Psychologia polityki 2102-2WM5PSPO
1. Psychologia polityki - subdyscyplina politologii czy nowa dyscyplina naukowa? Rola psychologii w polityce i politologii; Instytucjonalizacja dyscypliny. Metody badawcze w psychologii polityki.
2. Charakter narodowy Polaków. Historyczne, geograficzne i religijne uwarunkowania charakteru narodowego Polaków. Cechy charakter narodowego Polaków. Romantyzm i pragmatyzm w polskim charakterze narodowym. Mity polskości i ich konsekwencje. Charakter narodowy w świadomości własnej i obcej. Obcość i swojskość.
3. Psychologia tłumu. Pojęcie i rodzaje tłumów. Cechy tłumów. Wywieranie wpływu na tłum. "Dusza tłumu". Działanie tłumu.
4. Elementy psychologii przywództwa politycznego. Mechanizmy wyłaniania przywódców. Typy i style politycznego przewodzenia. Osobowość przywódcy. Charyzma i narcyzm. Kompetencje i odpowiedzialność przywódcy.
5. Psychobiografia przywódcy a styl przewodzenia. Próba charakterystyki wybranego przywódcy politycznego.
6. Geneza, przebieg i sposoby rozwiązywania konfliktów politycznych; Źródła ekstremizmu i charakterystyka ekstremistów. Anomia. Paranoja polityczna.
7. Źródła i struktura świadomości politycznej. Myślenie polityczne - pojęcie i rodzaje. Błędy w myśleniu politycznym. Socjalizacja polityczna. Zakres, poziom i uwarunkowania wiedzy obywatelskiej młodzieży.
8. Mentalność społeczno-polityczna. Wymiar mentalności indywidualizm-kolektywizm. Wymiar mentalności produktywność-receptywność.
9. Wymiar mentalności podmiotowość-podporządkowanie. Osobowość autorytarna. Orientacje mentalne społeczeństwa polskiego.
10. Psychologia transformacji politycznej. Postrzeganie ładu społeczno-gospodarczego i politycznego po zmianie systemowej. Zmiana społeczna a modernizacja i globalizacja.
11. Marginalizacja, trauma, zjawisko "rozwartych nożyc" i inne osobliwości polskiej "psychotransformacji". Postkomunizm jako konstrukt psychopolityczny.
12. Postrzeganie demokracji, instytucji politycznych i elity władzy. Tzw. "wiedza potoczna" o sprawach publicznych. Różne kategorie społeczne wobec polskiej rzeczywistości politycznej.
13. Zainteresowanie polityką i partycypacja polityczna. Stan aktywności politycznej w aspekcie civic society. Społeczeństwo obywatelskie w Polsce na tle porównawczym.
14. Orientacje ideologiczne Polaków. Identyfikacje lewica-prawica. Preferencje polityczne a orientacje ideowe. Autoidentyfikacje ideowe a poglądy na kwestie społeczno-polityczne. Wartości i normy w życiu Polaków a orientacje polityczne.
15. Paradygmaty badań wyborczych. Uwarunkowania postaw i zachowań wyborczych. Aktywność i bierność wyborcza. Rodzaje wyborców. Głosowanie racjonalne i tematyczne. Cechy kandydata a głosowanie. Specyfika zachowań wyborczych Polaków.
Rodzaj przedmiotu
Efekty kształcenia
Kompetencje ogólne: poszerzenie wiedzy politologicznej i psychologicznej, świadomość wymiaru psychologicznego i psychokulturowego zjawisk politycznych; zastosowanie zdobytej wiedzy do wyjaśnienia rzeczywistości politycznej i porównywania zjawisk społeczno-politycznych.
Kompetencje przedmiotowe:
wiedza (20%) - pojęciowa z zakresu psychologii polityki
kwalifikacje (30%) – rozumienie kwestii wpływu aspektów psychologicznych i psychokulturowych na zjawiska społeczno-polityczne; rozumienie roli socjalizacji politycznej a także specyfiki wzorów kulturowych, świadomości politycznej, myślenia politycznego w odbiorze zjawisk społeczno-politycznych; rozumienie przyczyn i przejawów orientacji, postaw społeczno-politycznych oraz zachowań politycznych
umiejętności (50%) – umiejętności analizy kwestii z zakresu psychologii polityki (mentalność, świadomość, myślenie polityczne, wzór kulturowy, przywództwo polityczne, agresja i konflikty polityczne, orientacje polityczne, postawy społeczno-polityczne i zachowania polityczne) i ich wpływu na procesy społeczne i polityczne;
Kryteria oceniania
Warunkiem zaliczenia konwersatorium jest obecność (dopuszczalne 2 nieobecności), aktywność podczas zajęć (do 30%) i pomyślne zdanie egzaminu. Egzamin będzie miał formę pisemną, a znajdą się na nim Podczas zajęć konwersatoryjnych studenci dwukrotnie napiszą pracę różnorodne metodologicznie pytania, wśród których będą występować: pytania KO, pytania RO, pytania z materiałem źródłowym. Będzie on skonstruowany tak, aby sprawdzić stopień opanowania wiedzy przez studenta, jej rozumienie oraz umiejętność jej zastosowania. Część pytań będzie wymagała od studenta umiejętności analizy i syntezy oraz oceniania z wykorzystaniem nabytej wiedzy.
Literatura
T. Bodio, Między romantyzmem i pragmatyzmem. Psychopolityczne aspekty transformacji w Polsce, Warszawa 1999;
T. Bodio (red.), Przywództwo polityczne, "Studia Politologiczne", Vol. 5, Warszawa 2001;
G. Le Bon, Psychologia tłumu, Warszawa 1994;
J. Garlicki, Demokracja i integracja europejska. Studium osobistych i politycznych orientacji dwóch pokoleń Polaków, Toruń 2005;
M. Grabowska, T. Szawiel, Budowanie demokracji. Podziały społeczne, partie polityczne i społeczeństwo obywatelskie w postkomunistycznej Polsce, Warszawa 2003;
U. Jakubowska, K. Skarżyńska (red.), Demokracja w Polsce. Doświadczanie zmian, Warszawa 2005;
A. Jasińska-Kania, M. Marody, Polacy wśród Europejczyków. Wartości społeczeństwa polskiego na tle innych krajów europejskich, Warszawa 2002;
J. Koralewicz, M. Ziółkowski, Mentalność Polaków. Sposoby myślenia o polityce, gospodarce i życiu społecznym 1988-2000, Warszawa 2003;
E. Lewandowski, Charakter narodowy Polaków i innych, Londyn-Warszawa 1995;
D. Niedźwiecki, Władza-tożsamość-zmiana społeczna, Kraków 2003;
R. Markowski (red.), System partyjny i zachowania wyborcze. Dekada polskich doświadczeń, Warszawa 2002;
Młodzi obywatele. Wyniki międzynarodowych badań młodzieży, Warszawa 2004;
J. Reykowski, (red), Wartości i postawy Polaków a zmiany systemowe. Szkice z psychologii politycznej, Warszawa 1993;
J. Reykowski, K. Skarżyńska, M. Ziółkowski (red.), Orientacje społeczne jako element mentalności, Poznań 1990;
K. Skarżyńska, Człowiek a polityka. Zarys psychologii politycznej, Warszawa 2005;
K. Skarżyńska (red.), Podstawy psychologii politycznej, Poznań 2002;
J. Staniszkis, Postkomunizm. Próba Opisu, Gdańsk 2001;
P. Śpiewak, Pamięć po komunizmie, Gdańsk 2005;
J.J. Wiatr, J. Raciborski, J. Bartkowski, B. Frątczak-Rudnicka, J. Kilias, Demokracja polska 1989-2003, Warszawa 2003;
E. Wnuk-Lipiński, M. Ziółkowski (red.), Pierwsza dekada niepodległości. Próba socjologicznej syntezy, Warszawa 2001;
K. Zagórski, M. Strzeszewski (red.), Polska-Europa-Świat. Opinia publiczna w okresie integracji, Warszawa 2005.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: