Kolorowe rewolucje w krajach postkomunistycznych 2102-FA-KRKP

Celem tego konwersatorium jest analiza istoty, mechanizmów i skutków „kolorowych rewolucji” w półautorytarnych państwach WNP na początku XXI wieku. Kluczowym elementem tego fenomenu są masowe protesty obywateli przeciwko korumpowaniu procesu wyborczego, wytwarzające przesłanki nagłego upadku rządzących liderów.

Ukazany zostanie wpływ konceptu walki bez użycia przemocy na strategie działań opozycji w półautorytarnych reżymach oraz zakres przenoszenia i modyfikacji wzorców „rewolucji wyborczych”, wypracowanych na innym gruncie (np. Filipiny 1986, Serbia 2000). Konwersatorium przedstawi zarówno udane, jak i nieudane przypadki zastosowania tych strategii w kampaniach wyborczych w krajach WNP w latach 2003-2009 (Gruzja, Ukraina, Kirgistan vs. Białoruś, Mołdowa, Azerbejdżan) oraz konsekwencje wewnętrzne i międzynarodowe tych wydarzeń. Ważną częścią wywodu będzie wskazanie na ideologiczny kontekst percepcji i interpretacji „kolorowych rewolucji” (dyskurs protagonistów i antagonistów), a także różnorodność sposobów odczytania ich istoty wśród badaczy.

Głównym przedmiotem analizy „kolorowych rewolucji” z punktu widzenia marketingu politycznego będą:
1) strategie, wzorce organizacyjne, symbole i techniki masowej mobilizacji obywateli do uczestnictwa w elekcjach;
2) rola młodzieży i organizacji pozarządowych w monitorowaniu wyborów i ujawnianiu fałszerstw oraz organizacji protestów w obliczu „skradzionych wyborów”;
3) rola humoru, muzyki i karnawałowych form protestu w celu dyskredytacji reżymu, osłabiania napięcia oraz wytwarzania pozytywnego obrazu „rewolucji”, a tym samym wpływania na nastroje elektoratu;
4) znaczenie nowoczesnych środków komunikacji (światowe media, Internet, komórki etc.) dla mobilizacji masowych protestów i sukcesu rewolucji;
5) znaczenie treningów w metodach walki bez użycia przemocy, planowania akcji, podziału zadań wśród uczestników protestów oraz zdolności utrzymania demonstracji w pokojowych ramach;
6) psychologiczne i polityczne metody oddziaływanie na personel kluczowych instytucji systemu, w tym struktury siłowe w celu minimalizacji zagrożenia użycia przemocy wobec protestujących;
7) rola międzynarodowych aktorów w „kolorowych rewolucjach” w posowieckiej przestrzeni .

U podstaw analizy „kolorowych rewolucji” leży przekonanie, iż niezależnie od stopnia naśladownictwa skutecznych strategii walki z niedemokratycznymi reżymami w toku kampanii wyborczych oraz zakresu zewnętrznego wsparcia, o sukcesie lub porażce „kolorowych rewolucji” w krajach WNP decydują przede wszystkim czynniki wewnętrzne. Z tego punktu widzenia analizowane przypadki zostaną poddane analizie pod względem:
a)struktury politycznych możliwości w poszczególnych krajach WNP (stopień utraty popularności dotychczasowych liderów, podziały w elitach rządzących, stopień zorganizowania opozycji i jej taktyka, poziom rozwoju NGOs i zakres swobody mediów, postawa struktur siłowych, sposoby rozwiązania kryzysu politycznego, wywołanego masowymi protestami itp.).
b) lokalnych tradycji oporu przeciw władzy (lub ich braku); wyciąganie wniosków z własnych wcześniejszych doświadczeń masowych protestów(kontestacja reżymu Kuczmy w latach 2001-2003; wydarzenia w Aksy 2002 w Kirgistanie itp.);
c) rodzaju kontestowanych wyborów (parlamentarne czy prezydenckie?).

Analiza wewnętrznych i międzynarodowych konsekwencji udanych „kolorowych rewolucji” ukaże różnicujące się coraz bardziej modele „porewolucyjnych” rządów (wzmocnienie władzy prezydenckiej (Gruzja) vs. wprowadzenie bardziej zrównoważonego podziału władz (parlamentarno-prezydencki system na Ukrainie), tendencje do demokratyzacji i de-demokratyzacji (Ukraina, Kirgistan); oddziaływanie wytworzonych w tych krajach praktyk na inne kraje WNP; spór o rolę misji obserwacji wyborów w krajach WNP w łonie OBWE, zaostrzenie rywalizacji geopolitycznej, wzmożenie reintegracyjnych wysiłków Rosji w posowieckiej przestrzeni (blokady ekonomiczne, sięganie po broń energetyczną i ograniczone wojny (Gruzja 2008). W końcowej części konwersatorium ukazane zostaną przyczyny załamania się fali „kolorowych rewolucji” w krajach WNP - z jednej strony oraz odradzanie się tendencji demokratyzacyjnych - z drugiej (Mołdowa 2009).