System polityczny RP (II) 2102-L-D4SPRP

Przedmiot poświęcony jest następującej problematyce:
1. Podstawowe pojęcia związane z funkcjonowaniem systemu politycznego współczesnej Polski: 1) Pojęcie systemu politycznego, ustroju politycznego, systemu rządów.2) Pojęcie, rodzaje i funkcje konstytucji. 3) Prawo konstytucyjne i jego źródła. 4) Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu.
2. Źródła transformacji ustrojowej w latach 80. Transformacja ustrojowa w Polsce po Okrągłym Stole (1989-1997).
3. Proces przygotowania i uchwalenia Konstytucji III RP.
4. Wartości i zasady konstytucyjne (ustrojowe) w RP: 1) Pojęcie wartości i zasad ustrojowych. 2) Rzeczpospolita jako dobro wspólne. 3) RP demokratycznym państwem prawnym: zasady konstytucjonalizmu, legalizmu, suwerenności narodu, pluralizmu politycznego, podziału władz. 4) Godność, wolność i równość jako podstawy katalogu praw i wolności człowieka i obywatela.
5. System źródeł prawa w Konstytucji RP i jego kontrola: 1) Pojęcie systemu źródeł prawa, 2) Źródła prawa powszechnie obowiązującego: umowa międzynarodowa, ustawa, rozporządzenie, 3) Prawo krajowe a prawo wspólnotowe, 4) Trybunał Konstytucyjny: geneza, funkcje i kompetencje, skutki orzeczeń.
6. Prawo wyborcze: wybory do Sejmu, Senatu i prezydenckie oraz do Parlamentu Europejskiego: 1) Ustrojowo – polityczna rola wyborów parlamentarnych i prezydenckich w III Rzeczypospolitej. 2) Organizacja wyborów. 3) Zgłaszanie kandydatów. 4) Ustalanie wyników głosowania. 5) Ważność wyborów. 6) Kampania wyborcza. 7) Finansowanie wyborów.
7. Specyfika systemu rządów w Polsce.
8. Sejm i Senat: 1) Struktura i tryb funkcjonowania parlamentu. 2) Status prawny posła i senatora. 3) Funkcje Sejmu i Senatu. 4) Organizacja wewnętrzna Sejmu i Senatu. 5) Tryb ustawodawczy. 6) Zgromadzenie Narodowe.
9. Prezydent Rzeczypospolitej: 1) Geneza przywrócenia instytucji Prezydenta RP. 2) Ustrojowa pozycja Prezydenta RP. 3) Kompetencje Prezydenta RP. 4) Odpowiedzialność konstytucyjna głowy państwa.
10. Rada Ministrów: 1) Ustrojowa pozycja Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów. 2) Sposób powoływania Rady Ministrów. 3) Struktura rządu. 4) Tryb działania Rady Ministrów. 5) Kompetencje Rady Ministrów. 6) Administracja rządowa.
11. Instytucje ochrony prawnej: trybunały, sądy, ombudsmani, prokuratura.

Rodzaj przedmiotu

obowiązkowe

Założenia (opisowo)

Student posiada wiedzę z zakresu podstaw nauk o państwie (koncepcje i definicje państwa, formy i funkcje państwa) i prawie (norma prawna, przepis prawny, źródła prawa, system źródeł prawa). Student dysponuje również ogólną wiedzą na temat historycznych aspektów ustroju państwa oraz ogólną wiedzą na temat organizacji i działania współczesnych państw, ze szczególnym uwzględnieniem państw europejskich. Student ma umiejętności komparatystycznego postrzegania problematyki ustrojowej – zarówno z perspektywy rozwiązań historycznych, jak i współczesnych oraz potrafi odnosić to do rozwiązań przyjętych w Rzeczypospolitej Polskiej.

Koordynatorzy przedmiotu

Tomasz Słomka

Efekty kształcenia

WIEDZA
K_W02. Rozumie rolę systemu politycznego w życiu społecznym w perspektywie historycznej i współczesnej. Rozumie znaczenie rozwiąząń ustrojowych w kształtowaniu stabilnych struktur, w ramach których odbywają się interakcje społeczne.
K_W04. Rozumie zasady funkcjonowania systemu politycznego oraz jego wpływ na funkcjonowanie innych organizacji i instytucji społeczno-politycznych.
K_W05. Rozumie znaczenie systemu politycznego dla funkcjonowania współeczesnej demokracji i społeczeństwa obywatelskiego. Potrafi zidentyfikować główne komponenty systemu politycznego, odwołując się do przykładu polskich rozwiązań ustrojowych.
KW_07. Rozumie rolę systemu politycznego w kształowaniu prawnych uwarunkowań procesów rządzenia i podejmowania decyzji politycznych.
UMIEJĘTNOŚCI
K_U03. Potrafi wykorzystać wiedzę teoretyczną z zakresu nauki o polityce, a szczególnie z zakresu ustrojoznawstwa, w celu analizowania i interpretowania zjawisk i procesów w obszarze polityki.
K_U04. Potrafi wskazać oraz wyjaśnić zasady oraz wartości demokratycznego państwa w Polsce.
K_U09. Posiada umiejętność prezentowania własnych koncepcji wyjaśniania zjawisk i procesów z zakresu systemu politycznego RP.
K_U10. Potrafi analizować i oceniać treści przekazu medialnego, dotyczącego systemu politycznego RP.
KOMPETENCJE
K_K01. Jest przygotowany do aktywnego uczestniczenia w życiu politycznym Polski.
K_K02.Jest przygotowany do pracy indywidualnej i grupowej w zakresie realizacji projektów o tematyce ustrojoznawczej. Potrafi kompetetnie analizować i komentować propozycje reform w zakresie systemu politycznego.

Kryteria oceniania

Weryfikacja efektów kształcenia realizuje sie za pomocą egzaminu ustnego.

Praktyki zawodowe

Nie są wymagane

Literatura

L. Garlicki, Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2011 i nast. wyd.
A. Pułło, Wokół pojęcia ustroju politycznego, [w:] M. Kudej (red.), W kręgu zagadnień konstytucyjnych, Katowice 1999
T. Mołdawa, Konstytucja RP a standardy współczesnego konstytucjonalizmu w perspektywie minionej dekady, [w:] W. Jakubowski, T. Słomka (red.), Porządek konstytucyjny w Polsce, Warszawa-Pułtusk 2008.
K. Complak, Normy pierwszego rozdziału Konstytucji RP, Wrocław 2007 (cz. II – rozdz. I, II, IV, V, VII, cz. II – rozdz. VI, VII)
J. Kuciński, W.J. Wołpiuk, Zasady ustroju politycznego państwa w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku, Warszawa 2012
P. Sarnecki, System źródeł prawa w Konstytucji RP, Warszawa 2002
P. Winczorek, Konstytucja RP a prawo wspólnotowe, „Państwo i Prawo” 2004, z.11
J. Podkowik, Zasada nadrzędności Konstytucji a wspólnotowy porządek prawny, [w:] K. Górka, T. Litwin (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Próba oceny i podsumowania z perspektywy dziesięciolecia stosowania, Kraków 2008.
S. Gebethner, Prawo i system wyborczy w świetle realizacji postanowień konstytucji, [w:] Z. Jarosz (red.), Parlament. Model konstytucyjny a praktyka ustrojowa, Warszawa 2006
M. Chmaj, W. Skrzydło, System wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2011, rozdz. 2, 3, 4, 5, 6, 7
P. Sarnecki, Funkcje i struktura Sejmu według nowej Konstytucji, "Państwo i Prawo", z.11-12/1997
Z. Jarosz, Model konstytucyjny władzy ustawodawczej a praktyka ustrojowa – parlament, [w:] K. Działocha (red.), Podstawowe problemy stosowania Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Raport wstępny, Warszawa 2004.
G. Kuca, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej w systemie podzielonych władz (zarys problemu), [w:] T. Mołdawa, J. Szymanek (red.), Instytucja prezydenta. Zagadnienia teorii i praktyki na tle doświadczeń polskich oraz wybranych państw obcych, Warszawa 2010
A. Chorążewska, Prezydent jako czynnik równowagi. Arbitraż prezydencki, „Przegląd Sejmowy” 2005, nr 6
T. Słomka, Ustrojowe cechy polskiej kohabitacji, „Rocznik Nauk Politycznych” 2008, nr 11
L. Garlicki, Rada Ministrów: powoływanie – kontrola – odpowiedzialność, [w:] A. Bałaban (red.), Rada Ministrów. Organizacja i funkcjonowanie, Kraków 2002
B. Banaszak, Egzekutywa w Polsce – stan obecny i uwagi de lege fundamentali ferenda, „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 3.
W. Skrzydło (red.), Sądy i trybunały w konstytucji i praktyce, Warszawa 2005 (rozdz. 1, 2, 3, 4).
T. Mołdawa, Konstytucje polskie 1918-1998, Warszawa 1999 i nast. wyd.
W. Jakubowski, T. Słomka, Konstytucyjne organy władzy RP w latach 1989-2011 na tle polskich tradycji ustrojowych XIX i XX wieku, Warszawa 2012.
Źródła: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., podstawowe ustawy ustrojowe, regulaminy parlamentarne, wybrane orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego.

Więcej informacji

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 2102-L-D4SPRP w USOSweb