Patologie społeczne 2103-L-D5PASP

Szczegółowy program zajęć:
1.Patologia społeczna a dewiacja. Interpretacja terminów na gruncie różnych dyscyplin nauk. Uwarunkowania dewiacji – przegląd teorii. Funkcje dewiacji społecznych. Dewiacja a patologia społeczna – klasyfikacja zjawisk patologii społecznej. Relatywizm norm i wartości i zmienność kryteriów wartościowania zachowań jednostki.
2. Anomia społeczna, zmiana systemowa i kulturowa a zjawiska patologii społecznej. Pojęcie anomii społecznej i jej mierniki. Typy przystosowania społecznego w społeczeństwie anomicznym. Trauma zmiany społecznej; symptomy, strategie przeciwdziałania, konsekwencje społeczne. Rozwój społeczny a patologia społeczna.
3.Przestępstwo i przestępczość. Interpretacja terminów. Uwarunkowania przestępczości - przegląd teorii. Mierniki przestępczości, struktura i dynamika przestępczości w Polsce; lata 1991-2012. Przestępczość nieletnich. Zagrożenie bezpieczeństwa publicznego w Polsce na tle innych krajów. Permisywność i punitywność postaw polskiego społeczeństwa wobec przestępczości Instrumenty przeciwdziałania przestępczości; sankcje karne, prewencja, resocjalizacja..

4. Uzależnienia behawioralne; hazard, Internet, pracoholizm i zakupoholizm. Diagnoza, uwarunkowania, profilaktyka.
5. Alkohol, alkoholizm i problemy alkoholowe. Alkoholizm i pijaństwo w Polsce; funkcje alkoholu, style picia, skala zjawiska i struktura. Mity i stereotypy. Obszary polskich problemów alkoholowych. Uwarunkowania wzrostu konsumpcji alkoholu wśród młodzieży. Leczenie, terapia, abstynencja: bariery i szanse w ograniczeniu uzależnienia alkoholowego ( ustawodawstwo, instytucje)
7. Narkomania jako problem społeczny współczesnego świata. Narkomania i narkomani – interpretacja pojęć. Ewolucja i skala zjawiska w Polsce, mikrospołeczne i makrospołeczne uwarunkowania zjawiska, cechy społeczno-demograficzne osób uzależnionych. Mierniki narkomanii. Zagrożenia indywidualne i społeczne związane z narkomanią. Narke biznes jako przyczyna rozwoju narkomanii w świecie
8.Modele przeciwdziałania narkomanii; prohibicja czy legalizacja - polski system przeciwdziałania narkomanii na tle rozwiązań w innych krajach Europy. Spór o legalizacje miękkich narkotyków. Profilaktyka i leczenie osób uzależnionych w Polsce: regulacje prawne, typy placówek, podmioty rządowe i pozarządowe odpowiedzialne za przeciwdziałanie narkomanii i pomoc osobom uzależnionym. Skuteczność systemu przeciwdziałania narkomanii w Polsce; dostępność leczenia i terapii
9. Prostytucja – uwarunkowania, skala zjawiska i społeczne skutki. Prostytucja jako kategoria historyczna; od prostytucji epoki starożytnej do czasów współczesnych. Systemy prawnej regulacji prostytucji. Polskie ustawodawstwo. Czynniki przemian zjawiska prostytucji w Polsce w latach 90., nowe trendy i charakterystyka zjawiska. Abolicjonizm czy reglamentacja? Próba uporządkowania polskiej sceny prostytucji; argumenty za i przeciw.
10. Handel ludźmi we współczesnym świecie; uwarunkowania, dziedziny niewolnictwa, skala, przeciwdziałanie. Uwarunkowania skuteczności systemu pomocy ofiarom handlu ludźmi; wymiar globalny, regionalny i krajowy. Polski system pomocy ofiarom handlu ludźmi – prawo, instytucje, media
11. Samobójstwa. Etiologia samobójstw; filozofia, religia, kultura wobec śmierci samobójczej. Współczynnik samobójstw jako wskaźnik dezorganizacji społecznej. Struktura i rozmiary samobójstw; Polska na tle krajów europejskich. Kontrowersje wobec problemu „wspomaganego samobójstwa”: trudności interpretacyjne, kontrowersyjne praktyki

12. Przemoc domowa/ przemoc w rodzinie; uwarunkowania i rodzaje przemocy, sprawcy i ofiary. Instrumenty przeciwdziałania przemocy w rodzinie: ustawodawstwo Unii Europejskiej, rady Europy, ustawodawstwo krajowe. Interwencja, pomoc instytucjonalna, prawna, działania prewencyjne. Polska na tle rozwiązań w wybranych krajach Europy
13.Korupcja jako przejaw patologii instytucji; uwarunkowania kulturowe i systemowe; Przestępstwo korupcji w świetle prawa. Rodzaje, skala i zasięg korupcji w Polsce i na świecie. Przyczyny korupcji w Polsce. Główne obszary występowania korupcji. Postawy Polaków wobec korupcji w świetle badan CBOSU. Polityczne uwarunkowania niskiej skuteczności działań antykorupcyjnych.

14. Mobbing w środowisku pracy: Pojęcie mobbingu, Poziomy mobbingu, Typy i uwarunkowania działań mobbingowych, fazy procesu mobbingowego, sprawcy i ofiary. Skala zjawiska, konsekwencje i instrumenty przeciwdziałania, próba oceny ich skuteczności.
15. Podsumowanie; w poszukiwaniu bezpiecznej normy egzystencji jednostki we współczesnym świecie – granice relatywizmu w interpretacji normy, przeciwdziałanie patologii społecznej: aspekt osobistego i indywidualnego zaangażowania; aspekt społecznego działania w organizacjach społecznych, parafiach, związkach religijnych i wyznaniowych.
Brak
Dla realizacji programu niniejszego przedmiotu przydatna będzie wiedza z przedmiotów ogólnych takich jak: socjologia i filozofia, wprowadzenie do prawoznawstwa
Po ukończeniu przedmiotu student posiada:
Wiedzę o:
- mechanizmach zachowań dewiacyjnych jednostki i grupy w kontekście historycznym, społecznym i kulturowym,
– istocie dewiacji społecznych, rodzajach zjawisk patologii społecznej, ich symptomach i skali oraz instrumentach profilaktyki, resocjalizacji, leczenia i terapii dostępnych w Polsce
Umiejętności:
– potrafi diagnozować problemy patologii społecznej
- rozpoznaje czynniki sprawcze poszczególnych kategorii zachowań dewiacyjnych
– wskazuje stosowne instrumenty w dziedzinie pomocy, leczenia, terapii, resocjalizacji osób uwikłanych w problemy patologii społecznej
Postawy:
– otwartość na osoby zagrożone i doświadczające skutków patologii społecznej
– obiektywizm w ocenie złożoności uwarunkowań dewiacji społecznych

1. obecność i aktywność na zajęciach
2. test pisemny pod koniec semestru
3. dla osób powtarzających przedmiot warunkiem dopuszczenia do zaliczenia /egzaminu jest uczęszczanie na zajęcia w semestrze, w którym realizowana jest poprawka
zaliczenie na ocenę ( test jednokrotnego wyboru na ostatnich zajęciach dydaktycznych)
podstawowy
III rok dziennych studiów I stopnia, kierunek: polityka społeczna
Przedmiot jest realizowany w sali dydaktycznej z wykorzystaniem środków multimedialnych oraz metod interaktywnych
Język polski
Publikacje zwarte:
1.Bechowska-Gebhardt A., Stalewski T., Mobbing: patologia zarządzania personelem. Difin, Warszawa 2004
2.Bartula, P. Kara śmierci. Powracający dylemat. Warszawa 2007.
3.Benda, A., Program Daphne – europejski parasol ochrony przed przemocą, Nibieska Linia 2/2013,
4.Badania CBOS: Oceny instytucji publicznych (ocena policji), marzec 2011, Poczucie bezpieczeństwa, zagrożenia przestępczością i stosunek do kary śmierci, maj 2011. [w:] www.cbos.pl Postawy wobec alkoholu, sierpień 2010 , CBOS
5.Dylus A., Rudowski A., Zaborski M., Korupcja, uwarunkowania i przeciwdziałanie, Ossolineum 2006
6.Dufour P., Historia prostytucji Uraeus , Gdynia 1997
7.Górecka, L. Przemoc motywowana honorem, Niebieska Linia 2/2013,

8.Giddens, A. Przestępczość i dewiacja, [w:] A. Giddens, Socjologia, PWN, Warszawa 2004.
9.Handel ludźmi – zapobieganie i ściganie, (red.) Zbigniew Lasocik, Ośrodek Badania Praw Człowieka, IPS i R, Warszawa 2006,
10.Handel ludźmi w Polsce, MSW i A, Warszawa 2009
11.Jarosz, M., Samobójstwa. Ucieczka przegranych. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
12.Kwietniewska, M., Unia Europejska wobec przemocy domowej, Niebieska Linia 2/2013
13.Merton, R., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 2002, rozdz. Struktura społeczna i anomia
14.Młodzież a substancje psychoaktywne, CBOS, - Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii, BS/11/2009 [w:] http://www.cbos.pl
15.Moralność Polaków po dwudziestu latach przemian, CBOS, BS/40/2009.
16.Oszacowanie rozpowszechnienia oraz identyfikacja czynników ryzyka i czynników chroniących w odniesieniu do hazardu, w tym hazardu problemowego (patologicznego) oraz innych uzależnień behawioralnych, badania CBOS, 2012 r. (dostępne elektronicznie) http;//www.google.pl
17.Polak w szponach hazardu, maj 2011, CBOS
18. Moskalewicz, J. Uzależnienia behawioralne – nowe wyzwania, [w:] Serwis Informacyjny Narkomania nr 3/2012 http://www.narkomania.org.pl
19.Pospiszyl, I., Patologie społeczne. Resocjalizacja, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
20. Sztompka P.,: Trauma wielkiej zmiany. Społeczne koszty transformacji, Warszawa [w:] P. Sztompka, Socjologia, Kraków 2002,
21.Staszewska A., Sprawiedliwość naprawcza, Niebieska Linia 2/25/2003.
22.Szymański A., Niedostosowanie dzieci i młodzieży, wybrane problemy, WSP TWP , Warszawa 2010
23.Susek-Kaczyńska,A., Przemoc seksualna w związkach małżeńskich, Niebieska Linia 3/2013
24.Vuliama, E., Ameksyka; wojna wzdłuż granicy, wydawnictwo Czarne 2012,
25.Zagadnienia patologii społecznej [red] A. Podgórecki, PWN, Warszawa 1976.
Dokumenty normatywne i urzędowe:
1. Rekomendacje do realizowania i finansowania gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2013 r., PARPA, 2012, http://www.parpa.pl
2. Narodowy Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów alkoholowych na l. 2006-2010, Ministerstwo Zdrowia, http://www.parpa.pl
3. Raport Krajowy 2009. Sytuacja narkotykowa w Polsce, Krajowe Biuro Przeciwdziałania Narkomanii, Warszawa 2009.
4. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U 2009nr 153 poz. 1227)
5. Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Tekst jednolity D U 2009 nr 153 poz. 1227)
6. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z 2005 r., (tekst jednolity Dz U nr 70 poz. 473 2007 z późn. zmianami