Regionalny system bezpieczeństwa w regionie Azji i Pacyfiku 2104-M-D2RSBA-BSS
1. Region Azji i Pacyfiku – charakterystyka. Granice i obszar regionu Azji i Pacyfiku. Ekonomiczne i kulturowe zróżnicowanie państw regionu Azji i Pacyfiku. Rola czynników kulturowo-cywilizacyjnych w regionie Azji i Pacyfiku. Współczesne ideologie w regionie. Demokratyzacja i prawa człowieka na kontynencie azjatyckim.
2. Klasyfikacja i systematyka zagrożeń bezpieczeństwa w regionie. Problem uwarunkowań bezpieczeństwa w regionie Azji i Pacyfiku. Modernizacja sił zbrojnych w regionie. Spory terytorialne. Podziały państw. Ekonomiczny wymiar bezpieczeństwa. Bezpieczeństwo morskich szlaków komunikacyjnych. Terroryzm a bezpieczeństwo w regionie.
3. Wyścig zbrojeń na kontynencie azjatyckim. Wyścig zbrojeń na Półwyspie Koreańskim. Program nuklearny oraz zbrojenia konwencjonalne Indii i Pakistanu. Polityka mocarstw globalnych wobec problemu wyścigu zbrojeń w regionie Azji i Pacyfiku. Międzynarodowe reżimy kontroli zbrojeń w regionie.
4. Podział Korei. Geneza podziału. Uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne po zakończeniu zimnej wojny a kwestia Korei. Dylematy bezpieczeństwa narodowego KRLD i Republiki Korei. Mocarstw wobec kwestii Korei. Problem Korei - ocena i perspektywy.
5. Podział Chin a bezpieczeństwo w regionie Azji i Pacyfiku. Tajwan a Chiny – wymiar historyczny. Status prawno-międzynarodowy Tajwanu. Stosunki handlowe między ChRL a Tajwanem. Polityka Chin wobec Tajwanu na przełomie wieków XX i XXI. Uwarunkowania wewnętrzne na Tajwanie a stosunki między Chinami a Tajwanem.
6. Subsystem bezpieczeństwa w Azji Południowej. Główne zagrożenia bezpieczeństwa w regionie Azji Południowej. Polityka Indii w regionie po 1989 r. Konflikt indyjsko-pakistański. Zagrożenie nuklearne. Rola USA w regionie Azji Południowej. Unilateralizm, bilateralizm i multilateralizm a system bezpieczeństwa w regionie Azji Południowej.
7. Spory i konflikty terytorialne na morzach w Azji. Spory i konflikty na Morzu Południowochińskim. Kryzysy w Cieśninie Tajwańskiej. Spory i konflikty między Japonią a państwami Azji Północno-Wschodniej. Próby rozwiązania konfliktów i sporów w na morzach w Azji. Oddziaływania regionalizmu morskiego.
8. Spory i konflikty lądowe w Azji. Omówienie i charakterystyka najważniejszych konfliktów terytorialnych w rejonie Azji Północno-Wschodniej (np. rosyjsko-chiński, japońsko-rosyjski), Azji Południowej oraz Azji Środkowej.
9. Instytucje bezpieczeństwa regionalnego. Uwarunkowania i przesłanki powstawania instytucji bezpieczeństwa regionalnego w regionie Azji i Pacyfiku. Rola ASEAN w regionalnym systemie bezpieczeństwa. Regionalne Forum ASEAN- ARF. Instytucje bezpieczeństwa regionalnego a polityka mocarstw regionalnych. Problem równowagi sił.
10. Strategia regionalna USA. Aktywność Stanów Zjednoczonych w regionie Azji i Pacyfiku – uwarunkowania i przesłanki. Nowe podejście USA do regionu po 1989 r. USA wobec konfliktów na kontynencie azjatyckim. Strategia zaangażowania. Rola USA w regionie – próba oceny.
11. System sojuszy dwustronnych USA w regionie Azji i Pacyfiku. Geneza, uwarunkowania i funkcjonowanie oraz funkcje sojuszy USA z Republiką Korei oraz Stanów Zjednoczonych z Japonią. Pakt Bezpieczeństwa między USA, Australią i Nową Zelandią – ANZUS. Stare i nowe wyzwania dla sojuszy dwustronnych USA w regionie Azji i Pacyfiku.
12. Strategia regionalna Chin. Uwarunkowania wewnętrzne oraz regionalne i międzynarodowe a polityka zagraniczna i bezpieczeństwa ChRL w regionie Azji i Pacyfiku po 1989 r. Wyznaczniki mocarstwowości Chin. Rola i pozycja Chin w regionie Azji i Pacyfiku. Stosunki ChRL z głównymi państwami w Azji.
13. Stosunki amerykańsko-chińskie – znaczenie regionalne i globalne. Stosunki amerykańsko-chińskie przed 1972 r. Instytucjonalizacja relacji amerykańsko-chińskich. Uwarunkowania regionalne i międzynarodowe w okresie pozimnowojennym a relacje USA-Chiny. Główne problemy we wzajemnych stosunkach. Ekonomiczny wymiar współpracy. USA i Chiny na arenie międzynarodowej – ich rola oraz pozycja.
14. Strategie regionalne Rosji, Japonii i Indii. Polityka Rosji, Indii i Japonii w regionie Azji i Pacyfiku w okresie zimnej wojny. Uwarunkowania międzynarodowe i wewnętrzne po zakończeniu zimnej wojny a polityka Indii, Japonii i Rosji w regionie. Rola Indii, Japonii i Rosji w regionie Azji i Pacyfiku.
15. Znaczenie regionu Azji i Pacyfiku w stosunkach międzynarodowych u progu XXI w. Stosunki międzynarodowe w regionie – ocena i perspektyw. Rywalizacja mocarstw w regionie. Azja a globalizacja. Tożsamość mocarstw azjatyckich. Próba wyjaśnienia kompleksu bezpieczeństwa w Azji Północno-Wschodniej i Azji Południowej w kontekście podejść teoretycznych w stosunkach międzynarodowych
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
Uzyskanie podstawowej widzy dotyczącej problemów bezpieczeństwa w regionie Azji i Pacyfiku
Kryteria oceniania
zaliczenie na ocenę
Literatura
1. E. Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Warszawa 1999
2. E. Haliżak, Zmiana układu sił USA-Chiny a transformacja porządku międzynarodowego, „Żurawia Papers” 2005, zeszyt 7
3. E. Haliżak, Regionalny kompleks bezpieczeństwa Azji Północno-Wschodniej, „Żurawia Papers” 2004, zeszyt 3
4. E. Haliżak, Wspólnota Pacyfiku a Wspólnota Wschodnioazjatycka, „Żurawia Papers” 2006, zeszyt 8
5. J. Zajączkowski, Indie u progu XXI wieku – wschodzące mocarstwo, „Rocznik Strategiczny 2005/06” Warszawa 2006, s. 338-363
6. K. Gawlikowski (red.), Azja Wschodnia na przełomie XX i XXI w. Stosunki międzynarodowe i gospodarcze, Warszawa 2004
7. L. Łukaszuk, Współczesne spory i konflikty międzynarodowe dotyczące obszarów morskich, Gdynia 2004 (literatura dodatkowa)
8. M. Alagappa (red.), Asian Security Practise, Stanford 1998 (literatura dodatkowa)
9. M. R. Chambers, South Asia in 2020: Future Strategic Balances and Alliances, Carlisle 2002 (literatura dodatkowa)
10. Wybrane artykuły dotyczące problematyki obejmującej przedmiot w periodykach i czasopismach naukowych: „Stosunki Międzynarodowe”, „Rocznik Strategiczny”, „Azja-Pacyfik”, „Washington Quarterly”
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: