Ekstremizm polityczny 2102-BW-M-Z4EKST

Eksplikacji podlegną problemy definicji i granic ekstremizmu, cezur z politycznym radykalizmem oraz prawnych i instytucjonalnych form przeciwdziałania ekstremizmowi. Przedmiot ma na celu zapoznanie studentów z głównymi nurtami współczesnych ekstremizmów i radykalizmów politycznych. Zostanie także przedstawiona ich historyczna geneza i ewolucja. Dyskutowane będą teoretyczne podstawy i ideowe zaplecze ekstremizmów, a także praktyka ich działania i organizacja. Uwzględniona zostanie m.in. kwestia przemocy. Wyjaśnione będą płaszczyzny i formy dywersyfikacji wewnętrznej idei i ruchów ekstremistycznych.

I.Problemy definiowania i granic ekstremizmu politycznego

Definicje ekstremizmu ex negativo i ex positivo. Dyskusje wokół granic ekstremizmu i kontekst antyliberalizmu oraz antydemokratyzmu. Historyczne konteksty pojęcia-od ultras do teorii totalitaryzmu. Problem ekstremizmu środka. Radykalizm a ekstremizm. Krytyka pojęcia ekstremizmu-anachronizm, nieokreśloność, instrumentalizacja polityczna. Prawo i instytucje a walka z ekstremizmem-przykłady Polski, Niemiec i Rosji. Ekstremizm a dychotomia lewica-prawica.

II. Anarchizm jako ideologia-między pacyfizmem a rewolucją.

Ideologiczne i społeczne podstawy anarchizmu. Optymizm antropologiczny. Antydarwinizm. Balans indywidualizmu i kolektywizmu. Wizje społeczeństwa przyszłości. Wizja wszechogarniającej opresji. Przesłanki radykalizmu: maksymalizm, antypolityczność, antypaństwowość. Kropotkinowska wizja drugiej rewolucji. Powstanie i fazy rozwoju anarchizmu-likwidacja społeczna, propaganda czynem, strajk generalny, antyfaszyzm, kontrkultura. Mit wojny w Hiszpanii. Współczesny anarchizm-między radykalizmem a ekstremizmem.

Organizacja i działanie ruchu: spontaniczność, oddolność, federalizm, antyautorytaryzm, sieciowość. Anarchosyndykalizm jako historyczny hegemon w anarchizmie; rozwój ruchu w wybranych państwach. Internacjonalizm: ideologia a praktyka. Próby międzynarodowych porozumień-AIT, IWW. Innowacyjność społeczna anarchizmu. Rewitalizacja anarchizmu przez kontrkulturę. Syndykalizm, antyfaszyzm, ekologizm. „Intuicyjny anarchizm” i autonomizm. Przemoc w anarchizmie w XXI wieku-taktyka insurekcjonizmu. Grecka rewolta. Anarchiści w alterglobalizmie.

Rachityczność historycznych korzeni i polskie paradoksy anarchizmu. Subkultura punk, kontestacja kulturowa i antykomunizm. Protesty antymilitarystyczne i ekologiczne. Krytyka transformacji ustrojowej. Od kontrkultury do anarchosyndykalizmu. Antyfaszystowska odnowa anarchizmu. RAAF i Antifa. Kontrprzemoc. Squatting. Polski anarchizm a międzynarodowe sieci ruchu.

III

Społeczne i ideowe źródła faszyzmu. Polifoniczność źródeł faszyzmu-od de Morèsa do volkizmu. Czeskie i niemieckie ruchy narodowosocjalistyczne. Aksjocentryczny i heroistyczny wzorzec osobowy. Faszyzm jako antyoświecenie. Rewolucja konserwatywna. Korporacjonizm i refeudalizacja. Dywersyfikacja wewnętrzna nazizmu. Warstwy średnie jako baza społeczna faszyzmów. Strasseryzm jako prekursor ultraprawicy.
Główne nurty prawicowego ekstremizmu w Europie Zachodniej po 1945 roku.

Epigoński postfaszyzm Europy Zachodniej po II wojnie światowej i jego kontynuacje. Dylematy suwerenizmu i antykomunizmu. Intelektualna i przemocowa reakcja na Maj’68. Nowa Prawica i GREECE. Rewitalizacja podstaw ideowych ultraprawicy-socjobiologia. Evola i tradycjonalizm integralny. Kwestia imigrancka i restytucja ultraprawicy. Przeniknięcie neonazizmu do kultury młodzieżowej. Parlamentarne partie dalekiej prawicy a faszyzujące subkultury. Trzy generacje Ku-Klux-Klanu. Ultraprawica w USA i w Europie-różnice i podobieństwa.

Ultraprawica XXI wieku-między neonazizmem a liberalizmem.
Symbolika ultraprawicy. Przemoc i przykłady C18 i B&H. Ewolucja od jawnego neonazizmu subkultur przez maskowanie tożsamości po Nipsters. Autonomizm jako nowa strategia. Etnopluralizm a rasizm. Dylematy stosunku do Oświecenia, postjakobińskiego państwa i liberalnej ekonomii. Prawicowy antyglobalizm jako antyliberalizm. Identaryzm. Fenomen Casa Pound-od squatów do entryzmu. Ligi obrony.

IV
Geneza ultraprawicy w Polsce.

Radykalne wątki tradycji endeckiej. Nieoznaczoność okcydentalizmu. Od głównego nurtu do opozycji antysystemowej-polityczne meandry narodowej prawicy. Pluralizm ultraprawicy w II RP-narodowy radykalizm, faszyzm, narodowy socjalizm i populizm. ONR-polski totalizm? Problem ciągłości tradycji endeckiej.
Ewolucja skrajnej prawicy w Polsce po 1989 roku.
Restytucja nacjonalistycznej prawicy od lat osiemdziesiątych. Przemoc zbiorowa i subkultura skins. Między radykalizmem i ekstremizmem. Zasięg i formy przemocy ulicznej. Dywersyfikacja ideowa-od postendeckości do neopogaństwa, od solidaryzmu do liberalizmu. Próby wejścia do głównego nurtu polityki. Narodowy radykalizm a narodowy socjalizm. Okcydentalistyczne dylematy polskiej ultraprawicy. Organizacja i główne ruchy w XXI wieku.
Skrajna prawica w Europie Środkowej i Wschodniej-retrospekcja czy nowa jakość?
Polityka historyczna jako element ideologii ultraprawicy. Ciągłość ruchów i ideologii międzywojnia. Lokalne katalizatory aktywności. Formy transformacji-od subkultury do partii politycznych. Hybrydalne formuły ideologiczne. Konflikt w Donbasie jako czynnik dywersyfikacji ultraprawicy w całej Europie.