Socjologia rodziny 2103-NOR-L-D5SORO

Po ukończeniu wykładów student wie, jakie cechy składają się na istotę rodziny niezależnie od kontekstu historycznego, oraz jak rodzina była definiowania w kolejnych epokach historycznych, a także jak definiuje się rodzinę w społeczeństwach ponowoczesnych. Student zna zarówno klasyczne teorie nt funkcji rodziny, jak i specyfikę ich realizacji w podstawowych typach rodziny polskiej w okresie zmiany ustrojowej (rodzina pełna, rodzina zrekonstruowana, rodzina niepełna, rodzina wielodzietna, rodzina migracyjna), zna potrzeby i trudności rodzin w Polsce oraz nowe konceptualizacje nt rodziny (perspektywa feministyczno-genderowa, modele życia rodzinnego w epoce globalnej) i ich interpretacje.
Student uzyskuje umiejętności samodzielnego gromadzenia źródeł nt funkcjonowania rodziny współczesnej, ich opisu, analizy i oceny ich potrzeb, trudności i problemów.
Student potrafi rozpoznać potrzeby, trudności i problemy związane z realizacją głównych funkcji przez w/w typy rodziny.

Kontrola obecnoścvi i egzamin ustny

1. Pojęcie małżeństwa i rodziny
Literatura obowiązkowa:
1.Franciszek Adamski, Cz.I. Małżeństwo i rodzina: wymiar indywidualny i społeczny, w:
Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002. s. 27-43.
2. Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, s. 378-383, Oficyna Naukowa, Warszawa 2008.
3. Anna Giza-Poleszczuk, Wprowadzenie, w : Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2005, s. 9-22.
4. K. Slany, W mozaice zagadnień życia małżeńsko-rodzinnego: Wprowadzenie, w: Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, red. K. Slany, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 7-27.
5. Ulrich Beck, Elisabeth Beck-Gernsheim, Miłość na odległość, PWN, s. 11-14 i 195-261.

2. Rodzina w myśli społecznej. Przegląd teorii filozoficznych.
Literatura obowiązkowa:
1. Franciszek Adamski, Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy, Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002, str. 45-52.
2. Marek Żyromski, Przedstawienie instytucji rodziny w myśli społecznej. Zarys problematyki badawczej, Roczniki Socjologii Rodziny, tom VII (1995).
3a. Spór o początek życia społecznego. Teorie ewolucjonistyczne i ich krytyka.
Literatura obowiązkowa:
1.Franciszek Adamski, Tamże, s. 54-61.
3b. Teoria rodziny małej i jej rewizja.
Literatura obowiązkowa:
1.Franciszek Adamski, Tamże, s. 64-66 i 153-157. K. Slany, Rodzina w refleksji feministyczno-genderowej, w: Gender w społeczeństwie polskim, Nomos, Kraków 2011, s. 236-237.

4/5/6. Teoria drugiego przejścia demograficznego a funkcja prokreacyjna i jej realizacja przez polskie rodziny
Literatura obowiązkowa:
1. Irena Kotowska, Zmiany modelu rodziny. Polska kraje europejskie, Polityka Społeczna, 2002, nr 4.
2. Krystyna Slany, Założenia teoretyczne koncepcji drugiego przejścia demograficznego, w: Alternatywne formy życia małżeńsko-rodzinnego, NOMOS, Kraków 2002, ss. 67-77.
3. Harmut Kaelble, Rodzina, w: Społeczna historia Europy, PWN, 2010, s. 29-50.
4. Elżbieta Mączyńska, Sytuacja demograficzna jako element globalnie naruszonej równowagi, w: Polska w Europie – Przyszłość demograficzna, red. naukowa Z. Strzelecki, A. Potrykowska, II Kongres Demograficzny, tom 1, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa 2012, s. 87-105.
5. Z. Tyszka, System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2001, s.69-71.
7. Irena E. Kotowska, Anna Giza-Poleszczuk, Zmiany demograficzno-społeczne i ich wpływ na rekonceptualizację polityki rodzinnej, w: Przemiany rodziny w Polsce i we Włoszech i ich implikacje dla polityki rodzinnej, redakcja naukowa Ewa Leś i Stefania Bernini, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2010, s. 50-68.
7. Małżeństwa i rozwody, w: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011-2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2012, s. 54-84: http://www.stat.gov.pl/bip/389_43_PLK_HTML.htm.

7/8. Teorie ekonomiczne nt rodziny. Model Beckera. Funkcje ekonomiczne rodziny (podfunkcje: zarobkowa, produkcyjna i majątkowa).
Literatura obowiązkowa:
1. Anna Giza-Poleszczuk, Reprodukcja w perspektywie neoklasycznej ekonomii, w: Rodzina a system społeczny. Reprodukcja i kooperacja w perspektywie interdyscyplinarnej, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2005, ss. 200-215.
2. Z. Tyszka, System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2001, s. 71-76.
3. Sytuacja gospodarstw domowych w 2012 r. w świetle wyników badania budżetów gospodarstw domowych. Materiał na konferencje prasową w dniu 29 maja 2013 r.(PDF).
4. Ubóstwo w Polsce w 2012 r. (na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych, GUS, Materiał na konferencje prasową w dniu 29 maja 2013 r.(PDF).
5. Diagnoza społeczna 2011. Warunki i jakość życia Polaków, red. J. Czapiński, T. Panek, Warszawa 2012.
6. Ewa Leś, Polityka rodzinna wobec rodzin o niskich dochodach. Mechanizm wzmacniający czy redukujący nierówności? w: Przemiany rodziny w Polsce i we Włoszech i ich implikacje dla polityki rodzinnej, redakcja naukowa Ewa Leś i Stefania Bernini, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2010, s.257-266.

9/10. Nowe kierunki badań nad rodziną. Rodzina w refleksji feministyczno-genderowej (nowe kategorie badawcze: płeć kulturowa, gender studies, queer studies) i jej interpretacje
Literatura obowiązkowa:
1. Rodziny zrekonstruowane, w: Więź osobowa w rodzinach zrekonstruowanych, red. A. Kwak, IPSIR, Uniwersytet Warszawski, s. 24-64 i 215-226.
2. Małgorzata Ołdak, Polityka społeczna na rzecz rodziny o jej znaczenie w tworzeniu praw i nierówności wynikających z płci, wieku i statusu społeczno-ekonomicznego na przykładzie rodzin niepełnych, w: Przemiany rodziny w Polsce i we Włoszech i ich implikacje dla polityki rodzinnej, redakcja naukowa Ewa Leś i Stefania Bernini, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2010, s. 321-329.
3.Wioletta Danilewicz, Rodzina migracyjna jako typ współczesnej rodziny w Polsce, w: Wychowanie rodzinne w teorii i praktyce, red. naukowa W. Janke, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń, 2008, s.66-73.
4. Jacek Kochanowski, Płeć, seksualność i kondycja postkolonialna. Queer studies a sprawa polska, w: Gender w społeczeństwie polskim, NOMOS, Kraków 2011, s. 70-85.
5. Barbara Szacka, Gender i płeć, w: Gender w społeczeństwie polskim, NOMOS, Kraków 2011, s. 19-35.

11. Funkcje socjo- psychologiczne i ich wypełnianie w rodzinach polskich w okresie zmiany ustrojowej
Literatura obowiązkowa:
1. Z. Tyszka, System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, Wyd. Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Poznań 2001, s. 79-87.
2. Joanna Ostruch-Kamińska, Małżeńska bliskość w rodzinie partnerskiej, w: Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, red. K. Slany, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 129-140.
3. Józefa Anna Pielkowa, Zmiany w pełnieniu funkcji socjalizacyjnej w rodzinie, w : Współczesne rodziny polskie - ich stan i kierunek przemian, praca zbiorowa pod red. Zbigniewa Tyszki, Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2001, s. 255-261.
5. Katarzyna Świątek, Społeczny odbiór wielodzietności w opiniach matek posiadających liczne potomstwo, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 199-223.
6. Joanna Bukojemska, Matki wielodzietne w ponowoczesnym świecie - poczucie spełnienia czy braku perspektyw? w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. A. Kwak, M. Bieńko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 225-258.
7. K. Slany, Ponowoczesne rodziny – konstruowanie więzi i pokrewieństwa, w: Zagadnienia małżeństwa i rodzin w perspektywie feministyczno-genderowej, red. K. Slany, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013, s. 45-63.
Literatura nieobowiązkowa:
1. Małgorzata Sikorska, Coraz mniej rodziny, coraz więcej jednostek, czyli o przemianach sfery życia społecznego w Polsce, w: Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europy, red. A. Jasińska-Kania, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa, 2012.
2. Anna Kotlarska-Michalska, Główne kierunki przemian w kobiecych rolach małżeńskich i rodzinnych, w: Wielość spojrzeń na małżeństwo i rodzinę, red. naukowa Anna Kwak, Mariola Bieńko, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2012, s. 87-112.
3. Małgorzata Sikorska, Nowy ojciec, w: Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009, s. 189-199.

12. Zagrożenia, konflikty, dezorganizacja rodziny.
Literatura obowiązkowa:
1. Przyczyny rozwodów w statystyce orzeczeń GUS i w badaniach empirycznych, w: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011-2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2012, s. 84-94: http://www.stat.gov.pl/bip/389_43_PLK_HTML.htm.
2. Problemy społeczne, problemy wieku dziecięcego i wczesnej młodości, w: Dziecko ulicy. Studium szczególnego problemu miejskiego, red. K. Frysztacki i M. Nóżka, M. Poziemska, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
3. Skala przemocy w rodzinie i trendy jej zmian w latach 2001-2011,w: Sytuacja demograficzna Polski. Raport 2011-2012, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa, 2012, s. 91-96: .http://www.stat.gov.pl/bip/389_43_PLK_HTML.htm

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

• Strona przedmiotu 2103-NOR-L-D5SORO w USOSweb