Konflikty na Bliskim Wschodzie i w Afryce 2104-M-D1KBWA-ABSW
1. Wprowadzenie. Współczesne konflikty zbrojne. Koncepcja „nowych wojen”.
- stare vs. nowe wojny według koncepcji Mary Kaldor - geografia nowych wojen
2-3. Konflikty surowcowe.
- ekonomia współczesnych konfliktów zbrojnych - koncepcja klątwy surowcowej
- charakterystyka konfliktów surowcowych
Studia przypadku:
- konflikty diamentowe – Liberia i Sierra Leone
- sudańskie „konflikty o ropę” (od wojny domowej do konfliktu międzynarodowego) - Irak-Kuwejt
4. Konflikty wysokiej vs. niskiej intensywności. Przemoc jednostronna.
- definicja konfliktów niskiej i wysokiej intensywności, charakterystyka przemocy jednostronnej (wg SIPRI, UCDP)
- ludobójstwo w afrykańskich konfliktach zbrojnych po zimnej wojnie
Studia przypadku:
- konflikt w Rwandzie - konflikt w Darfurze
5-6. Operacje typu peace-making, peace-keeping, peace-building w afrykańskich konfliktach zbrojnych.
- Istota, typologia, charakterystyka operacji pokojowych (operacje I, II, III generacji)
- charakter i funkcje Departamentu Operacji Pokojowych; reforma operacji pokojowych NZ
Studia przypadku:
- społeczność międzynarodowa wobec konfliktu w Somalii w latach 90. - społeczność międzynarodowa wobec ludobójstwa w Rwandzie i Darfurze
- konflikt w DRK „afrykańska wojna światowa” – reakcja społeczności międzynarodowej
7-8. Interwencje zbrojne Zachodu po zimnej wojnie.
- charakterystyka motywacji, celów i skutków interwencji Zachodu po zimnej wojnie - geografia interwencji Zachodu
- współczesna „wojna sprawiedliwa”
Studia przypadku:
- I wojna w Zatoce
- Irak 2003 r. - Afganistan - Libia
9-10. Dżihadyzm w konfliktach zbrojnych po zimnej wojnie.
- Tofflerowie – koncepcja „świata podzielonego na troje”
- charakterystyka i istota zjawiska dżihadyzmu
- geografia konfliktów zbrojnych z udziałem ugrupowań o charakterze dżihadystycznym
Studia przypadku:
- konflikt w Iraku i Syrii – geneza i rozwój działań ISIL
- konflikt w Jemenie – aktywność AQAP
- konflikty w regionie Sahelu – geneza i aktywność AQIM, MUJWA, Boko Haram - konflikt somalijski po 2006 r. (wojna z al. Shabaab)
11. Asymetryczność konfliktów zbrojnych
- istota asymetryczności w konfliktach zbrojnych - RMA (Revolution in Military Affairs)
- mediatyzacja konfliktów zbrojnych
Studium przypadku:
- Konflikt izraelsko-palestyński
13. Prywatyzacja i komercjalizacja konfliktów zbrojnych
- istota zjawiska warlordyzmu
- charakterystyka PMCs, geografia konfliktów z udziałem PMCs na Bliskim Wschodzie i Afryce
Studia przypadku:
- konflikt w Afganistanie (dynamika konfliktu od interwencji radzieckiej do wojny domowej; rozwój warlordyzmu w latach 90.; wojna z talibami; interwencja Zachodu – rola PMCs)
- worlordyzm i ekonomia konfliktu w DRK
Rodzaj przedmiotu
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student potrafi scharakteryzować genezę, przebieg i regionalne konsekwencje najbardziej intensywnych konfliktów zbrojnych rozgrywających się po zimnej wojnie w regionie Afryki i Bliskiego Wschodu. Rozumie najważniejsze trendy charakteryzujące współczesne konflikty zbrojne. Potrafi wskazać podmioty zaangażowane w rozwiązanie tych konfliktów i ocenić efektywność ich działań.
Kryteria oceniania
Ocena:
- systematycznego i merytorycznego przygotowania do zajęć, na podstawie materiału źródłowego, w tym bieżącej analizy aktualnych wydarzeń;
- zaangażowanie w dyskusje; logiki wywodu; umiejętności analizy.
Test końcowy.
Warunki zaliczenia przedmiotu:
- obecność (dopuszczalne dwie nieobecności)
- aktywność – przygotowanie do zajęć w oparciu o wybraną literaturę/źródła internetowe podane w sylabusie oraz bieżący monitoring informacji medialnych dot. konfliktów na Bliskim Wschodzie i Afryce (40 pkt)
- kolokwium (60 pkt)
Łączna ilość punktów do zebrania 100. Do zaliczenia przedmiotu – 50 pkt. 70 punktów – ocena dobra. 80 punktów – ocena bardzo dobra.
Literatura
K. Pronińska, Konflikty surowcowe we współczesnych stosunkach międzynarodowych, „Sprawy Międzynarodwe”, 3/2005.
K. Pronińska, Bezpieczeństwo energetyczne a interwencje zbrojne Zachodu po zimnej wojnie, „Stosunki Międzynarodowe/International Relations”, nr 3 tom 51, 2015, ss. 79-98.
J. Gniadek, Konflikty zbrojne w Liberii i Sierra Leone, [w:] Z. Łazowski (red.), Państwa Afryki Zachodniej, Warszawa 2006.
R. Koning, Resource-conflict links in Sierra Leone and the DRC, SIPRI Insights on Peace and Security, no. 2008/02, October 2008, ss. 5-14.
M. Pawełczak, Konflikty w Afryce Zachodniej 1989-2006 oraz Wojna domowa w Sudanie 1983-2005, [w:] P. Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869-2006,, Warszawa 2006.
The history of Sudan: the second civil war, UNOCHA February 2006 (internet)
B.Balcerowicz, K. Pronińska, Konflikty zbrojne, [w:] „Rocznik Strategiczny 2011/12”; „Rocznik Strategiczny 20012/13”; „Rocznik Strategiczny 2013/14”, (części dot. konfliktów sudańskich).M. Walzer, Spór o wojnę, Warszawa 2006, ss. 17-41
M. Lesniewski, Pustynna Burza. Wojna w Zatoce Perskiej (1990—1991), [w:]Bartnicki A. (red), Zarys dziejów Afryki i Azji 1869-1996, Warszawa 1996
M. Leśniewski, Druga wojna w Zatoce Perskiej i amerykańska okupacja Iraku 2003-2006, oraz J. Modrzejewska- Leśniewska, Talibowie 1994-2001, [w:] P. Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869-2006,, Warszawa 2006.
„Rocznik Strategiczny 2003/04” – dossier specjalne artykuły dotyczące interwencji w Iraku
A. Bieńczyk-Missala, K. Pronińska, Opanowywanie kryzysów i rozwiązywanie konfliktów – przykłady [w:] R. Kuźniar (et. al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012 (część dot. Libii)
B.Balcerowicz, K. Pronińska, „Konflikty zbrojne w 2011 r.”, [w:] Rocznik Strategiczny 20011/12, Scholar 2012 (część dotycząca Libii), w edycjach 2012/13, 2013/14 części dot. Iraku, Afganistanu, Pakistanu. „Stosunki Międzynarodowe/International Relations”, nr 3 tom 51, 2015
J. Simonides (red.), Organizacja Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy, Warszawa 2006, s. 25-30, 77-92, 102-119,657-682.
A. Bieńczyk-Missala, K. Pronińska, Opanowywanie kryzysów i rozwiązywanie konfliktów – przykłady, [w:] R. Kuźniar (et. al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012 (część dot. Darfuru, DRK). M. Pawełczak, Konflikty w rejonie afrykańskich Wielkich Jezior 1959-2000 i P. Ostaszewski, Somalia – demontaż państwa 1960-2006, w: P. Ostaszewski (red.), Konflikty kolonialne i postkolonialne w Afryce i Azji 1869-2006,, Warszawa 2006.
J. Zjączkowski, K. Zajączkowski, Krysys somalijski, w: J. Milewsli, W. Lizak (red.), Stosunki międzynarodowe w Afryce, Warszawa 2002.
Rwanda: The Preventable Genocide. International panel of eminent personalities, http://www.refworld.org/pdfid/4d1da8752.pdf (rozdz. 9, 13).
http://www .kimberleyprocess.com/
K. Pronińska, Współczesne konflikty zbrojne, [w:] R. Kuźniar (et. al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012, ss. 106-111; 116-118
W. Lizak, Geneza konfliktów w Rwandzie i Burundi, „Stosunki Międzynarodowe” 2000, nr 1-2.
Rwanda: The Preventable Genocide. International panel of eminent personalities, http://www.refworld.org/pdfid/4d1da8752.pdf (rozdz. 7, 14)
A. Bieńczyk-Missala, K. Pronińska, Opanowywanie kryzysów i rozwiązywanie konfliktów – przykłady, [w:] R. Kuźniar (et. al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012 (część dot. Darfuru)
Strony internetowe:
http://www .genocidearchiverwanda.org.rw/index.php/Kigali_Genocide_Memorial
http://www .unictr.org/
http://savedarfur.org/
UCDP Conflict Encyclopedia, http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/search.php
K. Pronińska, Współczesne konflikty zbrojne, op. cit., ss. 113-116.
B. Balcerowicz, Pokój i „nie pokój’ na progu XXI wieku, Warszawa 2002, s.167-185 lub Siły zbrojne w stanie pokoju, kryzysu, wojny, Warszawa 2010, 232-240
Roczniki Strategiczne edycje od 2001/02 – rozdziały Bliski Wschód (konflikt izraelsko-palestyński) J.Modrzejewska-Leśniewska, Bliskowschodni dylemat (1947—1993), w: Bartnicki A. (red), Zarys dziejów Afryki i Azji 1869-1996, Warszawa 1996
M. Zeitoun, Power and Water in the Middle East: The Hidden Politics of the Palestinian-Israeli Water Conflict, ss.13- 18
Z. AbuZayyad, Israel and Palestine – Last Chnce fot the Bilateral Process, “Journal of Politics, Economics $ Clture, 1 Sept. 2014.
N. Chomsky, On Israel-Palestine and BDS, “Nation”, 21 July 2014. Raporty: www.icg.org; www.carnegie-mec.org
M. Madej, Prywatyzacja przemocy – fenomen prywatnych przedsiębiorstw wojskowych i jego implikacje dla bezpieczeństwa
międzynarodowego, [w:] R. Kuźniar (et. al.), Bezpieczeństwo międzynarodowe, Warszawa 2012, s. 328-344. K. Pronińska, Współczesne konflikty zbrojne, op. cit., ss. 111-113
P. Jastrzębski, Wojna w Afganistanie, w: W. Malendowski (red.), Zbrojne konflikty i spory międzynarodowe u progu XXI wieku, Warszawa 2003.
A. Giustozzi, N. Ullah, Tribes and Warlords in Southern Afghanistan, 1980-2005, CSRC Working Papers Series No2. 2006.
M. Schwartz, J. Swain, Department of Defense Contractors in Afghanistan and Iraq: Background and Analysis, CRS Report for Congress, 13 May 2011.
Raporty: www.icg.org; www.carnegie-mec.org
B. Balcerowicz, Teorie, koncepcje wojny (i pokoju) po zimnej wojnie, [w:] R. Kuźniar (red.), Porządek międzynarodowy u progu XXI wieku, Warszawa 2005, s. 472-485
A. i H. Tofflerowie, Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku, Warszawa 2000, s. 48-62, 93-125 W. Malendowski, (red.) Zbrojne konflikty i spory międzynarodowe u progu XXI wieku, Wrocław 2003, s. 243-302. B.Balcerowicz, K. Pronińska, Konflikty zbrojne, [w:] „Rocznik Strategiczny 20011/12”, „Rocznik Strategiczny 20012/13”, „Rocznik Strategiczny 2013/14 (części dot. konfliktów w Syrii, Iraku, Mali, Somalii).
K. Pronińska, Konflikty zbrojne: ofensywa ISIL i afrykańskich dżihadystów, w: „Rocznik Strategiczny 2014/15”, s. 116–129.
B. Balcerowicz, K. Pronińska, Konflikty zbrojne w 2015 r. Rola ugrupowań dżihadystycznych i zewnętrznych interwencji w konfliktach Bliskiego Wschodu i Afryki, „Rocznik Strategiczny 2015/16”.
A.K. Cronin, ISIS is Not a Terrorist Group. Why Counterterrorism Won’t Stop the Latest Jihadist Threat, “Foreign Affairs”, March/April 2015.
Raporty: www.icg.org; www.carnegie-mec.org
UCDP Conflict Encyclopedia, http://www.ucdp.uu.se/gpdatabase/search.php
http://www .cfr.org/terrorist-organizations-and-networks/iraq-conflict-islamic-state-group/p33793 http://www .cfr.org/yemen/al-qaeda-arabian-peninsula-aqap/p9369
Raporty: www.icg.org; www.carnegie-mec.org
http://www .cfr.org/nigeria/boko-haram/p25739
http://www .cfr.org/terrorist-organizations-and-networks/al-qaeda-islamic-maghreb-aqim/p12717
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: