Prowadzony w cyklach: 2023Z, 2024Z

Kod Erasmus: 14.0

Kod ISCED: 0310

Punkty ECTS: 3

Język: polski

Organizowany przez: Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych

Wstęp do badań społecznych 2103-ORP-L-D1WDBS

Zajęcia obejmują takie kwestie, jak: podstawowe kategorie pojęciowe w metodologii badań społecznych, planowanie i realizacja procesu badawczego - od koncepcji do raportu z badań; formułowanie pytań i hipotez badawczych,
dobór metod i technik badawczych uwzględniający różnice między technikami ilościowymi i jakościowymi, konstruowanie narzędzi badawczych, pomiar, zasady analizy danych jakościowych i ilościowych, reguły dotyczące przygotowania raportów z badań i opracowań pokrewnych - zgodnie z zasadami badań naukowych oraz poszanowaniem prawa, w tym prawa autorskiego.

W cyklu 2023Z:

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘĆ - zagadnienia.

UWAGA! Jedno zagadnienie może zająć więcej niż pojedyncze zajęcia. Z kolei inne może zostać omówione wraz z poprzedzającym lub kolejnym zagadnieniem. Szczegóły w tym zakresie będą przekazywane studentom na bieżąco z odpowiednim wyprzedzeniem.

W trakcie semestru możliwe jest również uzupełnienie listy lektur do poszczególnych zajęć (zagadnień) o inne pozycje. Szczegóły w tym zakresie również będą przekazywane studentom na bieżąco z odpowiednim wyprzedzeniem.

1. Wprowadzenie. Specyfika nauk społecznych i badań społecznych

Lektura:
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze), rozdz. 1. Działalność badawcza człowieka a nauka (s. 27-53).

2. Zasady badań społecznych. Metodologia, metoda naukowa. Pojęcie metody w naukach społecznych. Metody i techniki badawcze. Rola teorii w badaniach społecznych. Typy badań społecznych. Etyka badacza

Lektura:
Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk –i Ska Wydawnictwo, Poznań 2001 (i wydania późniejsze), rozdz. 1. Podejście naukowe (fragmenty: „Podstawowe założenia przyjmowane w nauce”, „Cele nauk społecznych”, „Proces badawczy”), rozdz. 2. Badanie - podstawowe pojęcia (do „Rodzaje teorii” włącznie) (s. 20-28, s. 36-37, 42-56).

3. Proces badawczy w naukach społecznych krok po kroku. Opracowanie planu badań

Lektura:

Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk –i Ska Wydawnictwo, Poznań 2001 (i wydania późniejsze), rozdz. 3. Podstawowe elementy procesu badawczego (s. 66-81).

4. Konceptualizacja, formułowanie celów badań, pytań i hipotez badawczych (problematyki badawczej)

Lektura:
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze), rozdz. 5. Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar (s. 139-171).

5. Operacjonalizacja pojęć i pomiar, formułowanie definicji operacyjnych, pojęcie wskaźników w badaniach społecznych, typologia technik badawczych, dobór próby, pojęcie kodowania

Lektura:
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa 1985, rozdz. 2. Pomiar, podrozdz. Podstawy pomiaru (s. 42-60).

6. Badania niereaktywne. Analiza danych zastanych, analiza dokumentów, analiza treści

Lektura:

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce..., rozdz. 11. Badania niereaktywne (s. 340-358; do podrozdziału Problem rzetelności włącznie).
M. Kołomańska, Policzyć nie znaczy poznać. Metoda autobiograficzna w badaniach bezrobocia [Mazowiecki Rynek Pracy, NUMER 2 (46) 2012 rok (IX)] (s. 10-11); https://wupwarszawa.praca.gov.pl/documents/47726/933074/mrp_2.pdf/50346e64-b75d-4fcd-8ffb-99290d853656?t=1408634048000

7. Ilościowe techniki badawcze- sondaż: ankieta, wywiad kwestionariuszowy

Lektura:

Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., rozdz. 11. Konstruowanie kwestionariusza (s. 266-295).

M. Kołomańska, Dać ludziom głos. Rzecz o badaniach sondażowych [Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, nr 2 2013 r.(VII)] (s. 13-15); https://obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/Biuletyn_MB_5_2013_bez.pdf

8. Jakościowe techniki badawcze - indywidualny wywiad pogłębiony (IDI)

Lektura:

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce..., rozdz. 10. Jakościowe badania terenowe (s. 308-339).

M. Kołomańska, Pytać, słuchać, myśleć. Indywidualne wywiady pogłębione jako przykład metody jakościowej [Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, nr 1 2013 r.(VI)] (s. 11-12); https://obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/Biuletyn_MB_1_2013.pdf

9. Jakościowe techniki badawcze - zogniskowany wywiad grupowy (FGI)

Lektura:

Ł. Łotocki, Zogniskowane wywiady grupowe jako metoda badawcza w polityce społecznej na przykładzie badań nad migracjami międzynarodowymi, w: Problemy Polityki Społecznej. Studia i dyskusje, 2005 r., Nr 8;
http://www.problemypolitykispolecznej.pl/pdf-123469-51624?filename=Zogniskowane%20wywiady.pdf

M. Kołomańska, Po drugiej stronie lustra. O metodzie fokusowej w badaniach marketingowych [Mazowiecki Rynek Pracy, nr NUMER 1 (51) 2013 rok (X)].(s. 12-13); https://wupwarszawa.praca.gov.pl/documents/47726/933072/mrp_01_2013.pdf/c407bde7-105a-4e93-b94e-b593a60b962b?t=1408632734000

10. Badania etnograficzne. Metoda obserwacji w badaniach społecznych

Lektura:

Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., rozdz. 9. Metody obserwacyjne (ss. 220-239).

11. Metoda analizy dyskursu w badaniach społecznych

Lektura:
Ł. Łotocki, Kryzys imigracyjny w Europie w polskim dyskursie publicznym w latach 2015-2018, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2019, rozdz. 1. Analiza dyskursu publicznego - założenia metodologiczne (fragmenty - s. 46-48), rozdz. 1.7. Strategie dyskursywne w dyskursie publicznym (s. 81-95).

12. Badania ewaluacyjne

Lektura:

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce..., rozdz. 12. Badania ewaluacyjne (s. 369-395).

13. Zasady opracowania i analizy danych. Wnioskowanie z badań ilościowych i jakościowych. Zasady dotyczące przygotowania raportu z badań i innych opracowań autorskich. Prawa autorskie

Lektura:

E. Babbie, Załącznik C. Raport z badań (s. 563-569).
Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., Dodatki, B. Zasady pisania raportu z badań (s. 568-578).

W cyklu 2024Z:

SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘĆ - zagadnienia.

UWAGA! Omówienie bardziej kluczowego zagadnienia może zająć więcej niż pojedyncze zajęcia. Z kolei zagadnienie wykraczające poza ścisłe podstawy badań społecznych może zostać omówione w formie bardziej syntetycznej (sygnalnej) przy okazji omawiania innego zagadnienia szczegółowego. Informacje w tym zakresie będą przekazywane studentom na bieżąco z odpowiednim wyprzedzeniem.

W trakcie semestru możliwe jest również uzupełnienie listy lektur do poszczególnych zajęć (zagadnień) o inne pozycje lub inne, bieżące zmiany w tym zakresie.. Szczegóły w tym zakresie również będą przekazywane studentom na bieżąco z odpowiednim wyprzedzeniem.

1. Wprowadzenie. Specyfika nauk społecznych i badań społecznych

Lektura:
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze), rozdz. 1. Działalność badawcza człowieka a nauka (s. 27-53).

3. Proces badawczy w naukach społecznych krok po kroku. Opracowanie planu badań

Lektura:

4. Konceptualizacja, formułowanie celów badań, pytań i hipotez badawczych (problematyki badawczej)

Lektura:
E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze), rozdz. 5. Konceptualizacja, operacjonalizacja i pomiar (s. 139-171).

5. Operacjonalizacja pojęć i pomiar, formułowanie definicji operacyjnych, pojęcie wskaźników w badaniach społecznych, typologia technik badawczych, dobór próby, pojęcie kodowania

Lektura:
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa 1985, rozdz. 2. Pomiar, podrozdz. Podstawy pomiaru (s. 42-60).

6. Badania niereaktywne. Analiza danych zastanych, analiza dokumentów, analiza treści

Lektura:

7. Ilościowe techniki badawcze- sondaż: ankieta, wywiad kwestionariuszowy

Lektura:

Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., rozdz. 11. Konstruowanie kwestionariusza (s. 266-295).

8. Jakościowe techniki badawcze - indywidualny wywiad pogłębiony (IDI)

Lektura:

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce..., rozdz. 10. Jakościowe badania terenowe (s. 308-339).

9. Jakościowe techniki badawcze - zogniskowany wywiad grupowy (FGI)

Lektura:

10. Badania etnograficzne. Metoda obserwacji w badaniach społecznych

Lektura:

Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., rozdz. 9. Metody obserwacyjne (ss. 220-239).

11. Metoda analizy dyskursu w badaniach społecznych

12. Badania ewaluacyjne

Lektura:

E. Babbie, Badania społeczne w praktyce..., rozdz. 12. Badania ewaluacyjne (s. 369-395).

13. Zasady opracowania i analizy danych. Wnioskowanie z badań ilościowych i jakościowych. Zasady dotyczące przygotowania raportu z badań i innych opracowań autorskich. Prawa autorskie

Lektura:

E. Babbie, Załącznik C. Raport z badań (s. 563-569).
Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych..., Dodatki, B. Zasady pisania raportu z badań (s. 568-578).

Koordynatorzy przedmiotu

Łukasz Łotocki

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Tryb prowadzenia

w sali

Efekty kształcenia

Zajęcia posłużą realizacji następujących efektów uczenia się określonych w programie studiów:
K_W01 - student zna i rozumie metody badawcze nauk o polityce i administracji na tle innych nauk oraz miejsce badań z zakresu nauk o pracy w obrębie badań społecznych.
K_W05 - student zna i rozumie w praktyce narzędzia badawcze służące pozyskiwaniu danych i informacji dotyczących rynku pracy, w tym wytwarzanych w kontekście pracy więzi społecznych, norm i reguł, instytucji, struktur i organizacji.
K_U01 student potrafi wykorzystać w celach praktycznych wiedzę z zakresu zasad i wybranych metod badań społecznych w kontekście nauk o pracy do analizowania i interpretowania procesów i zjawisk społecznych zachodzących w obszarze pracy i rynku pracy.
K_U02 - student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę z zakresu zasad i wybranych metod badań społecznych w celu wskazania przyczyn występowania i przebiegu procesów i zjawisk społecznych zachodzących w obszarze pracy i na rynku pracy.
K_U03 - student potrafi wykorzystać wiedzę o metodach i narzędziach badań społecznych do prognozowania praktycznych konsekwencji przemian zachodzących w obszarze pracy, w tym dobrać oraz stosować techniki informacyjno-komunikacyjne w realizacji badań społecznych.
K_W08 - student zna i rozumie podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności przemysłowej i praw autorskich - szczególnie w kontekście realizacji badań społecznych i przygotowania raportów, sprawozdań oraz innych opracowań z badań społecznych.

Po ukończeniu przedmiotu studenci:
- znają i rozumieją podstawowe kategorie i pojęcia metodologii badań społecznych;
- znają podstawowe procedury metodologii badan społecznych;
- znają najważniejsze metody i techniki badań społecznych;
- prawidłowo planują proces badawczy;
- umiejętnie dobierają metody i techniki badawcze;
- prawidłowo budują narzędzia badawcze
- znają zasady opracowania raportu z badań.

Kryteria oceniania

- obecność na zajęciach i przygotowanie do zajęć;
- uczestnictwo w dyskusjach i ćwiczeniach warsztatowych na zajęciach;
- przygotowanie mini-projektu w zespole;
- zaliczenie egzaminu.

Ponad 2 nieobecności wymagają zaliczenia na dyżurze prowadzącego w terminie do dwóch tygodni od nieobecności. W przypadku nieobecności na ponad 4 zajęciach student/ka jest nieklasyfikowany/na z przedmiotu. Brak zaliczenia nieobecności trzeciej lub czwartej również skutkuje nieklasyfikowaniem.

Praktyki zawodowe

Nie dotyczy

Literatura

Literatura podstawowa:

Babbie E. (2005 i wydania późniejsze), Badanie społeczne w praktyce, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Frankfort-Nachmias, C., Nachmias D. (2001 i wydania późniejsze), Metody badawcze w naukach społecznych, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
R. Mayntz, K. Holm, P. Hübner, Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa 1985.

W cyklu 2023Z:

Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze).

Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk –i Ska Wydawnictwo, Poznań 2001 (i wydania późniejsze).

Kołomańska M., Dać ludziom głos. Rzecz o badaniach sondażowych [Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, nr 2 2013 r.(VII)] (s. 13-15); https://obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/Biuletyn_MB_5_2013_bez.pdf

Kołomańska M., Po drugiej stronie lustra. O metodzie fokusowej w badaniach marketingowych [Mazowiecki Rynek Pracy, nr NUMER 1 (51) 2013 rok (X)].(s. 12-13); https://wupwarszawa.praca.gov.pl/documents/47726/933072/mrp_01_2013.pdf/c407bde7-105a-4e93-b94e-b593a60b962b?t=1408632734000

Kołomańska M., Policzyć nie znaczy poznać. Metoda autobiograficzna w badaniach bezrobocia [Mazowiecki Rynek Pracy, NUMER 2 (46) 2012 rok (IX)] (s. 10-11); https://wupwarszawa.praca.gov.pl/documents/47726/933074/mrp_2.pdf/50346e64-b75d-4fcd-8ffb-99290d853656?t=1408634048000

Kołomańska M., Pytać, słuchać, myśleć. Indywidualne wywiady pogłębione jako przykład metody jakościowej [Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, nr 1 2013 r.(VI)] (s. 11-12); https://obserwatorium.mazowsze.pl/pliki/files/Biuletyn_MB_1_2013.pdf

Łotocki Ł., Zogniskowane wywiady grupowe jako metoda badawcza w polityce społecznej na przykładzie badań nad migracjami międzynarodowymi, w: Problemy Polityki Społecznej. Studia i dyskusje, 2005 r., Nr 8; http://www.problemypolitykispolecznej.pl/pdf-123469-51624?filename=Zogniskowane%20wywiady.pdf

Łotocki Ł., Kryzys imigracyjny w Europie w polskim dyskursie publicznym w latach 2015-2018, Dom Wydawniczy ELIPSA, Warszawa 2019, rozdz. 1. Analiza dyskursu publicznego - założenia metodologiczne (s. 46-61), rozdz. 1.7. Strategie dyskursywne w dyskursie publicznym (s. 81-95).

Łotocki Ł., Metodologia badań rynku pracy. Kilka praktycznych wskazówek, w: Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, Nr 4/2011, s. 7-9;

Łotocki Ł., O mediach elektronicznych i metodologii ich badania, [w:] G. Firlit-Fesnak, Ł. Łotocki (red.), Imigranci w polskim dyskursie publicznym, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2014, (s. 151-160).

Mayntz R., Holm K., Hübner P., Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa 1985.

W cyklu 2024Z:

Babbie E., Badania społeczne w praktyce, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005 (i wydania późniejsze).

Frankfort-Nachmias Ch., Nachmias D., Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk –i Ska Wydawnictwo, Poznań 2001 (i wydania późniejsze).

Łotocki Ł., Metodologia badań rynku pracy. Kilka praktycznych wskazówek, w: Biuletyn Mazowieckiego Obserwatorium Rynku Pracy, Nr 4/2011, s. 7-9;

Mayntz R., Holm K., Hübner P., Wprowadzenie do metod socjologii empirycznej, PWN, Warszawa 1985.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2103-ORP-L-D1WDBS w USOSweb