa? O konsekwencjach myśli Gadamerowskiej dla edukacji prawniczej

11) Temat: Postmodernizm w prawie, nurty krytyczne
M. Foucault (Nadzorować i karać) – Panoptikon (rozdz. 3 części III)

12) Temat: Sprawiedliwość
John Rawls, Teoria sprawiedliwości, s. 23-43

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2200-1CD3 w USOSweb