Sfera publiczna (przedmiot wspólny dla specjalizacji AE, AS, U, TiK, Pl) ) 2102-L-D5SFPU-SPEC
W kolejnych fazach zajęć student uzyskuje wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne wynikające z udziału w dyskusji na temat: pojęcia, ujęcia modelowego oraz perspektyw badawczych dotyczących sfery publicznej w relacjach do decydowania politycznego. W tym kontekście poddany analizie zostanie aksjologiczny, społeczny, normatywny, podmiotowy obraz sfery publicznej w Polsce oraz jej obraz relacyjny ze szczególnym uwzględnieniem napięć w sferze publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego (mapa napięć i punktów krytycznych w sferze publicznej, napięcia w obszarze społecznym, politycznym, administracyjnym i ekonomicznym sfery publicznej; dysfunkcje sfery publicznej; konflikt punktów odniesień). Na tym tle omówione zostaną problemy modernizacji sfery publicznej (scenariusze przyszłości, status modernizacji w perspektywie politycznej, zasoby i zagrożenia modernizacji, instrumenty mobilizacji zasobów i poszukiwania nowych rozwiązań, problemy budowania strategii, realizacji podstawowych polityk publicznych, zmiany mechanizmów oraz zmiany kryteriów) widziane na tle wyzwań nowego modelu rządzenia (kontekst wielopoziomowości, wielopodmiotowości, wielopasmowości i zmienność w dziedzinie rządzenia).
Teamtyka kolejnych zajęć:
1) Podstawowe pojęcia, ujęcia modelowe oraz perspektywy badawcze dotyczące sfery publicznej. Różne wymiary sfery publicznej (ich charakter, znaczenie, stan i dynamika). Sfera publiczna w perspektywie jednostki, grupy ludzi, struktur pośrednich, państwa, struktur ponadpaństwowych. Sfera publiczna a relacje władzy z obywatelami oraz relacje między obywatelami. Sfera publiczna a model władzy i model rządzenia w relacjach do decydowania politycznego.
2) Aksjologiczny obraz sfery publicznej w Polsce w kontekście decydowanie politycznego: status podstawowych wartości politycznych, obszar zasad politycznych.
3) Społeczny obraz sfery publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego: obraz polskiego społeczeństwa, kultura polityczna polskiego społeczeństwa, kultura prawna polskiego społeczeństwa.
4) Normatywny obraz sfery publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego, normy: prawa naturalnego, stanowionego w przestrzeni państwa, stanowionego w przestrzeni ponadpaństwowej, prawa miękkiego – ujęcie jakościowe i funkcjonalne.
5) Podmiotowy obraz sfery publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego: jednostki i grupy pośrednie, infrastruktura instytucjonalna państwa i samorządu terytorialnego, podmioty artykulacji i agregacji interesu politycznego, podmioty gospodarki, podmioty społeczeństwa obywatelskiego oraz podmioty wpływu i interesu partykularnego.
6) Relacyjny obraz sfery publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego, relacje związane z: organizacją terytorialną sfery publicznej, władzą publiczną, partycypacją społeczną, informatyzacją i sieciowością, komunikacją społeczną, zagwarantowaniem realizacji standardów oraz zjawiskami i procesami w otoczeniu międzynarodowym.
7) Napięcia w sferze publicznej w Polsce w kontekście decydowania politycznego: mapa napięć i punktów krytycznych w sferze publicznej, napięcia w obszarze społecznym, politycznym, administracyjnym i ekonomicznym sfery publicznej; dysfunkcje sfery publicznej; konflikt punktów odniesień; przeciwstawne wizje polityki.
8) Mechanizmy i konteksty dyskursu w sferze publicznej: dostęp do informacji publicznej i inne warunki wstępne dyskusji publicznej, problemy wyznaczania problemów podlegających dyskusji oraz nadawania znaczeń poszczególnym zagadnieniom; media (coś więcej niż informatory), nowe mechanizmy interaktywnego porozumiewania się w przestrzeni publicznej (coś więcej niż komunikatory); współczesne wymiary historycznej agory politycznej; kontekst opinii publicznej. Mechanizmy i konteksty artykulacji i agregacji wartości i interesów w sferze publicznej: problemy instytucjonalizacji działań na rzecz określonych wartości i interesów (od partii politycznych, przez ruchy polityczne, struktury reprezentujące różne rodzaje interesów partykularnych po organizacje pożytku publicznego); mechanizmy działań na rzecz interesów wspólnych oraz partykularnych. Mechanizmy i konteksty: legitymizacji i delegitymizacji, partycypacji społecznej oraz sporu i dialogu w sferze publicznej: problemy uzgadniania stanowisk, mediacji oraz wyrażania swoich racji w formie protestu i nieposłuszeństwa obywatelskiego.
9) Modernizacja sfery publicznej w Polsce w perspektywie decydowania politycznego: scenariusze przyszłości, status modernizacji w perspektywie politycznej, zasoby i zagrożenia modernizacji, instrumenty mobilizacji zasobów i poszukiwania nowych rozwiązań, problemy budowania strategii, realizacji podstawowych polityk publicznych, zmiany mechanizmów oraz zmiany kryteriów.
10) Spór o model rządzenia jako uwarunkowanie relacji między sferą publiczną i decydowaniem politycznym: koncepcja wielopoziomowości, wielopodmiotowości, wielopasmowości w dziedzinie rządzenia a koncepcja silnego państwa; ciągłość i zmienność w sferze publicznej i w rządzeniu.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Założenia (opisowo)
Efekty kształcenia
Student po zakończonych zajęciach:
WIEDZA
K_W02 - zna i rozumie pojęcie, ujęcie modelowe oraz perspektywy badawcze dotyczące sfery publicznej w relacjach do decydowania politycznego.
K_W03- zna i rozumie podstawowe problemy modernizacji sfery publicznej.
K_W04- zna i rozumie relacje między zjawiskami i procesami w sferze publicznej i decydowaniem politycznym
K_W05 - zna i rozumie wyzwania nowego modelu rządzenia, w kontekście wielopoziomowości, wielopodmiotowości, wielopasmowości.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U02 - potrafi identyfikować przyczyny i przebieg zjawisk w sferze publicznej w kontekście decydowania politycznego
K_U03 - potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną dotyczącą sfery publicznej do analizowania i interpretowania zjawisk i procesów w obszarze polityki.
K_U08 - potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę niezbędną do uczestnictwa w dyskusji dotyczącej zjawisk zachodzących w sferze publicznej
K_U09 - potrafi prezentować własne interpretacje zjawisk zachodzących w sferze publicznej oraz zabierać głos w dyskusji, uzasadniając je.
K_U10 - potrafi gromadzić, hierarchizować i przetwarzać informacje dotyczące zjawisk w sferze publicznej
KOMPETENCJE
K_K02 - jest gotów do uczestnictwa w grupowych dyskusjach, niezbędnych przy tworzeniu grupowych projektów badawczych i społecznych
Kryteria oceniania
Podstawą oceny końcowej jest ocena jakości przygotowanej pracy w postaci prezentacji (wypowiedzi pisemnej) na wskazany temat przesłanej na wskazany adres elektroniczny (do 5 pkt.)
Dodatkowe elementy oceny końcowej to analiza aktywności na zajęciach, oraz jakość odpowiedzi na trzy pytania w ramach rozmowy końcowej (testu) w systemie google meet (do 9 pkt.). Obecność kontrolowana (2 pkt. za pełną obecność, 1 ujemny punkt za każdą nieobecność powyżej dwóch).
Praktyki zawodowe
nie dotyczy
Literatura
Co dzieje się ze społeczeństwem?, red. M. Filis, K.Frysztacki, G. Skąpska, P. Polak, Kraków 2011
Dejneka Piotr, Populizm a sfera publiczna. Czy populizm zrewitalizuje sferę publiczną w Europie, Warszawa 2019.
Demokracja elektroniczna. Kontrowersje i dylematy, red. M. Marczewska-Rytko, Lublin 2013
Gdula M., Sadura P. [red.], Style życia i porządek klasowy w Polsce, Warszawa 2012
Giroux Henry A., Witkowski Lech, Edukacja i sfera publiczna, Kraków 2018.
Haber Lesław H. red., Komunikowanie i zarządzanie w społeczeństwie informacyjnym, Kraków 2011
Habermas Jürgen, Strukturalne przeobrażenia sfery publicznej, Warszawa 2007
Hausner J., Zarządzanie publiczne, Warszawa 2008
Held D., Modele demokracji, Kraków 2010
Hudzik Jan Paweł, Woźniak Wiesława (red.), Sfera Publiczna. Kondycja-Przejawy-Przemiany, Lublin 2006.
Itrich-Drabarek Jolanta (red.), Etyka sfery publicznej, Warszawa 2017.
Jabłoński Paweł, Kaczor Jacek, Pichlak Maciej (red.), Prawo i polityka w sferze publicznej: perspektywa wewnętrzna, Wrocław 2017
Klementewicz T., Rozumienie polityki. Zarys metodologii o polityce, Warszawa 2010
Lakomy M., Porębski L., Szybut N, Polityka 2.0. Aktorzy polityczni w świecie nowych technologii, Kraków 2014
Lipowicz I., Uwagi o polskim systemie stanowienia prawa, „Państwo i Prawo” 2012 nr 7.
Majone Giandomenico (2012), Wiarygodność polityki: dlaczego jest ważna i jak można ją osiągnąć [w:] Analiza ekonomiczna w polityce publicznej, red. A. Surdej, Warszawa
Mider D., Partycypacja polityczna w Internecie, Warszawa 2008
Morawski W. [red.], Modernizacja Polski. Struktury. Agencje. Instytucje, Warszawa 2006
Nowak J., Aktywność obywateli online. Teoria a praktyka, Lublin 2011
Pietraś Z.J., Decydowanie polityczne, Warszawa–Kraków 1998
Polska scena polityczna. Środowiska-komunikacja polityczna-strategie, red. K. Sobolewska, A. Hass, K. Kowalczyk, Kraków 2010
Praktyki obywatelskie Polaków, red. Jacek Raciborski, Warszawa 2010
Putnam Robert D., Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych , Warszawa 2008
Raciborski J., Obywatelstwo w perspektywie socjologicznej, Warszawa 2011
Ruszkowski P., Segmentacja społeczeństwa polskiego, Warszawa 2012
Rydlewski G., Coś więcej niż spor o model rządzenia. Kilka kwestii do przemyślenia nie tylko przez politologów, Warszawa 2017.
Rydlewski G., Decydowanie w przestrzeni publicznej, [w:] Decydowanie publiczne. Polska na tle innych państw członkowskich Unii Europejskiej, red. G. Rydlewski, Warszawa 2011
Rydlewski G., Polska polityczna 2013. Sfera publiczna jako środowisko decydowania politycznego, Warszawa 2014 (tam też obszerna literatura przedmiotu).
Rydlewski G., Rządzenie w świecie megazmian, Warszawa 2009
Scott J., Władza, Warszawa 2006
Sfera publiczna. Kondycja, przejawy, przemiany, red. J.P. Hudzik, W. Woźniak, Lublin 2006
Sowa K. Z., Szkice o sferze publicznej i polskim społeczeństwie obywatelskim, Kraków 2012
Staniszkis J., Zawładnąć. Zarys proceduralnej teorii władzy, Warszawa 2012
Sztompka P., Socjologia zmian społecznych, Kraków 2007
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2012
Sztompka P., Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Kraków 2007
Szwed R., Reprezentacje opinii publicznej w dyskursie publicznym, Lublin 2012
Tabernacka M., Raszewska-Skałecka R., Mediacja w społeczeństwie otwartym, Wrocław 2012
Tabernacka M., Szadok-Bratuń A., Public relations w sferze publicznej, Warszawa 2011
Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, red. A. Jasińska-Kania, Warszawa 2012.
Weryński P., Wzory uczestnictwa obywatelskiego Polaków, Warszawa 2010
Wnuk-Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2008
Współczesne społeczeństwo polskie. Dynamika zmian, red. J. Wasilewski, Warszawa 2006
Zuba K., Polska scena polityczna. Ciągłość i zmiana, Warszawa 2012
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: