Rynek pracy w gospodarce cyfrowej 2103-ORP-M-D1RPGC

Poznanie perspektyw rozwoju firm i społeczeństwa, które wkraczają w nową rzeczywistość Gospodarki 4.0 pozwoli na zdefiniowanie problemów, które będą towarzyszyć postępowi technologicznemu, szczególnie na rynku pracy. Będzie to wiązało się z realokacją zatrudnienia, która niesie za sobą niestabilność zatrudnienia i przesunięcie znacznej liczby pracowników do strefy niepodlegającej formalnej ochronie. Nastąpi znaczące zmniejszenie popytu na pracę w branżach automatyzowanych, co może prowadzić do powstania bezrobocia technologicznego . Silna tendencja do zastępowania pracy kapitałem może prowadzić do polaryzacji płac i nierównowagi w dystrybucji zysków, wynikającej w dużym stopniu z różnic w wykształceniu i posiadanych kwalifikacjach, ale także wiążącej się z branżą czy długością pozostawania bez pracy. Dlatego też istotne staje się budowanie zaufania do przemian techno-logicznych, które z jednej strony mogą być kołem napędowym wzrostu produktywności (rosnąca produktywność pracy powoduje spadek kosztu pracy w całkowitym koszcie wytworzenia dobra lub usługi) i konkurencyjności przedsiębiorstw, ale z drugiej mogą negatywnie wpłynąć na stabilność zatrudnienia i warunki pracy , przez co mogą być postrzegane jako zagrożenie, a nie szansa. Nowe technologie mogą powodować wypieranie pracowników z rynku pracy, ale również mogą pomagać w podniesieniu kwalifikacji, nabyciu nowych umiejętności, czy znalezieniu pracy (specjalne platformy kojarzące osoby poszukujące pracy z osobami ją oferującymi).
Rynek pracy przyszłości może oferować lepsze warunki pracy, skrócony tydzień pracy, ale wymagał też będzie aktywnego dostosowania kwalifikacji do potrzeb lub nawet zmiany zawodu. Dlatego ważne jest dopasowanie prawa pracy i prawa rynku pracy do nowych wyzwań pracy cyfrowej, ale także podjęcie przez państwo działań w zakresie ochrony socjalnej i redystrybucji dochodów (np. zwiększania funduszy na podnoszenie lub zmianę kwalifikacji, wprowadzenia zindywidualizowanych form ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, bądź czasowego pozostawania bez pracy, finansowania na szerszą skalę programów outplacementu, wreszcie wypracowania koncepcji wspierania procesów transformacji technologicznej. Kim będzie pracownik przyszłości i w jakim środowisku przyjdzie mu funkcjonować, to jedno z wielu pytań, jakie pojawia się w kontekście analizy przyszłości rynku pracy.
Zmiany adaptacyjne tego rynku generowane przez przemiany technologiczne, będą nie tylko wyzwaniem dla pracowników, czy przedsiębiorców ale także dla rządów i całego społeczeństwa. Trudno jednak nakreślić ostateczny wynik procesu cyfryzacji zachodzącego w Polsce, ponieważ cyfrowy model rozwoju firm nie jest w zasadzie jeszcze ukształtowany. To najlepszy, a może ostatni moment na zaplanowanie tego procesu, w kontekście różnych form instytucjonalnego wsparcia tak firm, jak ich pracowników w dostosowaniu się do przemian, które w opinii autora, popartej analizą występujących realnych procesów i wyników prowadzonych badań naukowych, są przecież nieuchronne. Jednak, aby wprowadzane rozwiązania instytucjonalne przyniosły spodziewane efekty muszą być oparte na rzetelnej diagnozie i partnerstwie społecznym w programowaniu potrzebnych zmian.