Historia instytucji politycznych 2122-L-D2HIPO
I. Pojęcie państwa i instytucji politycznych
Zagadnienia: Czym są instytucje polityczne? Pochodzenie państwa. Czynniki sprawcze narodzin państwa. Prawidłowości rozwoju państw między starożytnością a współczesnością.
II. Starożytność
Zagadnienia: Despotie wschodnie. Instytucje polityczne greckich państw-miast. Systemy polityczne Aten i Sparty. Ewolucja ustroju starożytnego Rzymu.
III. Średniowiecze
Zagadnienia: Imperia średniowieczne (Bizancjum, Państwo Karola Wielkiego). Założenia systemu feudalnego a spór o uniwersalizm. Monarchia patrymonialna.
IV. Monarchia stanowa
Zagadnienia: Struktury stanowe. Pojęcie korony. Parlamenty stanowe. Renesansowe monarchie i republiki.
V. Absolutyzm
Zagadnienia: Przyczyny rozwoju państwa absolutnego. Legitymizacja absolutyzmu. Granice władzy królewskiej. Absolutyzm a aparat urzędniczy. Merkantylizm.
VI. Państwo liberalne
Zagadnienia: Założenia ideowe państwa liberalnego. Konstytucje. Modele trójpodziału władz. Rozwój partii politycznych i samorządu.
VII. Państwo demokratyczne
Zagadnienia: Scenariusze budowy państwa demokratycznego (model amerykański, brytyjski, francuski). Społeczne uwarunkowania demokracji a społeczna rola państwa. Państwa postabsolutne.
VIII. Państwa autorytarne i totalitarne
Zagadnienia: Cechy szczególne państw autorytarnych i totalitarnych. Różnice między nimi. Mechanizmy kształtowania ustroju. Obłuda a szowinizm.
IX. Wyzwania demokracji po roku 1945
Zagadnienia: Desegregacja a integracji ludności kolorowej. Kontestacje studenckie. demokratyczne państwo socjalne. Globalizacja.
X. Państwo polskie doby demokracji szlacheckiej
Zagadnienia: Ograniczenia władzy królewskiej (artykuły henrykowskie i pacta conventa). Przywileje szlacheckie. Sejmy a konfederacje. Liberum veto.
XI. Próby reform ustroju w czasach stanisławowskich
Zagadnienia: Polskie Oświecenie. Prawa Kardynalne. Rada Nieustająca. Konstytucja 3 maja.
XII. Polskie instytucje polityczne w okresie rozbiorów
Zagadnienia: Księstwo Warszawskie. Królestwo Polskie. Rzeczpospolita Krakowska. Autonomia galicyjska.
XIII. II Rzeczpospolita
Zagadnienia: Mała Konstytucja 1919 r. Konstytucja marcowa. Nowela sierpniowa. Konstytucja kwietniowa. Ordynacje wyborcze z 1935 r.
XIV. Polskie instytucje polityczne w czasach drugiej wojny światowej
Zagadnienia: Utworzenie rządu na emigracji. Kompromis paryski. Delegatura Rządu na Kraj. PKP-RJN. Instytucje stworzone przez komunistów: PKWN, KRN. TRJN.
XV. Polska Ludowa
Zagadnienia: Mała konstytucja 1947 r. Konstytucja PRL 1952 r. Późniejsze nowelizacje.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
o J. Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2001
o M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, różne wyd.
o J. Bardach, B. Leśnodorski, M. Pietrzak, Historia ustroju i prawa polskiego, różne wyd.
o M. Kallas, Historia ustroju Polski X-XX w., różne wyd.
o A. Ajnenkiel, Polskie konstytucje, Warszawa 2001
o tekst źródłowy: Konstytucja 3 maja (1791), Prawo i miastach (18.04.1791), Konstytucja Księstwa Warszawskiego (1807), Konstytucja Królestwa Polskiego (1815), Akt 5 listopada (1916), Rozporządzenie o Tymczasowej Radzie Stanu w Królestwie Polskim (6.12.1916), Patent w sprawie Władzy Państwowej w Królestwie Polskim (12.09.1917), Dekret Rady Regencyjnej o tymczasowej organizacji Władz Naczelnych w Królestwie Polskim (03.01.1918), Ustawa o Radzie Stanu Królestwa Polskiego (04.02.1918), Dekret o najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej (22.11.1918), Dekret o ordynacji wyborczej do Sejmu Ustawodawczego (28.11.1918), Uchwała o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa ("Mała Konstytucja" - 20 lutego 1919), Ustawa o utworzeniu Rady Obrony Państwa (01.07.1920), Konstytucja Rzeczpospolitej z 17 marca 1921 (Dz. U. nr 44, poz. 267), Ordynacja wyborcza do Sejmu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 590), Ordynacja wyborcza do Senatu (28.07.1921, Dz. U. nr 66, poz. 591), Ustawa zmieniająca i uzupełniająca Konstytucję Rzplitej ("nowela sierpniowa" - 02.08.1926, Dz. U. nr 78, poz. 442), Ustawa konstytucyjna z 23 kwietnia 1935 (dz. U. nr 30, poz. 227), Ordynacja wyborcza do Sejmu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 319), Ordynacja wyborcza do Senatu (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 320), Ustawa o wyborze Prezydenta Rzplitej (08.07.1935, Dz. U. nr 47, poz. 321), Okólnik Prezesa Rady Ministrów z 13.07.1936 (Monitor Polski 163/1936), Manifest PKWN (22.07.1944), Dekret o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy Państwa (16.11.1945, Dz. U. nr 53, poz. 300), Dekret o odpowiedzialności za klęskę wrześniową i faszyzację życia państwowego (22.01.1946, Dz. U. nr 5, poz. 46), Ustawa Konstytucyjna o ustroju i zakresie działania najwyższych organów RP ("Mała Konstytucja" - 19.02.1947, Dz. U. nr 18, poz. 71), Konstytucja PRL (22.07.1952, Dz. U. nr 33, poz. 232), Ustawa o zmianie Konstytucji PRL (10.02.1976, Dz. U. nr 5, poz. 29).
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: