Polityka zagraniczna Rzeczpospolitej Polskiej 2102-M-D2PZRP-DW
1. Polityka zagraniczna państwa – aspekty teoretyczne; uwarunkowania, cele, środki i metody polityki zagranicznej państw. Uwarunkowania polityki zagranicznej Polski, 1918-2017. Typologia uwarunkowań polityki zagranicznej państwa. Uwarunkowania wewnętrzne i międzynarodowe. Uwarunkowania , obiektywne i subiektywne. Dynamika uwarunkowań polskiej polityki zagranicznej w latach 1918-2017.
2. Reorientacja polityki zagranicznej Polski po II wojnie światowej. Polska w bloku wschodnim. Regulacje w odniesieniu do granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Propozycje tzw. częściowych kroków rozbrojeniowych. Aktywność Polski w procesie KBWE i na forum ONZ
3. Reorientacja polskiej polityki zagranicznej po obradach Okrągłego Stołu. Zmiana uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych. Nowa koncepcja polityki zagranicznej. Przystąpienie Polski do Rady Europy. Stosunki ze Stolicą Apostolską. Współpraca w ramach Trójkąta Weimarskiego.
4. Przemiana w stosunkach polsko-niemieckich (stosunek Polski do zjednoczenia Niemiec. Ostateczna regulacja sprawy granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. Układ o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. Poparcie Niemiec dla euroatlantyckiej orientacji w polskiej polityce zagranicznej. Problemy zakłócające współpracę polsko-niemiecką.
5. Stosunki Polski z USA. Proces integracji Polski z NATO; zabiegi dyplomatyczne, udział w "Partnerstwie dla Pokoju", rokowania w sprawie członkostwa, starania o ratyfikację protokołu akcesyjnego. Pozycja i rola Polski w ramach NATO.
6. Proces integracji Polski z Unią Europejskiej. Układ o stowarzyszeniu ze Wspólnotami Europejskimi i kryteria akcesji. Rokowania akcesyjne. Rola i pozycja Polski w Unii Europejskiej: stanowisko w sprawie reformy UE; współpraca z UZE; stanowisko Polski w sprawie udziału w WPZiB; stanowisko w sprawie polityki obronnej UE EPBiO/WPBiO. Polska wobec prób wzmocnienia Unii Europejskiej. Polska prezydencja w Radzie UE (w drugiej połowie 2011 roku), działania na rzecz przezwyciężenia kryzysu strefy euro.
7. Wstępny etap polityki wschodniej; polityka „dwutorowości” wobec wschodnich sąsiadów w okresie rozpadu ZSRR. Stosunki Polski z Rosją. Meandry stosunków dwustronnych. Proces normalizacji i szanse na pojednanie polsko-rosyjskie. Aktualne spory w stosunkach polsko-rosyjskich.
8. Stosunki Polska- Ukraina. Stosunek Polski do niepodległości Ukrainy i nawiązanie współpracy polsko-ukraińskiej. Traktat o dobrym sąsiedztwie, przyjaznych stosunkach i współpracy. Koncepcja partnerstwa strategicznego i jej realizacja. Stanowisko Polski w sprawie Pomarańczowej rewolucji 2004/2005 i kryzysu ukraińskiego w latach 2013-2017. Przewartościowania w stosunkach polsko-ukraińskich.
9. Stosunki Polska–Białoruś. Budowanie podstaw umownych współpracy sąsiedzkiej (1990–1994). Trudności w stosunkach wzajemnych (1994–2008). Powrót do współpracy dwustronnej (2008-2010), nowe trudności w stosunkach dwustronnych i powrót do pragmatycznej współpracy od 2016 r..
10. Rola Polski w K/OBWE i ONZ (inicjatywy Polski na rzecz umacniania bezpieczeństwa kooperatywnego i zbiorowego w wymiarze regionalnym i globalnym, udział Polski o operacjach peacekeeping, stanowisko Polski wobec reformy ONZ).
11. Konceptualizacja roli międzynarodowej Polski jako państwa „średniej rangi: role oczekiwane, deklarowane i odgrywane.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Efekty kształcenia
WIEDZA
EK1. Ma wiedzę o ciągłości i zmianach uwarunkowań wewnętrznych i międzynarodowych polityki zagranicznej Polski zachodzących w XX wieku, w szczególności w latach 1945-2017, oraz ciągłości polskich interesów narodowych i zmienności jej celów, środków i metod. K_W04.
EK2. Ma szczegółową wiedzę i wyjaśnia reorientację polskiej polityki zagranicznej po obradach "okrągłego stołu" w 1989 r., przemianach i problemach w stosunkach polsko-niemieckich, o procesach integracji Polski z NATO i Unią Europejską, stosunkach RP z USA, polskiej polityce wschodniej, w tym skomplikowanych stosunkach polsko-rosyjskich, a także polsko-ukraińskich i polsko-białoruskich, oraz roli Polski w KBWE/OBWE i ONZ. K_W05.
EK3. Ma specjalistyczną wiedzę na temat roli Polski w NATO, w reformowaniu jego struktur, sił zbrojnych i koncepcji strategicznej oraz udziału w jego operacjach reagowania kryzysowego. Potrafi wyjaśnić znaczenie NATO dla bezpieczeństwa Polski oraz wpływ Polski na jego funkcjonowanie i ewolucję. Ma specjalistyczną wiedzę na temat roli Polski w Unii Europejskiej, w reformowaniu jej instytucji, rozwijaniu wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony, misjach reagowania kryzysowego oraz przezwyciężenia kryzysu finansowego rozpoczętego w 2008 r. Potrafi wyjaśnić znaczenie UE dla bezpieczeństwa Polski oraz wpływ Polski na funkcjonowanie i ewolucję UE. K_W11.
UMIEJĘTNOŚCI
EK4. Swobodnie wyszukuje informacje na temat procesu polskiej polityki zagranicznej i jej głównych partnerów.
Potrafi wyjaśnić ciągłość i zmianę w polskiej polityce zagranicznej, a także znaczenie NATO dla bezpieczeństwa Polski oraz wpływ Polski na jego funkcjonowanie i ewolucję. K_U02.
EK5. Formułuje słownie i na piśmie przemyślane konkluzje na temat polskiej polityki zagranicznej, swobodnie wypowiada się na forum publicznym. K_U10.
KOMPETENCJE
EK6. Jest dobrze przygotowany do podjęcia pracy w instytucjach zajmujących się szeroko rozumianymi stosunkami Polski z zagranicą. K_K04.
EK7. Jest lepiej przygotowany do udziału w kolejnych kursach z zakresu polityki zagranicznej Polski na wyższym poziomie zaawansowania (np. pogłębionej wiedzy nt. stosunków Polski z państwami poszczególnych regionów świata, jej polityki bezpieczeństwa, czy polityki energetycznej w wymiarze zewnętrznym). Oznacza to kompetencję do podjęcia studiów trzeciego stopnia. K_K07.
Kryteria oceniania
Warunki zaliczenia (ocena końcowa):
Możliwość zdobycia max. 100 punktów: Liczba punktów konieczna do otrzymania pozytywnej oceny (dostatecznej) – minimum 70 pkt.
- praca na zajęciach - max. 30 pkt.
- trzy sprawdziany cząstkowe- max. 36 pkt (12x3)
- esej - max. 34 pkt.
- dopuszczalne są dwie nieobecności. Każda kolejna, nieusprawiedliwiona nieobecność (minus 3 pkt.)
Praktyki zawodowe
Nie dotyczy
Literatura
J. Zając, R. Zięba, Polska w stosunkach międzynarodowych 1945–1989, Toruń 2005.
R. Zięba, Polityka zagraniczna Polski w strefie euroatlantyckiej, Warszawa 2013.
J. Zając, Poland’s Security Policy: The West, Russia and the Changing International Order, Palgrave Macmillan, London 2016.
J. Kukułka, Traktaty sąsiedzkie Polski Odrodzonej, Wrocław 1998
P. Grudziński, Państwo inteligentne. Polska w poszukiwaniu międzynarodowej roli, Toruń 2008.
R. Kuźniar, Polska zagraniczna III Rzeczypospolitej, Warszawa 2012.
K. Łastawski, Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
M. Stolarczyk, Rosja w polityce zagranicznej Polski w latach 1992–2015, Katowice 2016
M. Stolarczyk (red.), Stosunki Polski z sąsiadami w pierwszej dekadzie XXI wieku, Katowice 2011.
K. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk (red.), Dylematy polityki zagranicznej Polski na początku XX wieku, Katowice 2014.
K. Czornik, M. Lakomy (red.), Dylematy polityki bezpieczeństwa Polski na początku drugiej dekady XXI wieku, Katowice 2014.
K. Czornik, M. Lakomy, M. Stolarczyk (red.), Stosunki Polski z mocarstwami w drugiej dekadzie XXI wieku, Katowice 2016.
J. Karski, Polska powinna stać się pomostem między narodami Europy Zachodniej a jej wschodnimi sąsiadami, Łódź 1997.
R. Zięba, „Współczesne stosunki polsko-rosyjskie: uwarunkowania, problemy, implikacje”, Przegląd Politologiczny, 2011, nr 2, http://wnpid.amu.edu.pl/images/stories/pp/pp-3-2011/035-062.pdf
R. Zięba, Międzynarodowe implikacje kryzysu ukraińskiego, „Stosunki Międzynarodowe – International Relations”, 2014, t. 50, nr 2.
A. Domagała, Integracja Polski z Unią Europejską, Warszawa 2008.
J.J. Węc, Pierwsza polska prezydencja w Unii Europejskiej. Uwarunkowania – procesy decyzyjne – osiągnięcia i niepowodzenia, Kraków 2012.
R. Zięba, „Bezpieczeństwo europejskie czterdzieści lat po podpisaniu Aktu Końcowego KBWE”, [w:] Rocznik Integracji Europejskiej, (Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), nr 9/2015, ss. 109–122. http://rie.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2016/02/9-2015-109.pdf
J. Knopek, R. Willa (red.), Polska polityka zagraniczna 1989-2014, Difin: Warszawa 2016.
W. Góralski (red.), Przełom i wyzwanie. XX lat polsko-niemieckiego Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy 1991-2011, Warszawa 2011.
W. Góralski (red.), Polska–Niemcy 1945–2007. Od konfrontacji do współpracy i partnerstwa w Europie, Warszawa 2008.
Z. Mazur, Centrum przeciwko Wypędzeniom (1999-2005), Poznań 2006.
Wywiady z prof. R. Ziębą nt. stosunków polsko-amerykańskich w tygodniku Przegląd, nr 10/2008 (http://www.przeglad-tygodnik.pl/); oraz portal Polskie Sprawy Zagraniczne (http://www.psz.pl/)
Was habenwirdenngewonnen?. Zum US-polnischenAbkommenüberRaketenabwehr,
Interview mit Professor Ryszard Zięba, WeltTrends: ZeitschriftfürinternationalePolitik, Nr. 63, (Jahrgang 16), November/Dezember 2008, s. 17–26, https://www.academia.edu/22230210/Was_haben_wir_denn_ gewonnen_._Zum_US-polnischen_Abkommen_%C3%BCber_ Raketenabwehr_What_have_we_gained_For_US-Polish_agreement_on_missile_defense
M. Stolarczyk, „Kontrowersje wokół militarnego zaangażowania Polski w Iraku”, Przegląd Zachodni, 2005, nr 1.
J. Zając, "Asymetria w stosunkach polsko-amerykańskich w zmieniającym się ładzie międzynarodowym” [w:] B. Szklarski (red.), Niekonfrontacyjna asymetria w relacjach polsko-amerykańskich, Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Warszawa 2015.
S. Bieleń (red.), Polityka zagraniczna Polski po wstąpieniu do NATO i do Unii Europejskiej. Problemy tożsamości i adaptacji, Difin, Warszawa 2010.
J. Dyduch, Europeizacja polskiej polityki zagranicznej w perspektywie realizmu strukturalnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2016.
R. Zięba, T. Pawłuszko (red.), Polityka zagraniczna Polski w zmieniającym się ładzie międzynarodowym: wybrane problemy, Wydawnictwo UJK, Kielce 2016.
R. Zięba, J. Zając, Budowa zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego Polski. Ekspertyza, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, październik 2010.
R. Zięba, „Bezpieczeństwo w polityce zagranicznej RP rządu koalicji Platformy Obywatelskiej i Polskiego Stronnictwa Ludowego”, Stosunki Międzynarodowe – International Relations, 2013, t. 47, nr 1–2.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: