Nauka o państwie i polityce 2105-RP-L-D1NPP
Celem zajęć jest zdobycie przez studentów podstaw wiedzy o państwie i polityce. Student poznaje wiedzę o przedmiocie i funkcjach nauki o polityce. Poznaje zarys historii myśli politycznej, teorii państwa oraz nauki o polityce (political science). Otrzymuje wiedzę o miejscu politologii we współczesnym świecie oraz w Polsce oraz metodach badawczych stosowanych w politologii. Poznaje koncepcje genezy państwa, cechy państwa i jego formy (w tym reżimy) oraz zagadnienia legitymizacji władzy. Student zapoznaje się z teoriami wielkich zmian społeczno-politycznych takich jak rewolucje i transformacje, modernizacja i reforma, oraz procesami gwałtownych przeobrażeń w obrębie struktur władzy takich jak : zamach stanu, pucz, rebelia, powstanie. Student dostrzega również zjawiska i czynniki sprzyjające rozwojowi systemu demokratycznego jak również stanowiące dlań zagrożenia, w tym zjawisko i pojęcie populizmu. Student ma wiedzę dotyczącą rudymentarnych kategorii analizy polityki takich jak podmioty, procesy, działania i decyzje polityczne. Student potrafi omówić etapy procesu decyzyjnego, scharakteryzować sytuację decyzyjną oraz modele racjonalnego i emocjonalnego decydowania. Student ma wiedzę przydatną do analizowania decydowania wyborczego. Student poznaje podstawy wiedzy o narodzie i nacjonalizmie (różnych typach nacjonalizmów). Student poznaje i potrafi opisać relacje zachodzące między narodem a państwem. W trakcie zajęć podejmowane są zagadnienia dotyczące powstania, ewolucji oraz współczesnych przeobrażeń państwa narodowego. Student potrafi definiować pojęcie państwa narodowego oraz wskazać na zmiany zachodzące w wyniku procesów globalizacji i integracji europejskiej. Zajęcia podejmują również elementy problematyki wojny i pokoju w kontekście funkcjonowania i roli państwa. Student poznaje pojęcie wojny i pokoju, charakterystykę wojen współczesnych. W toku zajęć omawiane są niektóre determinanty polityki takie jak ideologia, etyka, kultura. Student poznaje pojęcie kultury politycznej, elementy składowe, typy i funkcje kultury politycznej. Potrafi zdefiniować pojęcie postawy i zachowań politycznych, a także wyjaśnić znaczenie wzorców zachowań i tradycji politycznej.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
EK1. Student posiada umiejętność, także zespołowo, obserwacji, analizowania i wyjaśniania zjawisk i procesów politycznych zachodzących w państwie współczesnym i potrafi je prezentować (W02, W03, W24, U04, U15, U18, U20, U22, K02, K03).
EK2. Posiada podstawowa wiedzę o głównych nurtach myśli politycznej i teoriach polityki (W02, U03, U04).
EK3. Jest w stanie scharakteryzować relacje i współzależności zachodzące między wewnętrznymi procesami państwa narodowego a dynamiką międzynarodową (europeizacją i globalizacją) (W06, W05).
EK4. Student posiada umiejętności niezbędne do efektywnego samokształcenia i zdobywania wiedzy: potrafi zebrać materiał do analizy, zastosować właściwe metody weryfikacji posiadanych informacji (analiza i krytyka piśmiennictwa, wypowiedzi czy apeli), potrafi właściwie i precyzyjnie posługiwać terminologią i językiem nauki o polityce oraz rozwiązywać proste problemy. Student potrafi również wykorzystać wiedzę teoretyczną do opisu i analizy procesów politycznych, faktów politycznych, w tym opisu roli różnych instytucji społeczno-politycznych, oceny ich funkcjonowania pod kątem legalizmu, efektywności, celowości, a także w odniesieniu do określonych wartości politycznych (U03, U04, U08).
EK5. Student jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w życiu publicznym (werbalnego, czynnego, kreatywnego) i pracy zespołowej oraz umie komunikować się w sposób precyzyjny z otoczeniem, prezentując nabytą wiedzę i własne stanowisko w sposób rzeczowy i wyrazisty (U04, U15, K02, K03).
EK6. Student jest zorientowany na poszukiwanie i analizowanie informacji dotyczących rzeczywistości politycznej; ma świadomość znaczenia procesów politycznych dla jakości życia społeczeństw i jednostek; w toku zajęć otrzymuje zasób wiedzy i umiejętności pozwalający na promowanie postawy otwartości i kreatywności wobec otoczenia społeczno-politycznego (K02, K01).
Kryteria oceniania
W trakcie zajęć tj. wykładu i ćwiczeń są wykorzystywane zróżnicowane metody pracy.
Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym. Egzamin obejmuje materiał zawarty w zalecanej literaturze oraz prezentowany podczas wykładów. Forma egzaminu uwzględnia pytania zamknięte, wielokrotnego wyboru, jak również pytania otwarte i półotwarte.
Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest aktywny udział w obligatoryjnych formach zajęć (ćwiczeniach).
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Literatura podstawowa:
Baszkiewicz, J., Władza, Zakład Wydawniczy Ossolineum, Wrocław i in. 1998.
Chmaj, M., Żmigrodzki, M., Wprowadzenie do teorii polityki, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1996.
Dubel L., Korybski A., Markwart Z., Wprowadzenie do nauki o państwie i polityce, Zakamycze 2002
Dyke van, V., Wprowadzenie do polityki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2000.
Heywood A., Teoria polityki. Wprowadzenie, Warszawa 2009
Heywood, A., Politologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006.
Izdebski H., Fundamenty państw współczesnych, Warszawa 2007,
Minogue, K., Polityka – bardzo krótkie wprowadzenie, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997.
Roskin, G.M., Cord, R.L., Mederios, J.A., Jones, W.S., Wprowadzenie do nauk politycznych, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2001.
Siedler G., H. Groszyk, A. Pieniążek, Wstęp do nauki o państwie i prawie, Lublin 2010, Część I – Nauka o państwie
Weber, M., Polityka jako zawód i powołanie, Znak, Kraków 1998.
Winczorek P., Wstęp do nauki o państwie, Warszawa 1997
Zieliński E., Nauka o państwie i polityce, Warszawa 2006
Żyro T., Wstęp do politologii, Warszawa 2004.
Literatura uzupełniająca :
Almond G., Verba S., Problem kultury politycznej – omówienie, w: Szczupaczyński J. (oprac.), Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995, tom I, s. 328–344.
Antoszewski A., Reżim polityczny, w: Jabłoński A., Sobkowiak L. (red.), Studia z teorii polityki , Wrocław 1998, tom I, s. 89- 105.
Antoszewski A., System polityczny jako kategoria analizy politologicznej, w : Studia z teorii polityki, red. Jabłońskiego AW. i Sobkowiaka L., Tom 1, Wrocław 1998, str. 73-88
Antoszewski A., Współczesne teorie demokracji, w: Jabłoński A., Sobkowiak L. (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1998, tom II, s. 7-30.
Arendt H., Korzenie totalitaryzmu, Warszawa 2008, część III.
Aron R., Pokój i wojna między narodami, Warszawa 1994, rozdziały I i VI.
Bankowicz M., Zamach stanu. Studium teoretyczne, Kraków 2009.
Baszkiewicz J., Dylematy konstytucyjne państw, w: Wojtaszczyk K.A, Jakubowski W. (red.), Społeczeństwo i polityka. Podstawy nauk politycznych, Warszawa 2007, rozdział XIV
Baszkiewicz J., Myśl polityczna wieków średnich, Poznań 1998 (Geneza państwa).
Beetham D., Legitymizacja władzy, w : Władza i społeczeństwo, oprac. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995, s. 288-302;
Beyme von K., Współczesne teorie polityczne, Warszawa 2007. (Podstawowe pojęcia teorii polityki: państwo, władza)
Billig M., Banalny nacjonalizm, Kraków 2008. ( Wstęp do wydania polskiego; Codzienne flagowanie ojczyzny)
Błaszczyk A., Ewolucja państwa. Wybór tekstów, Warszawa 1997 (fragmenty: Platon, Arystoteles s.91-98, Św. Augustyn, Św. Tomasz, T. Hobbes s. 139-150, J.J. Rousseau s. 171-176, G. Hegel s. 195-200, L. Gumplowicz s. 229-233, M. Bakunin s. 275-280, G. Jellinek s. 235-240, F. Engels s. 345- 352).
Canovan M., Lud, Warszawa 2008, s. 82-110.
Chmaj M., Żmigrodzki M., Wprowadzenie do teorii polityki, Lublin 1996, rozdział I.
Chodubski A., Wstęp do badań politologicznych, Gdańsk 2004, rozdział II i VIII
Crick B. W obronie polityki, Warszawa PWN, s.19-45
Czajowski A., Władza polityczna. Analiza pojęcia, w: Jabłoński A., Sobkowiak L. (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1999, tom I.
Dahl R.A., Stinebrickner B., Współczesna analiza polityczna, Warszawa 2007
Dubel L., Ławnikowicz G., Markwart Z., Elementy nauki o państwie i polityce, Wolters Kluwer 2011
Friedrich C.J., Brzeziński Z., Dyktatura totalitarna, w: Ankwicz M. (red.), Władza i polityka. Wybór tekstów ze współczesnej politologii zachodniej, Warszawa 1988, s. 208- 215
Fukuyama F., Budowanie państwa. Władza i ład międzynarodowy w XXI wieku, D.W. Rebis Poznań 2005. (rozdz. Zagubiony wymiar państwowości ), s. 15-58.
Gellner E., Narody i nacjonalizm, Warszawa 2009 – Wstęp, rozdz. 1 oraz s. 141-147.
Hayek von F.A., Konstytucja wolności, Warszawa 2006.
Heywood, A., Klucz do politologii. Najważniejsze ideologie, systemy, postaci, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008.
Hoeffe O., Etyka państwa i prawa, Kraków 1992, s. 53-77. (o Nozicku)
Jabłoński A., Teoria zmiany i rozwoju politycznego, (w:) A. Antoszewski (red.), Demokratyzacja w III Rzeczypospolitej,Wrocław 2002 s. 9-25
Jabłoński A., Węzłowe zagadnienia teorii polityki, w : Studia z teorii polityki, red. Jabłońskiego A.W. i Sobkowiaka L., Tom 1, Wrocław 1998, s. 9-31,
Jabłoński A.W., Kultura polityczna i jej przemiany, w: Jabłoński A.W., Sobkowiak L. (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1998, Tom II, s. 177-197.
Linz J., Totalitaryzm i autorytaryzm, w: Szczupaczyński J. (oprac.), Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995, tom I.
M. Bankowicz, J.W. Tkaczyński, Oblicza współczesnego państwa, Toruń 2003.(Rozdział o federalizmie)
M. Kuniński, Totalitaryzm w ujęciu Hannah Arendt, [w:] Totalitaryzm a zachodnia tradycja, Kraków 2006, s. 116-142
Mannheim K., Ideologia i utopia, Warszawa 2008, rozdział III.
Mazurkiewicz P., Przemoc w polityce, Wrocław 2006, rozdział 4 Przemoc rewolucyjna.
Meny Y., Surel Y. (red.), Demokracja w obliczu populizmu, Warszawa 2007. ( Wstęp J. Szackiego s. 9 – 26, P. Taggart, Populizm i patologie polityki przedstawicielskiej, s. 106-117)
Meyer G., Kultura polityczna i demokratyzacja – podstawy, problemy i tezy, w: Meyer G., Sulowski S., Łukowski W. (red.), Kultura polityczna w Polsce i w Niemczech, Warszawa 2007, s. 9-48.
Mohl von R., Encyklopedia umiejętności politycznych, Warszawa 2003. (Pojęcie i cel państwa; Krytyka innych teorii s. 65-82)
Münkler H., Wojny naszych czasów, Kraków 2004, s. 1-45.
Pietraś Z.J., Decydowanie polityczne, Warszawa-Kraków 1998.
Ponikowski B., Kwestia państwa we współczesnej myśli politycznej, [w:] Studia z teorii polityki, red A. Jabłoński, L. Sobkowiak, Wrocław 1998, tom II, s. 53-78.
Przewodnik po współczesnej filozofii polityki, R.E. Goodin, Ph. Pettit (red.), Książka i Wiedza, Warszawa 1998.
Ryszka F., Historia, polityka, państwo. Wybór studiów. Tom II, Toruń 2002. (Dwie teorie wojny (1), Myśleć z Clausewitzem).
Ryszka F., O pojęciu polityki, Warszawa 1992.
Sagan S., Serzhanova V., Nauka o państwie współczesnym, LexisNexis 2011
Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1994.
Schmitt C., Pojęcie polityczności, [w :] Współczesna filozofia polityki, D. Pietrzyk –Reeves, B. Szlacha, Kraków 2003, s. 101-113.
Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2000 (pojęcie polityczności).
Schmitter P.C., Karl T.L., Czym jest demokracja… i czym nie jest, w: Szczupaczyński J. (oprac.), Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995, tom I.
Skocpol T., Francja, Rosja, Chiny: strukturalna analiza rewolucji społecznych, w : Władza i społeczeństwo, oprac. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995, s. 248-261
Smith A.D., Nacjonalizm, Warszawa 2007, rozdz. 6.
Sobkowiak L., Legitymizacja polityczna, w: Jabłoński A., Sobkowiak L. (red.), Studia z teorii polityki, Wrocław 1998, tom II.
Sulowski S., Jakubowski W., Historyczny rozwój państw, w: Wojtaszczyk K.A., Jakubowski W. (red.), Społeczeństwo i polityka, Warszawa 2007, s. 239-257.
Sulowski S., Państwo narodowe w procesie integracji europejskiej, w: Wojtaszczyk K.A. (red.), Integracja europejska. Wstęp, Warszawa 2006, s. 66- 83.
Sun Tzu, Sztuka wojny, Warszawa 1994.
Tilly Ch., Formowanie się państw narodowych w Europie Zachodniej, w: Szczupaczyński J. (oprac.), Władza i społeczeństwo, tom II, Warszawa 1998,s.15-32.
Tilly Ch., Rewolucja i rebelia, w: Szczupaczyński J. (oprac.), Władza i społeczeństwo, Warszawa 1995, tom I s. 234- 248.
Weart S. R., Bez wojny, dlaczego państwa demokratyczne nie walczą ze sobą?, Warszawa 2001, rozdz. I, V.
Weber M., Typy panowania, w: Weber M., Społeczeństwo i gospodarka, Warszawa 2002, s. 158 – 227.
Znamierowski Cz., Elementarne wiadomości o państwie, w: Znamierowski Cz., Elita, ustrój, demokracja, Warszawa 2001, s. 69-140.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: