Międzynarodowe stosunki polityczne 2104-L-W3MSPO
1. Status i role międzynarodowe państw i innych uczestników międzynarodowych stosunków politycznych
- Stosunki międzynarodowe jako dziedzina stosunków społecznych
- Uczestnicy stosunków międzynarodowych
- Państwo jako główny uczestnik stosunków międzynarodowych
- Atrybuty państwa
- Rodzaje państw, immunitet państwa, suwerenność i prawa zasadnicze państw
- Uznanie międzynarodowe państwa
- Role międzynarodowe państw
- Inne niż państwa podmioty prawa międzynarodowego
2. Rola dyplomacji w międzynarodowych stosunkach politycznych
- Organy państwa w stosunkach międzynarodowych
- Pojęcie służby zagranicznej i służby dyplomatycznej
- Normy regulujące stosunki dyplomatyczne
- Prawo legacji
- Funkcje misji dyplomatycznej
- Klasy szefów misji i precedencja
- Korpus dyplomatyczny
- Podstawowe przywileje i immunitety dyplomatyczne
3. Karta Narodów Zjednoczonych i system ONZ
- Geneza ONZ
- Cele, zasady i członkostwo Organizacji
- Główne organy, zasady głosowania i kompetencje ZO oraz RB
- Charakter prawny i funkcje Organizacji
- Karta NZ a Pakt Ligi Narodów
- Odpowiedzialność RB za pokój i bezpieczeństwo międzynarodowe
- Akcje i operacje ONZ
- Debata nad reformą ONZ
- Ocena efektywności ONZ
4. Procesy integracji europejskiej (od Planu Schumana do projektu Traktatu Konstytucyjnego)
- Źródła i uwarunkowania integracji europejskiej
- Fazy rozwoju europejskiej integracji i współpracy
- Od "szóstki" do "piętnastki" - stanowisko państw Europy Zachodniej wobec integracji
- Plany Foucheta
- Europejska Współpraca Polityczna
- Jednolity Akt Europejski
- Traktat z Maastricht
- Traktat Amsterdamski
- Traktat z Nicei
- protest Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy
5. Problem niemiecki po II wojnie światowej: od podziału do zjednoczenia Niemiec
- Definiowanie problemu niemieckiego po II wojnie światowej
- Od podziału do zjednoczenia Niemiec
- Podstawowe regulacje prawne w odniesieniu do Niemiec
- Nowe role międzynarodowe Niemiec
6. Europejska Tożsamość Bezpieczeństwa i Obrony (ESDI)
- Przesłanki i geneza ESDI
- Rozwój i ewolucja koncepcji
- Struktura ESDI
- Funkcjonowanie ESDI
- Stanowisko Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Polski i USA wobec rozwoju ESDI
- Proklamowanie przez UE Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony
7. Rozpad Jugosławii
- Przyczyny rozpadu Jugosławii
- Wojna serbsko-chorwacka
- Wojna w Bośni i Hercegowinie
- Kontrowersje wokół roli NATO i USA
- Próby pokojowego zakończenia konfliktu
- Porozumienie pokojowe z Dayton
- Kwestia odpowiedzialności za zbrodnie wojenne
8. Konflikty i współpraca na obszarze WNP
- Uwarunkowania rozpadu ZSRR i powstania WNP
- Problemy współpracy politycznej (podstawy prawne WNP, odmienne koncepcje funkcjonowania WNP, ewolucja struktur politycznych WNP)
- Problemy współpracy wojskowej: mechanizm bezpieczeństwa WNP
- Stosunki Rosji z państwami obszaru WNP
- Możliwe modele dalszej ewolucji WNP
9. Konflikty i współpraca na Bliskim i Środkowym Wschodzie
- Przyczyny i rodzaje konfliktów na Bliskim i Środkowym Wschodzie
- Charakterystyka wybranych konfliktów (wojny arabsko-izraelskie, rywalizacja irańsko-iracka w regionie, wojna o wyzwolenie Kuwejtu, problem kurdyjski, konflikty wokół Afganistanu)
- Arabsko-izraelski dialog pokojowy. Problem palestyński
- Liga Państw Arabskich - ogólna charakterystyka
- Rola LPA w regionie
- Wojna USA-Irak (od wiosny 2003)
10. Spory i konflikty oraz współpraca regionalna na półkuli zachodniej
- Przyczyny sporów i konfliktów
- Charakterystyka wybranych problemów systemu międzyamerykańskiego
- Charakterystyka OPA (cele, zasady, organy, kompetencje) i jej ewolucja
- Międzyamerykański system zbiorowego bezpieczeństwa
- OPA wobec problemów na kontynencie amerykańskim
11. Spory i konflikty oraz współpraca regionalna w Afryce
- Przyczyny sporów i konfliktów
- Charakterystyka wybranych konfliktów
- Sposoby rozwiązywania sporów w Afryce
- Cele, zadania, organy OJA
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Po zakończeniu kursu student/ka powinien/powinna:
- rozumieć tendencje zachodzące w międzynarodowych stosunkach politycznych w skali świata i poszczególnych regionów;
- posiąść wiedzę o uwarunkowaniach stosunków międzynarodowych w różnych częściach globu;
- uzyskać swobodę w wyszukiwaniu informacji na temat międzynarodowych stosunków politycznych oraz ich analizowaniu;
- rozwinąć umiejętność analitycznego i krytycznego myślenia i oceny zjawisk międzynarodowych;
- rozwinąć zdolność do formułowania przemyślanych konkluzji nt. międzynarodowych stosunków politycznych;
- rozwinąć zdolność wypowiadania się oraz prezentowania swoich myśli na forum publicznym poprzez udział w dyskusjach podczas zajęć;
- być lepiej przygotowanym do udziału w kolejnych kursach z zakresu stosunków międzynarodowych na wyższym poziomie zaawansowania.
Kryteria oceniania
Studenci uzyskają zaliczenie na podstawie ich pracy w ciągu całego semestru. Pod uwagę będą brane:
- obecność na zajęciach (dopuszczalne 2 nieobecności) – 20% oceny;
- aktywność w trakcie zajęć (przygotowanie i udział w dyskusji) – 40% oceny;
- kolokwium końcowe (w formie testu) – 40% oceny.
Literatura
- Karta NZ;
- Remigiusz Bierzanek, Janusz Symonides, Prawo międzynarodowe publiczne, Warszawa, różne wydania, paragraf pt. "ONZ";
- Roman Kuźniar, System Narodów Zjednoczonych, w: Edward Haliżak, Roman Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, dynamika, Warszawa 2000, r. XV, s. 352-376;
- Stanisław Parzymies, Rola ONZ w utrzymaniu międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, w: Józef Kukułka, Irena Popiuk - Rysińska (red.), Wkład ONZ w rozwój współżycia narodów, Warszawa 1997, s. 23 - 44; tamże Józef Kukułka, Podsumowanie osiągnięć, słabości i szans ONZ, s. 193-199;
- Malcolm N. Shaw, Prawo międzynarodowe, Warszawa 2000, r. XX, s. 622-656 lub
- Teresa Łoś-Nowak (red.), Narody Zjednoczone między oczekiwaniem a spełnieniem, Wrocław 1995, s. 9 - 64;
- Anna Rogozińska-Wickers, Dziurawy globus czyli ONZ od podszewki, Warszawa 1998;
- Janusz Rydzkowski, Słownik Organizacji Narodów Zjednoczonych, Warszawa 2000;
- Leonard Łukaszuk, Polska w Organizacji Narodów Zjednoczonych, w: S. Parzymies, I. Popiuk-Rysińska (red.), Polska w organizacjach międzynarodowych, Warszawa 1998, s. 47 - 61;
- Franciszek Gągor, Krzysztof Paszkowski, Międzynarodowe operacje pokojowe w doktrynie obronnej RP, Toruń 1999, s. 143 - 172, 232 - 239.
- R. Bierzanek, Prawne podstawy stosunków międzynarodowych, w: E. Haliżak, R. Kuźniar (red.), Stosunki międzynarodowe. Geneza, struktura, funkcjonowanie. Podręcznik akademicki, Warszawa 1994, r. XIII, s. 281-296 lub
- Jerzy Ciechański, Prawo międzynarodowe - normy i regulacja, w: E. Haliżak, R. Kuźniar, cyt. wyd., r. XIII, s.311-329;
- I. Popiuk-Rysińska, Instytucje międzynarodowe, tamże, r. XIV, s. 330-351;
- E. Haliżak, R. Kuźniar, Niekonwencjonalne sposoby regulacji w stosunkach międzynarodowych, tamże, rozdz. XVI, pkt 1;
- J. Kukułka, Pojęcie i istota instytucjonalizacji w stosunkach międzynarodowych, w: J. Kukułka, Zmienność i instytucjonalizacja stosunków międzynarodowych, Warszawa 1988, s. 305-317;
- Marek Pietraś, Koncepcje i realia reżimów międzynarodowych, "Stosunki Międzynarodowe" 2002, t. 25.
- W. Malendowski (red.), Spory i konflikty międzynarodowe. Aspekty prawne i polityczne, Wrocław 1999;
- Tenże (red.), Spory i konflikty międzynarodowe, w: W. Malendowski, Cz. Mojsiewicz (red.), Stosunki międzynarodowe, Wrocław 2000, r. XXVIII;
- Wojciecg Góralczyk, Prawo międzynarodowe publiczne w zarysie, wyd. uzupełnione, Warszawa, różne wyd., rozdz. XV: Załatwianie sporów międzynarodowych;
- J. Kukułka, Zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie konfliktów w stosunkach międzynarodowych, w: Edward Haliżak, Roman Kuźniar, Stosunki międzynarodowe.., r. X;
- Maciej Kuczyński, Krwawiąca Europa. Konflikty zbrojne i punkty zapalne w latach 1990-2000. Tło historyczne i stan obecny, Warszawa 2001, cz. I, II, III.
- Andrzej Bartnicki (red.), Zarys dziejów Afryki i Azji, 1869-1996. Historia konfliktów, Warszawa 1996, s. 399-407; 469-484;
- Wiesław Dobrzycki, Ameryka Łacińska we współczesnym świecie, Warszawa 1989, s. 370-391; tenże, Stosunki międzynarodowe w Ameryce Łacińskiej. Historia i współczesność, Warszawa 2000;
- E. Haliżak, Stosunki międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, Warszawa 1999;
- Wojna w Afganistanie i jej regionalne implikacje, "Rocznik Strategiczny 2001/2002", Warszawa 2002, r. XI;
- J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-2000, Warszawa 2001 (odpowiednie podrozdziały);
- Wiesław Lizak, Konflikty na obszarze byłego ZSRR, w: Filozofia-Polityka-Stosunki Międzynarodowe, Warszawa 1995, s. 105-111;
- Pascal Boniface, Atlas wojen XX wieku, Warszawa 2001.
- Dokumenty organizacji regionalnych Europy Środkowej;
- S. Bieleń, Erozja starego systemu bezpieczeństwa, w: J. Kukułka (red.), Bezpieczeństwo międzynarodowe w Europie Środkowej po zimnej wojnie, Warszawa 1994, s.13 - 22;
- J. Kukułka, Historia współczesna stosunków międzynarodowych 1945-2000, Warszawa 2001, r. XXIX, pkt 5;
- R. Zięba, Instytucjonalizacja bezpieczeństwa europejskiego. Koncepcje - struktury - funkcjon
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: