Zagrożenia asymetryczne 2104-M-D2ZAAS-BSS
I. Współczesne rozumienie bezpieczeństwa, koncepcja zagrożeń asymetrycznych
- ewolucja pojęcia „bezpieczeństwo państwa” w okresie pozimnowojennym
- elementy współczesnego rozumienia bezpieczeństwa państwa: płaszczyzny (wymiary), treść (wartości chronione), podmioty i obiekty
- proces sekurytyzacji, bezpieczeństwo jako konstrukcja społeczna
- pojęcie i istota zagrożeń asymetrycznych
- zagrożenia asymetryczne a zagrożenia pozamilitarne i transnarodowe
Lektury (sugerowane):
1. P. Hough, Understanding Global Security, London 2004/2005, s. 2-20.
2. J. Czaputowicz, Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa – aspekty teoretyczne [w:] S. Dębski, B. Górka-Winter, Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, Warszawa 2003, s . 13-33
3. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Warszawa 2007, s. 17-62
4. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne [w:] R. Kuźniar (et.al), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012, s. 80-86.
5. P. Gawliczek, J. Pawłowski, Zagrożenia asymetryczne, Warszawa 2003, s. 11-19, [20-41]
II. Terroryzm – istota zjawiska
- problemy definicyjne
- istota zjawiska i główne cechy konstytuujące
- terroryzm a inne formy pozapaństwowej przemocy politycznej
- terroryzm wewnętrzny i międzynarodowy
- terroryzm międzynarodowy – zarys rozwoju do końca zimnej wojny
- terroryzm a media
Lektury (sugerowane):
1. B. Ganor, Defining terrorism. Is One man’s Terrorist Another Man’s Freedom Fighter?
http://www.ict.org.il/ResearchPublications/tabid/64/Articlsid/432/currentpage/1/Default.aspx
2. B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 1998, s. 11-43 [44-83]
3. T. Aleksandrowicz, Terroryzm międzynarodowy, Warszawa 2008, s 12-33
3. B. Bolechów, Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Przewartościowania i kontynuacje, Toruń 2002, s. 40-57, [12-39]
5. M. Madej, Międzynarodowy terroryzm polityczny, Warszawa 2001, s. 15-22.
III. Terroryzm międzynarodowy – płaszczyzna motywacyjna
- istota motywacji (uzasadnień działań terrorystycznych), jej znaczenie, podstawowe klasyfikacje
- religijna motywacja – ogólna charakterystyka
- terroryzm islamski – przyczyny rozwoju, ideologia, zróżnicowanie między grupami
- motywacja etno-nacjonalistyczna – specyfika, przykłady
- motywacja lewicowa
- inne motywacje (w tym skrajni ekolodzy i single issue terrorism)
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 135-156
2. P. Hough, Understanding Global Security, London 2004/2005, s. 62-72
3. J. Esposito, Unholy war, Terror In the Name of Islam, s. 41-85, [85-118]
4. K. Liedel (red.), Terroryzm. Anatomia zjawiska, Warszawa 2006, s. 146-198
5. G. Davidson (Tim) Smith, Single Issue Terrorism, http://www.csis-scrs.gc.ca/pblctns/cmmntr/cm74-eng.asp
IV. Terroryzm międzynarodowy – wymiar organizacyjny
- struktury organizacyjne – modele hierarchiczne, sieci, koncepcja leaderless resistance, funkcje poszczególnych części, odmienności między ugrupowaniami, przykłady
- finansowanie działań terrorystycznych – podstawowe kanały i metody
- sponsoring państwowy – skala, formy, znaczenie
Lektury (sugerowane)
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 156-176
2. M. Zanini, J. A. Edwards, The Networking of Terror in the Information Age [w:] J. Arquilla, D. Ronfeldt (eds), Networks and Netwars: The Future of Terror, Crime and Militancy, RAND, Santa Monica 2001
3. N. Raphaeli, Financing of Terrorism: Sources, Methods and Channels, „Terrorism and Political Violence”, zima 2003 (t. 15, nr 4)
4. M. Serrano, The Political Economy of Terrorism [w:] J. Boulden, T. G. Weiss (eds), Terrorism and the UN Before and After September 11, Indiana University Press, Bloomington-Indianapolis 2004
5. W. Wechsler, Udusić Hydrę [w:] J. F. Hoge, Jr, G. Rose (red.), 11 września 2001. Jak to się stało i co dalej?, Amber, Warszawa 2001
6. B. Ganor, Countering State-Sponsored Terrorism, http://www.ict.org.il/Articles/tabid/66/Articlsid/701/currentpage/34/Default.aspx
7. S. L. Garfinkel, Leaderless resistance today, „First Monday”, marzec 2003, http://firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index.php/fm/article/view/1040/961 lub J. Pressman, Leaderless Resistance. The Next Threat?, „Current History”, grudzień 2003
V. Terroryzm międzynarodowy – aspekty operacyjne
- podstawowe metody i środki działań terrorystycznych
- „konserwatyzm” ugrupowań terrorystycznych a skłonność do innowacji
- terroryzm samobójczy – istota, formy, tempo rozwoju, rozkład geograficzny
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 176-187
2. B. M. Jenkins, Terrorism and the Security of Public Surface Transportation, Santa Monica 2004
3. S. Atran, The Moral Logic and Growth of Suicide Terrorism, „The Washington Quarterly”, wiosna 2006 lub S. Atran, Mishandling Suicide Terrorism, „The Washington Quarterly”, lato 2004
4. J. Bury, Współczesne aspekty terroryzmu samobójczego, Polski Przegląd Dyplomatyczny, listopad-grudzień 2005
7. D. Zedalis, Female Suicide Bombers, SSI USAWC, Carlisle 2004
VI Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państw
- transnarodowa przestępczość zorganizowana – kwestie definicyjne
- specyfika wpływu transnarodowej przestępczości zorganizowanej na bezpieczeństwo państw
- współczesna przestępczość zorganizowana w świecie – główne trendy rozwojowe, aspekty organizacyjne
- związki między przestępczością a przemocą polityczną (terroryzmem, ruchami rebelianckimi itp)
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 197-231
2. A. Castle, Transnational Organized Crime and International Security, Institute of International Relations, Working Paper No. 19 (Univ. of British Columbia), Vancouver 1997
3. P. Williams, Transnational Criminal Networks [w:] J. Arquilla, D. Ronfeldt (eds), Networks and Netwars: The Future of Terror, Crime and Militancy, RAND, Santa Monica 2001 lub
P. Williams, Groźny Nowy Świat: Transnarodowa przestępczość zorganizowana w przededniu XXI wieku [w:] D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 1996
4. T. Makarenko, The Crime-Terror Continuum: Tracing the Interplay between Transnational Organised Crime and Terrorism, „Global Crime”, luty 2004
5. J. Sullivan, R. Bunker, Drug Cartels, Street Gangs and Warlords, „Small wars and Insurgency”, lato 2002
6. P. Hough, Understanding Global Security, London 2004/2005, s. 215-230.
VII. Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenia dla bezpieczeństwa państw – główne obszary przestępczej aktywności
- handel narkotykami
- przemyt ludzi, broni i towarów
- korupcja jako problem bezpieczeństwa państw
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 231-248
2. M. Naim, The Five Wars of Globalization, „Foreign Policy”, styczeń/luty 2003
3. S. Zhang, K. Chin, Enter the Dragon: Inside Chinese Human Smuggling Organizations, „Criminology”, listopad 2002
4. P. Eigen, Corruption in a Globalized World, „SAIS Review”, zima-wiosna 2002
5. S. Rose-Ackerman, Korupcja i rządy, Warszawa 2001, s.33-41, 67-71, 215-241.
6. World Drug Reports 2015, http://www.unodc.org/documents/wdr2015/World_Drug_Report_2015.pdf (executive summary, pkt 1.G)
VIII. Problem użycia broni masowego rażenia przez podmioty pozapaństwowe I
- rodzaje broni masowego rażenia, BMR a „środki niekonwencjonalne”
- użycie BMR przez podmioty pozapaństwowe – potencjalne motywy
- możliwość użycia przez podmioty pozapaństwowe broni nuklearnej (potencjalne formy, ograniczenia i możliwości, skutki i prawdopodobieństwo użycia)
- broń radiologiczna - możliwość użycia przez podmioty pozapaństwowe broni nuklearnej (potencjalne formy, ograniczenia i możliwości, skutki i prawdopodobieństwo użycia)
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 255- 290
2. Ch. Ferguson., The Four Faces of Nuclear Terrorism, Center for Nonproliferation Studies, Monterey Institute of International Studies (CNS MIIS), Monterey 2004
3. G. Allison, How to Stop Nuclear Terror, „Foreign Affairs”, styczeń/luty 2004
4. F. Calogero, Terroryzm nuklearny [w:] R. Kuźniar, Z. Lachowski (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe czasu przemian. Zagrożenia – koncepcje - instytucje, PISM, Warszawa 2003
5. G. Cameron, Nuclear Terrorism Reconsidered, „Current History”, kwiecień 2000
IX. Problem użycia broni masowego rażenia (BMR) przez podmioty pozapaństwowe II
- broń (środki) biologiczna i chemiczna – rodzaje, możliwości uzyskania, możliwości skutecznego użycia, konsekwencje, prawdopodobieństwo wystąpienia
- case studies: Aum Shinrikyo i Al Ka’ida
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 290-310
2. J. P. Zanders, The chemical and biological weapons threat [w:] G. Lindström, B. Schmitt (eds), Fighting proliferation – European perspectives, Chaillot Paper no 66, Paris 2003
3. G. Lindström G., Protecting the European Homeland. The CBR Dimension, Chaillot Paper no. 69, European Union Institute for Security Studies (EU-IIS) Paris 2004
4. J. B. Tucker, Chemical and Biological Terrorism: How Real a Threat?,„Current History”, kwiecień 2000 (t. 99, nr 4)
5. G. Cameron, Multi-track Microproliferation: Lessons from Aum Shinrikyo and Al Qaida, „Studies in Conflict & Terrorism”, październik-grudzień 1999 (t. 22, nr 4)
6. J. Spyer, The Al-Qa’ida Network and Weapons of Mass Destruction, „Middle Eastern Review of International Affairs”, wrzesień 2004
X-XI Zagrożenia cyberprzestrzeni – możliwość wrogiego (szkodliwego) wykorzystania technologii informatycznych przez podmioty pozapaństwowe
- bezpieczeństwo informatyczne – podstawowe pojęcia i rozróżnienia
- typologia działań podmiotów pozapaństwowych w cyberprzestrzeni
- cyberprzestępczośc i cyberterroryzm – pojęcie, skala, możliwości rozwoju
- fenomen hakerów (w tym działania grup typu Anonymous i kwestia ACTA)
- problem tzw. infrastruktury krytycznej
- casus Wikileaks – prawo do informacji a względy bezpieczeństwa
- analiza konkretnych przypadków ataków teleinformatycznych (Estonia, Stuxnet, inne)
Lektury (sugerowane):
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 321-385
2. M. Conway, What is Cyberterrorism?, „Current History”, grudzień 2002
3. D. E. Denning, Activism, Hactivism, and Cyberterrorism: The Internet as a Tool for Influencing Foreign Policy [w:] J. Arquilla, D. Ronfeldt (eds), Networks and Netwars: The Future of Terror, Crime and Militancy, RAND, Santa Monica 2001, s.
4. M. Gawrycki, A. Bógdał-Brzezińska, Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Warszawa 2003, s. 37-43, 53-74, 107-130, 134-164.
5. M. Terlikowski, Bezpieczeństwo teleinformatyczne państwa a podmioty pozapaństwowe. Haking, aktywizm i cyberterroryzm [w:] M. Madej, M. Terlikowski (red.), Bezpieczeństwo teleinformatyczne państwa, Warszawa 2009.
6. M. Terlikowski, Ataki elektroniczne na Estonię. Implikacje dla bezpieczeństwa międzynarodowego i Polski, „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2007, t. 7, nr 4 (38).
7. M. Łakomy, Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, Katowice 2015, s. 133-183
XII. Piractwo
- kwestie definicyjne
- odmienność względem innych form przestępczości zorganizowanej
- rozkład geograficzny i intensywność zjawiska
- główne formy przeciwdziałania
Lektury (sugerowane):
1. M. N. Murphy, Contemporary piracy and maritime terrorism: the threat to international security, London 2007 (zwł. rozdz. I)
2. Chalk P., Piracy off the Horn of Africa: Scope, dimension, causes and responses, Brown Journal of International Affairs, wiosna/lato 2010 (t. 16, nr 2)
3. IMO, Reports on Piracy and armed Robbery against Ships, http://www.imo.org
4. K. Kubiak, Przemoc na oceanach. Współczesne piractwo i terroryzm morski, Warszawa 2009 (czesć I, zwł rozdz. I).
5. Counter-piracy operations, http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_48815.htm
XIII Działania partyzanckie i przeciwpartyzanckie
- kwestie definicyjne
- ewolucji koncepcji walki partyzanckiej
- współczesne formy działań partyzanckich
- klasyczne koncepcje działań przeciwpartyzanckich – geneza i istota
- współczesne problemy zwalczania partyzantek
Lektury (sugerowane):
1. A. Ibrahim, Conceptualization of guerilla warfare, „Small Wars and Insurgencies”, zima 2004 (dostępne na: http://www.mail-archive.com/osint@yahoogroups.com/msg05187.html)
2. M. Madej, Strategia i taktyka walki asymetrycznej – wnioski z operacji w Afganistanie, “Rocznik strategiczny 2008/2009” lub M. Madej, Czy w tym tunelu jest światło? Operacja ISAF na tle klasycznych koncepcji zwalczania partyzantki [w:] W. Sokała, B. Zapała (red.), Asymetria i Hybrydowość – stare armie wobec nowych konfliktów, Warszawa 2011
3. D. Kilkullen, Counterinsurgency redux, „Survival”, zima 2006-2007
4. D. Kilkullen, Counterinsurgency, London-New York 2009.
5. J. D. Kiras, Irregular Warfare: Terrorism and Insurgency [w:] J. Baylis (et.al.), Strategy in the contemporary world, Oxford 2007 (lub wydanie polskie)
W cyklu 2023L:
I. Współczesne rozumienie bezpieczeństwa, koncepcja zagrożeń asymetrycznych Lektury (sugerowane): II. Terroryzm – istota zjawiska Lektury (sugerowane): III. Terroryzm międzynarodowy – płaszczyzna motywacyjna Lektury (sugerowane): IV. Terroryzm międzynarodowy – wymiar organizacyjny V. Terroryzm międzynarodowy – aspekty operacyjne Lektury (sugerowane): VI Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państw Lektury (sugerowane): VII. Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenia dla bezpieczeństwa państw – główne obszary przestępczej aktywności 1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 231-248 VIII. Problem użycia broni masowego rażenia przez podmioty pozapaństwowe I 1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 255- 290 IX. Problem użycia broni masowego rażenia (BMR) przez podmioty pozapaństwowe II Lektury (sugerowane): X-XI Zagrożenia cyberprzestrzeni – możliwość wrogiego (szkodliwego) wykorzystania technologii informatycznych przez podmioty pozapaństwowe Lektury (sugerowane): XII. Piractwo Lektury (sugerowane): XIII Działania partyzanckie i przeciwpartyzanckie Lektury (sugerowane): |
W cyklu 2024L:
I. Współczesne rozumienie bezpieczeństwa, koncepcja zagrożeń asymetrycznych Lektury (sugerowane): II. Terroryzm – istota zjawiska Lektury (sugerowane): III. Terroryzm międzynarodowy – płaszczyzna motywacyjna Lektury (sugerowane): IV. Terroryzm międzynarodowy – wymiar organizacyjny V. Terroryzm międzynarodowy – aspekty operacyjne Lektury (sugerowane): VI Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państw Lektury (sugerowane): VII. Transnarodowa przestępczość zorganizowana jako zagrożenia dla bezpieczeństwa państw – główne obszary przestępczej aktywności 1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 231-248 VIII. Problem użycia broni masowego rażenia przez podmioty pozapaństwowe I 1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne…, s. 255- 290 IX. Problem użycia broni masowego rażenia (BMR) przez podmioty pozapaństwowe II Lektury (sugerowane): X-XI Zagrożenia cyberprzestrzeni – możliwość wrogiego (szkodliwego) wykorzystania technologii informatycznych przez podmioty pozapaństwowe Lektury (sugerowane): XII. Piractwo Lektury (sugerowane): XIII Działania partyzanckie i przeciwpartyzanckie Lektury (sugerowane): |
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Koordynatorzy przedmiotu
W cyklu 2023L: | W cyklu 2024L: |
Efekty kształcenia
Uczestnik zajęć powinien po ich ukończeniu:
- dysponować wiedzą na temat współczesnego terroryzmu, przestępczości zorganizowanej i innych zagrożeń asymetrycznych oraz pozamilitarnych zagrożeń bezpieczeństwa umożliwiających mu samodzielną ocenę rangi strategicznej tych zjawisk (intensywność zagrożenia, skala konsekwencji, znaczenie z perspektywy państw, możliwości przeciwdziałania). Powinien również być zdolny do prognozowania rozwoju tego rodzaju wyzwań dla bezpieczeństwa współczesnych państw w perspektywie krótkookresowej
S1_W01, S1_W02, S1_W03, S1_W09, S1_U01, S1_U02, S1_U03, S1_U04, S1_U05, S1_U06, S1_K01, S1_K03
Kryteria oceniania
Ocena ciągła i kontrola obecności (15%), końcowe zaliczenie pisemne (pytania otwarte) (85%)
Praktyki zawodowe
brak
Literatura
Podstawowa:
1. M. Madej, Zagrożenia asymetryczne bezpieczeństwa państw obszaru transatlantyckiego, Warszawa 2007 (podręcznik bazowy)
2. S. Dębski, B. Górka-Winter, Kryteria bezpieczeństwa międzynarodowego państwa, Warszawa 2003
3. R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005
4. M. Madej, Międzynarodowy terroryzm polityczny, warszawa 2001
5. B. Hofman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 1998
6. B. Bolechów, Terroryzm w świecie podwubiegunowym. Przewartościowania i kontynuacje, Toruń 2002
7. P. Williams, Groźny Nowy Świat: Transnarodowa przestępczość zorganizowana w przededniu XXI wieku [w:] D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, Wydawnictwo Scholar, Warszawa 1996
8. R. Kuźniar, Z. Lachowski (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe czasu przemian. Zagrożenia – koncepcje - instytucje, PISM, Warszawa 2003
9. M. Gawrycki, A. Bógdał-Brzezińska, Cyberterroryzm i problemy bezpieczeństwa informacyjnego we współczesnym świecie, Warszawa 2003
10. M. Madej, M. Terlikowski (red.), Bezpieczeństwo teleinformatyczne państwa, Warszawa 2009
11. T. Aleksandrowicz, Terroryzm międzynarodowy, Warszawa 2008
12. R. Kuźniar (et.al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012
13. M. Lakomy, Cyberprzestrzeń jako nowy wymiar rywalizacji i współpracy państw, Katowice 2015
W cyklu 2023L:
Podstawowa: |
W cyklu 2024L:
Podstawowa: |
Uwagi
W cyklu 2023L:
brak |
W cyklu 2024L:
brak |
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: