Teorie stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej 2105-PI-L-D3TSM
Celem zajęć jest zapoznanie studentów z różnymi wyjaśnieniami i sposobami teoretycznej konceptualizacji integracji europejskiej.
Teoretycy realistyczni doszukują się źródeł integracji europejskiej w wyczerpaniu wojną i szczególnym położeniu geopolitycznym Europy po 1945 r. Z tej perspektywy konieczność przeciwstawienia się komunizmowi w okresie zimnej wojny była czynnikiem sprzyjającym integracji państw Europy Zachodniej, a sama integracja postrzegana była jako skutek polityki siły. Bardziej sprzyjające stanowisko wobec integracji zajmuje liberalizm, koncentrujący się na wyjaśnieniu współpracy między państwami. Z kolei globalizm wyjaśnia relacje między centrum, a peryferiami, natomiast szkoła angielska wnosi koncepcję społeczności międzynarodowej. Nasze rozumienie integracji poszerza dynamicznie rozwijający się konstruktywizm, skupiający się na wyjaśnieniu tożsamości i interesów aktorów.
Wszesne teorie integracji europejskiej, takie jak funkcjonalizm i federalizm, rozwijały się już w okresie międzywojennym. Federalizm zakłada przezwyciężenie suwerenności państw i utworzenie jednego państwa europejskiego. Z kolei powstały w latach 1960. XX wieku neofunkcjonalizm charakteryzuje się dążeniem do naukowej ścisłości i obiektywności poprzez wyodrębnienie zmiennych i wysuwanie hipotez. Liberalizm międzyrządowy koncentruje się natomiast na wewnętrznym procesie podejmowania decyzji, negocjacjach międzyrządowych i tworzeniu koalicji, znaczeniu siły relatywnej oraz roli przywódców narodowych w rozwoju integracji. W ujęciu tym integracja europejska rozwija się poprzez negocjacje na konferencjach międzyrządowych, po których następuje okres konsolidacji. Nurt ten łączy liberalną logikę powstawania preferencji wewnątrz państwa, z realistycznym mechanizmem negocjacji międzyrządowych, gdzie decydujące znaczenie ma siła państw.
Do połowy lat 1990. w studiach europejskich dominowała debata między neofunkcjonalizmem i podejściem międzyrządowym, natomiast od tego czasu zaznacza się podział między stanowiskiem racjonalistycznym i konstruktywistycznym. Instytucjonalizm dostrzega rolę rządów na etapie inicjującym integrację oraz znaczenie instytucji ponadnarodowych na dalszym etapie. Integrację postrzega dynamicznie, jako zinstytucjonalizowany proces historyczny.
Polityka porównawcza traktuje Unię Europejską jako typowy przypadek systemu politycznego, z horyzontalnym i wertykalnym podziałem władzy. Stosuje gotowe modele władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej, przeniesione z badań nad systemami politycznymi państw federalnych. Wielopoziomowe zarządzanie postrzega Unię Europejską jako szczególny systemem polityczny nie mający precedensu w historii.Ważną rolę w aspekcie normatywnym odgrywa doktryna prawa międzynarodowego oraz kształtująca się doktryna prawa europejskiego.
Z perspektywy nauki o stosunkach międzynarodowych Unia Europejska jest szczególnym przypadkiem regionalnej współpracy i integracji, natomiast z perspektywy nauki o polityce – odrębnym systemem politycznym.
Wykład koncentruje się na przedstawieniu założeń poszczególnych teorii stosunków międzynarodowych i integracji europejskiej. Tematyka poszczególnych zajęć obejmuje:
1. Stosunki międzynarodowe, studia europejskie, a inne dyscypliny nauk społecznych
2. Systematyka teorii stosunków międzynarodowych
3. Realizm i jego wyjaśnienie integracji europejskiej
4. Liberalizm i jego wyjaśnienie integracji europejskiej
5. Założenia globalizmu (neomarksizmu) i jego przydatność do wyjaśnienia integracji europejskiej
6. Wyjaśnienie integracji europejskiej przez szkołę angielską. Teorie normatywne i postpozytywistyczne
7. Wczesne teorie integracji europejskiej: funkcjonalizm, federalizm, transakcjonizm
8. Neofunkcjonalizm, liberalizm międzyrządowy i jego krytyka
9. Konstruktywizm i jego przydatność do analizy integracji europejskiej. Analiza przypadku: WPBiO w świetle teorii
10. Nowy instytucjonalizm (racjonalnego wyboru, historyczny, socjologiczny).
11. Unia jako system polityczny
12. Integracja przez prawo – współczesny federalizm
13. Wielopoziomowe zarządzanie, sieci polityki,
14. Czym jest Unia Europejska?
15. Podsumowanie i konkluzje
Podczas ćwiczeń omówieniane są główne prace teoretyków integracji europejskiej w ujęciu historycznym.Tematyka poszczególnych spotkań obejmuje:
1. Zajęcia organizacyjne
2. Wczesne teorie integracji. Neofunkcjonalizm
3. Realizm wobec integracji europejskiej. Klasyczne podejścia międzyrządowe
4. Liberalne podejście międzyrządowe
5. Instytucjonalizm racjonalnego wyboru
6. Konstruktywizm. Instytucjonalizm socjologiczny
7. Instytucjonalizm historyczny i dyskursywny
8. Perspektywa porównawcza i federalizm
9. Integracja przez prawo
10. Governance, MLG, policy networks
11. Podejścia normatywne i polityczne
12. Ekonomia polityczna a integracja europejska
13. Inne teorie i podejścia w studiach europejskich
14. Polityki UE z perspektywy teorii
15. Podsumowanie
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Po ukończeniu zajęć student(ka):
• ma pogłębiona wiedzę z zakresu teorii integracji europejskiej (W01, W03, U04)
• zna pojęcia teoretyczne z zakresu studiów europejskich potrafi prawidłowo posługiwać się nimi (W02)
• potrafi interpretować w kategoriach teoretycznych procesy występujące w Unii Europejskiej (W10, U04, K07)
• rozumie teksty naukowe i umie przytaczać zawarte w nich argumenty w dyskusji (U11)
• potrafi przygotować i wygłosić prezentację na temat artykułu naukowego (W02, U05),
• potrafi napisać krótki esej naukowy na temat dotyczący teorii integracji europejskiej (W03, U02)
Kryteria oceniania
Zaliczenie ćwiczeń (nie więcej niż trzy nieobecności):
• przygotowanie do zajęć, aktywny udział w dyskusjach na temat zadanych lektur
• referat na temat wybranego artykułu naukowego z literatury dodatkowej i syntetyczna notatka (lub prezentacja) na temat prezentowanego artykułu naukowego
• praca semestralna w formie 4-5 stronicowego eseju naukowego
Wykład:
• egzamin ustny
Literatura
WYKŁAD:
Lektury obowiązkowe:
- Jacek Czaputowicz, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008,
- Jacek Czaputowicz, Teorie integracji europejskiej, Wprowadzenie, Rozdział 2. Funkcjonalizm, transakcjonizm, neofunkcjonalizm WN PWN Warszawa 2018,
- Franciszek Strzyczkowski, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012,
- Jacek Czaputowicz (red.), Studia europejskie. Wyzwania Interdyscyplinarności, WDiNP UW, Warszawa 2014
Lektury dodatkowe:
- Ben Rosamond, Theories of European Integration, London 2000,
- Antje Wiener, Thomas Diez (eds.), European Integration Theory, Oxford University Press, Oxford 2009
- Sabine Saurugger, Theoretical Approaches to European Integration, Basingstoke 2014
ĆWICZENIA:
2. Wczesne teorie integracji. Neofunkcjonalizm
Lektury podstawowe:
• Funkcjonalizm; Teoria komunikacyjna, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 70–90.
• Neofunkcjonalizm, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 91–103.
Dalsze lektury:
• HAAS Ernst B., The Uniting of Europe. Political, Social and Economic Forcess, 1950–1957, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 105–116.
• KONOPACKI Stanisław, Dylematy federalizmu europejskiego, „Studia Europejskie” 1998, nr 4, s. 77–92.
• KONOPACKI Stanisław, Funkcjonalistyczna teoria integracji politycznej Davida Mitrany’ego, „Studia Europejskie” 1998, nr 2, s. 61–70.
• KONOPACKI Stanisław, Komunikacyjna teoria integracji politycznej Karla Deutscha, „Studia Europejskie” 1998, nr 1, s. 37–47.
• KONOPACKI Stanisław, Neofunkcjonalistyczna teoria integracji politycznej Ernsta Haasa i Leona Lindberga, „Studia Europejskie” 1998, nr 3, s. 105–115.
• LINDBERG Leon N., The Political Dynamics of European Economic Integration, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 117–133.
• MITRANY David, A Working Peace System: An Argument of for the Functional Development of International Organization, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 43–67.
• NIEMANN Arne, Philippe C. SCHMITTER, Neofunctionalism, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 45–66.
• SPINELLI Altiero, Ernesto ROSSI, For a Free and United Europe. A Draft Manifesto, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 37–42.
Referaty:
• DEUTSCH Karl W. et al., Political Community and the North Atlantic Area, International Organization in the Light of Historical Experience, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 68–86.
• RIEDEL Rafał (2009), Kontestacja państwa dobrobytu a integracja europejska – perspektywa neofunkcjonalistyczna, „Politeja” (2009), t. 1.
3. Realizm wobec integracji europejskiej. Klasyczne podejścia międzyrządowe
Lektury podstawowe:
• Klasyczne podejście międzyrządowe, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 105–114.
• Realizm a integracja europejska, w: CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Warszawa 2008, s. 329–333.
Dalsze lektury:
• GRIECO Joseph M., The Maastricht Treaty, Economic and Monetary Union and the Neo-realist Research Programme, „Review of International Studies” 1995, nr 1, s. 21–40.
• HANSEN Roger D., Regional Integration: Reflections on a Decade of Theoretical Effort, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006., s. 160–178.
• MILWARD Alan S., The European Rescue of Nation State, London 1992, s. 1–45.
• PUCHALA Donald J., Of Blind Men, Elephants, and International Integration, “Journal of Common Market Studies” 1972, nr 3.
Referaty:
• GROSSE Tomasz G., Systemowe uwarunkowania słabości polityki zagranicznej Unii Europejskiej, „Studia Europejskie” 2010, nr 1.
• HOFFMANN Stanley, Obstinate or Obsolete? The Fate of the Nation-State, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 134–159.
4. Liberalne podejście międzyrządowe
Lektura podstawowa:
• Intergowermentalizm, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 76–98.
Dalsze lektury:
• Liberalne podejście międzyrządowe, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 131–144.
• ŁAWNICZAK Kamil, Przyczyny modernizacji UE z punktu widzenia państw członkowskich, w: Modernizacja Unii Europejskiej, Konstanty Adam Wojtaszczyk (red.), Warszawa 2011, s. 115–130.
• MORAVCSIK Andrew, Preferences and Power in the European Community. A Liberal Intergovernmentalist Approach, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 264–303.
• MORAVCSIK Andrew, Frank SCHIMMELFENNIG, Liberal lntergovernmentalism, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 67–87.
Referaty:
• PUTNAM Robert D., Diplomacy and Domestic Politics: the Logic of Two-Level Games, “International Organisation” 1988, nr 3, s. 427–460.
• Krytyka liberalnego intergowermentalizmu, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 98–116
5. Instytucjonalizm racjonalnego wyboru
Lektura podstawowa:
• Instytucjonalizm, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 147–155.
• Teorie instytucjonalne integracji europejskiej, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 117–126.
Dalsze lektury:
• BACHMANN Klaus, Kto naprawdę wygrał wybory do Parlamentu Europejskiego? Ewolucja siły głosu polskich posłów i grup politycznych w Parlamencie Europejskim w świetle indeksu Banzhafa, „Studia Polityczne” 2011, t. 27.
• GARRETT Geoffrey, George TSEBELIS, An Institutional Critique of Intergovernmentalism, “International Organization” 1996, nr 2, s. 269–299.
• POLLACK Mark A., The New Institutionalisms and European Integration, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 125–143.
Referaty:
• MARCH James G., Johan P. OLSEN, Instytucje. Organizacyjne podstawy polityki, Warszawa 2005 (wybrane rozdziały).
• RIEDEL Rafał, Państwo jako agent i pryncypał w świetle teorii PAT, „Studia Europejskie” 2009, nr 3.
6. Konstruktywizm. Instytucjonalizm socjologiczny
Lektura podstawowa:
• CZAPUTOWICZ Jacek, Wprowadzenie. Potencjał konstruktywizmu w wyjaśnieniu integracji europejskiej, w: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, red. J. Czaputowicz, Warszawa 2015, s. 7–29.
Dalsze lektury:
• CHECKEL Jeffrey T., Social Construction and Integration, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 393–405.
• GROSSE Tomasz G., Konstruktywizm jako metoda integracji europejskiej. Przykład Parlamentu Europejskiego, w: w: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, Jacek Czaputowicz (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
• HAAS Ernst, Does constructivism Subsume Neofunctionalism, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 437–446.
• ŁAWNICZAK Kamil, Potencjał konstruktywizmu w studiach nad Unią Europejską, w: Studia europejskie. Wyzwania interdyscyplinarności, Jacek Czaputowicz (red.), Warszawa 2014, s. 193–205.
• RISSE Thomas, Social Constructivism and European Integration, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 144–160.
• SKOLIMOWSKA Anna, Teoretyczne i empiryczne zastosowanie konstruktywizmu dla analizy zewnętrznych relacji UE, w: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, Jacek Czaputowicz (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
Referaty:
• KIRPSZA Adam, Podejmowanie decyzji w obszarze WPZiB UE z perspektywy konstruktywizmu społecznego, „Politeja” 2011, t. 17.
• URBAN Barbara, Przydatność niemieckiego konstruktywizmu do badania integracji europejskiej, w: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, Jacek Czaputowicz (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
7. Instytucjonalizm historyczny i dyskursywny
Lektura podstawowa:
• Nowy instytucjonalizm, w: CZAPUTOWICZ Jacek, Teorie stosunków międzynarodowych. Krytyka i systematyzacja, Warszawa 2008, s. 343–354.
Dalsze lektury:
• DIEZ Thomas, Speaking ‘Europe’. The Politics of Integrations Discourse, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 420–436.
• ŁAWNICZAK Kamil, Dezintegracja, konsolidacja czy status quo? Kryzys modernizacji w Unii Europejskiej a poszukiwanie nowego paradygmatu integracji, „Przegląd Europejski” 2014, t. 34, nr 4, s. 26–46.
• PIERSON Paul, The Path to European Integration. A Historical-Institutionalist Analysis, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 304–324.
• RISSE Thomas, „Let’s Argue!”. Communicative Action and World Politics, “International Organization” 2000, vol. 54, nr 1.
• WÆVER Ole, Discursive Approaches, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 163–180.
Referaty:
• SCHMIDT Vivien A., Taking ideas and discourse seriously: explaining change through discursive institutionalism as the fourth „new institutionalism”, „European Political Science Review” 2010, t. 2, nr 1, s. 1–25.
• VISVIZI Anna, Konstruktywizm a kryzys w Grecji: deficyt, Troika i społeczna konstrukcja rzeczywistości, w: Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich, Jacek Czaputowicz (red.), Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2015.
8. Perspektywa porównawcza i federalizm
Lektura podstawowa:
• Unia Europejska jako system polityczny – federalizm w Unii Europejskiej, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 213-270.
Dalsze lektury:
• BECK Ulrich, Edgar GRANDE, Empire Europe: Statehood and Political Authority in the Process of Regional Integration, w: Political Theory of the European Union, Jürgen Neyer, Antje Wiener (red.), Oxford 2011, s. 21–46.
• Wstęp, w: HIX Simon, System polityczny Unii Europejskiej, s. 27–52.
• POLLACK Mark A., Theorizing the European Union: International Organization, Domestic Polity, or Experiment in New Governance?, “Annual Review of Political Science” 2005, vol. 8, s. 357–398.
• RISSE-KAPPEN Thomas, Exploring the Nature of the Beast: International Relations and Comparative Policy Analysis Meet the EU, “Journal of Common Market Studies” 1996, vol. 34, nr 1.
Referaty:
• BURGESS Michael, Federalism, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 25–44.
• Paralele pomiędzy ustrojami Unii Europejskiej a Stanów Zjednoczonych, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 271–311.
9. Integracja przez prawo
Lektura podstawowa:
• Europejska integracja prawna w świetle teorii integracji europejskiej (fragment), w: STRZYCZKOWSKI Franciszek Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 190–212.
Dalsze lektury:
• GARRETT Geoffrey, The Politics of Legal Integration in the European Union, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 253–263.
• SANDHOLTZ Wayne, John ZYSMAN, 1992: Recasting the European Bargain, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 204–225.
• Europejska integracja prawna w świetle teorii integracji europejskiej (fragment), w: STRZYCZKOWSKI Franciszek Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 127–190.
• WEILER Joseph H.H., Federalism and Constitutionalism: Europe’s Sonderweg, “Harvard Jean Monet Working Paper” 2000, nr 10.
Referaty:
• BURLEY Anne-Marie, Walter MATTLI, Europe Before the Court: A Political Theory of Legal Integration, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 226–252.
• Konstytucjonalizacja Unii Europejskiej, w: STRZYCZKOWSKI Franciszek, Teorie integracji europejskiej w doktrynie amerykańskiej, Warszawa 2012, s. 312–367.
10. Governance, MLG, policy networks
Lektura podstawowa:
• RUSZKOWSKI Janusz, Struktura wielopoziomowego zarządzania w Unii Europejskiej, w: Multi-level governance w Unii Europejskiej, Janusz Ruszkowski, Luiza Wojnicz (red.), Szczecin-Warszawa 2013, s. 19–60.
Dalsze lektury:
• HIX Simon, Study of the European Union II. The ‘New Governance’ Agenda and its Rival, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 342–356.
• JACHTENFUCHS Marcus, The Governance Approach to European Integration, „Journal of Common Market Studies” 2001, vol. 39, nr 2, s. 245–264.
• MAJONE Giandomenico, The Rise of the Regulatory State in Europe, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 378–390.
• MARKS Garry, Liesbet HOOGHE, Kermit BLANK, European Integration from the 1980s. State-Centric v. Multi-level Governance, w: Debates on European Integration. A Reader, Mette Eilstrup-Sangiovanni (red.), Basingstoke 2006, s. 357–377 (lub pełny artykuł z “Journal of Common Market Studies” 1996, vol. 34, nr 3).
• PETERS Guy B., Jon PIERRE, Governance Approaches, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 91–104.
• RUSZKOWSKI Janusz, Europeizacja ad extra w zarządzaniu zewnętrznym (external governance) Unii Europejskiej, „Rocznik Integracji Europejskiej” 2010, t. 4.
Referaty:
• BURAS Piotr, Karolina POMORSKA, Europeizacja - nowe podejście analityczne w studiach nad polityką zagraniczną, „Stosunki Międzynarodowe” 2008, nr 2.
• PETERSON John, Policy Networks, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 105–124.
11. Podejścia normatywne i polityczne
Lektura podstawowa:
• CZAPUTOWICZ Jacek, Oddziaływanie Unii Europejskiej na suwerenność, w: Suwerenność, Warszawa 2013, s. 377–408.
Dalsze lektury:
• ERIKSEN Eric O., A State-Less Vanguard for a Rightful World Order, w: Political Theory of the European Union, Jürgen Neyer, Antje Wiener (red.), Oxford 2011, s. 69–88.
• ŁAWNICZAK Kamil, Między demokracją a efektywnością. Trzy spojrzenia na deficyt legitymizacji Unii Europejskiej, „e Politikon” 2012, nr 3, s. 107–128.
• MANNERS Ian, Un-National Normative Justification for European Union Foreign Policy, w: Political Theory of the European Union, Jürgen Neyer, Antje Wiener (red.), Oxford 2011, s. 47–68.
• NEYER Jürgen, Antje WIENER, Introduction: The State of Art of a Non-State Oriented Political Theory, w: Political Theory, s. 1–18.
• NEYER Jürgen, Europe’s Justice Deficit: Justification and Legitimacy in the European Union, w: Political Theory of the European Union, Jürgen Neyer, Antje Wiener (red.), Oxford 2011, s. 169–186.
Referaty:
• BELLAMY Richard, Claudia ATTUCCI, Normative Theory and the EU: Between Contract and Community, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 198–220.
• KUBIN Tomasz, Zagadnienie „deficytu demokracji” w Unii Europejskiej Część I: Aspekty teoretyczne, „Studia Europejskie” 2007, nr 1.
12. Ekonomia polityczna a integracja europejska
Lektura podstawowa:
• GROSSE Tomasz Grzegorz, Cztery obszary analizy kryzysu w ekonomii politycznej, w: Między polityką a rynkiem, Tomasz Grzegorz Grosse (red.), Warszawa 2013, s. 195–218.
Dalsze lektury:
• CAFRUNY Alan W., J. Magnus RYNER, Critical Political Economy, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 221–240.
• GRAUWE Paul de, Design Failures in the Eurozone - can they be fixed?, “Economic Papers” 2013, vol. 491.
• RYNER Magnus, US power and the crisis of social democracy in Europe’s second project of integration, “Capital and Class” 2007, vol. 93.
Referaty:
• BALASA Bela, The Theory of Economic Integration: An Introduction, w: The European Union, Readings on the Theory and Practice of European Integration, Brent F. Nelsen and Alexander Stubb (red.), London 2003, s. 179–191.
• SCHARPF Fritz W., No exit from the euro-rescuing trap?, „MPIfG Discussion Paper” 2014, nr 4.
13. Inne teorie i podejścia w studiach europejskich
Lektura podstawowa:
• Podsumowanie: pomiędzy ogólną teorią integracji a problemami Europy, w: BORKOWSKI Paweł J., Polityczne teorie integracji międzynarodowej, Warszawa 2007, s. 187–202.
Dalsze lektury:
• BÖRZEL Tanja, European Governance: Negotiation and Competition in the Shadow of Hierarchy, “Journal of Common Market Studies” 2010, vol. 48, no. 2, s.191–219.
• HOOGHE Liesbet, Gary MARKS, A Postfunctionalist Theory of European Integration: From Permissive Consensus to Constraining Dissensus, “British Journal of Political Science” 2008, vol. 29, s. 1–23.
• Termin i koncepcje „ponadnarodowości” w studiach europejskich, w: RUSZKOWSKI Janusz, Ponadnarodowość w systemie politycznym Unii Europejskiej, Warszawa 2010, s. 27–95.
• SAURUGGER Sabine, Sociological Perspectives on European Integration, w: Theoretical Approaches to European Integration, Basingstoke 2014, s. 162–183.
• WESSELS Wolfgang, An Ever Closer Fusion? A Dynamic Macropolitical View on Integration Processes, “Journal of Common Market Studies” 1997, vol. 35, nr 2.
Referaty:
• LOCHER Birgit, Elisabeth PRÜGL, Gender and European Integration, w: European Integration Theory, red. A. Wiener, T. Diez, Oxford 2009, s. 181–197.
• NIEDŹWIEDZKI Dariusz, Migracja i tożsamość europejska. Polscy migranci niepełni wobec procesu integracji europejskiej, „Studia Europejskie” 2010, nr 2.
14. Polityki UE z perspektywy teorii
Lektura podstawowa:
• ZIELIŃSKA-GŁĘBOCKA Anna, Dynamika Unii Europejskiej w świetle teorii integracji, „Studia Europejskie” 1999, nr 3, s. 11–32.
Dalsze lektury:
• The European Union as a System of Differentiated Integration, w: LEUFFEN Dirk, Berthold RITTBERGER, Frank SCHIMMELFENNIG, Differentiated Integration. Explaining Variation in the European Union, Basingstoke 2012, s. 1–28.
Referaty:
• The Single Market, w: LEUFFEN Dirk, Berthold RITTBERGER, Frank SCHIMMELFENNIG, Differentiated Integration. Explaining Variation in the European Union, Basingstoke 2012, s. 111–141;
• Economic and Monetary Union, w: LEUFFEN Dirk, Berthold RITTBERGER, Frank SCHIMMELFENNIG, Differentiated Integration. Explaining Variation in the European Union, Basingstoke 2012, s. 142–183;
• Security and Defence, w: LEUFFEN Dirk, Berthold RITTBERGER, Frank SCHIMMELFENNIG, Differentiated Integration. Explaining Variation in the European Union, Basingstoke 2012, s. 184–220;
• The Area of Freedom, Security and Justice, w: LEUFFEN Dirk, Berthold RITTBERGER, Frank SCHIMMELFENNIG, Differentiated Integration. Explaining Variation in the European Union, Basingstoke 2012, s. 221–244.
15. Podsumowanie
Lektura:
• WIENER Antje, Thomas DIEZ, Taking Stock of Integration Theory, w: European Integration Theory, red. Antje Wiener, Thomas Diez, Oxford 2009, s. 241–252.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: