Partycypacja polityczna 2102-1ZU4PAPO
Pojęcie uczestnictwa. Uczestnictwo aktywne a bierne. Uczestnik (podmiot) a "trybik w mecha-nizmie". Poziomy uczestnictwa: wyznaczenie miejsca, statusu i zaprogramowanie społeczne; otrzymywanie udziałów ze względu na zajmowane miejsce; wnoszenie wkładu; otrzymywanie udziałów z tytułu wniesionego wkładu. Tendencja do niewspółmierności wniesionego wkładu i otrzymanych udziałów. Polityczny kontekst przynależności społecznej, statusu, zasad podziału dóbr, dopuszczenia lub wykluczenia z obecności i wpływu na życie publiczne. Uczestnictwo bezpośrednie a pośrednie. Zastępcza forma uczestnictwa pośredniego: działanie per procura. Typy uczestnictwa per procura: zastępowanie osób; zastępcze formy działania politycznego (omijanie zakazów i ograniczeń); substytucja i kompensacja dóbr niedostępnych; pozorowanie władzy, własności, decyzji lub transakcji - przez podstawianie figurantów; wyręczanie (w sto-sunkach opieki); reprezentowanie; symboliczna kompensacja nieobecności lub braku praktycz-nego (materialnego) wkładu; symboliczna personifikacja zbiorowości. Uwikłanie jako korelat i moralny koszt uczestnictwa. Okoliczności uwikłania: włączenie nieświadome; włączenie uświa-damiane, lecz mimowolne; włączenie zamierzone z konieczności i na zasadzie wyboru mniej-szego zła; włączenie się z własnej inicjatywy i przeliczenie się; skutki cudzych rozgrywek, in-tryg; samouwikłanie (kumulacja błędów i uporu). Przejawy uwikłania: jednostronne uleganie wpływom otoczenia; uzależnienie od otoczenia; konieczność funkcjonowania w narzuconych ramach, ograniczenie wyboru, przyjmowanie udziałów "z całym dobrodziejstwem inwentarza", ponoszenie współodpowiedzialności. Poczucie uczestnictwa: pozytywne, ambiwalentne, nega-tywne (wyobcowanie). Postawa spolegliwości. Formy spolegliwości: lojalność, solidarność, wierność. Fałszywa lojalność i fałszywa solidarność. Zainteresowanie jako warunek uczestnic-twa świadomego i czynnego. Interesowność a bezinteresowność uczestnictwa. Typy interesow-ności. Świadomość lub nieświadomość własnej interesowności i sposób jej prezentacji (racjona-lizacji). Pozytywna a negatywna motywacja uczestnictwa aktywnego. Rodzaje motywacji pozy-tywnej: ambicjonalna, utylitarna, ideowa, afiliacyjna (samoistna potrzeba przynależności i więzi z innymi). Postawy uczestników wobec panującego ładu: afirmatywna (...), przystosowawcza (lojalizm, konformizm lub oportunizm), kontestacyjna. Orientacje eskapistyczne (wycofanie, ucieczka w prywatność). Fenomen emigracji wewnętrznej. Emancypacja - proces samouświa-domienia, samoorganizacji i samowyzwolenia grup wyłączonych lub upośledzonych. Bariery emancypacji. Emancypacja połowiczna. Istota dyskryminacji: nierównoprawne traktowanie równych. Związek dyskryminacji z wyzyskiem, uciskiem, upośledzeniem społecznym, margina-lizacją społeczną. Dyskryminacja jako stan i klimat stosunków społecznych, jako żywiołowa tendencja mentalności potocznej, jako partykularna samowola grupowa. Dyskryminacja oficjal-na (programowa) i podskórna. Dyskryminacja jako system ideologiczno-prawny. Paradoksalna dyskryminacja pozytywna. Poprawność polityczna jako program antydyskryminacyjny.
Rodzaj przedmiotu
Literatura
Podręczna pomoc dydaktyczna: M Karwat. Uczestnictwo w polityce. Społeczne ramy zjawiska
[wersja robocza podręcznika przygotowywanego do druku - dostępna w wersji elektronicznej]
H. Arendt, Odpowiedzialność i władza sądzenia, Warszawa 2006, część I.
C. L. Bacchi, Dyskryminacja: kto jest odpowiedzialny?, [w:] R. Siemieńska (red.), Aktorzy życia publicz-nego. Płeć jako czynnik różnicujący, Warszawa 2003;
J. Balicki, Afrykanerzy, Afrykanie, Apartheid, Warszawa 1980.
Z. Bauman, Socjologia, Poznań 1996; r. 5. Dar i wymiana.
P. Berger, Zaproszenie do socjologii, Warszawa 1997.
G. Bidwell, Emelina Pankhurst. Bunt długich spódnic, Katowice 1972 [powieść o sufrażystkach].
Ph. Braud, Rozkosze demokracji, Warszawa 1995; rozdział V.
Z. Cackowski, Życie ludzkie. Źródło i miara wartości, Lublin 2001, rozdz. 10, 11.
R. Caillois, Gry i ludzie, Warszawa 1997; fragment pt. "Udział per procura".
DYSKURS. Czasopismo politologiczne, nr 3 Poprawność polityczna, Opole 2006.
F. Fanon, Wyklęty lud ziemi, Warszawa 1978.
E. Fromm, Rewolucja nadziei, Poznań 1996, rozdział IV, V, VI.
S. Garczyński, O dawaniu, Warszawa 1985.
A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. "Ja" i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. PWN, War-szawa 2001.
E. Goffman, Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, Gdańsk 2005.
E. Goffman, Rytuał interakcyjny, Warszawa 2006; fragm. pt. Zaangażowanie i wyobcowanie.
D. J. Goldhagen, Gorliwi kaci Hitlera. Zwyczajni Niemcy i Holocaust, Warszawa 1999.
A. Graff, Świat bez kobiet. Płeć w polskim życiu publicznym, Warszawa 2001.
B. Hajduk, E. Hajduk, O rodzajach pomocy, Kraków 2006; Rozdział III.
A. Hirschmann, Lojalność, krytyka, rozstanie, Kraków 1995.
A. Hirschmann, Namiętności i interesy, Kraków 1997, rozdział 1.
St. Holmes, C. R. Sunstein, Koszt praw. Dlaczego wolność zależy od podatków, Warszawa 2003.
J. Hołówka, Etyka w działaniu, Warszawa 2001; rozdz. 9. Wierność; rozdział 16. Odpowiedzialność zbio-rowa.
Z. Hübner, Polityka i teatr, Kraków 1991; fragment pt. Artysta uwikłany.
K. Iglicka (red.), Integracja czy dyskryminacja? Polskie wyzwania i dylematy u progu wielokulturowości, Warszawa 2003;
A. M. Kaniowski, Supererogacja. Zagubiony wymiar etyki, Warszawa 1999.
K. Korzeniowski, Poczucie podmiotowości - alienacji politycznej: uwarunkowania psychospołeczne, Po-znań 1991.
T. Kotarbiński, Medytacje o życiu godziwym, Warszawa 1976; fragment pt. Opiekun spolegliwy.
J. Kozielecki, Człowiek wielowymiarowy, Warszawa 1996, część pierwsza pt. Wielość motywacji.
P. Kozłowski, Szukanie demokracji, Warszawa 2001; fragm. pt. Rodzaje emigracji; Absencja obywatelska.
J. Kuroń, Wiara i wina. Do i od komunizmu, Warszawa 1990. .
N. Lebert, St. Lebert, Noszę jego nazwisko. Rozmowy z dziećmi przywódców III Rzeszy, Warszawa 2004.
LITERATURA NA ŚWIECIE, nr 10/1998 (327), Gorki.
J. Locke, O udziale kobiet w rządach, Warszawa 1992.
W. Łukaszewski, Szanse rozwoju osobowości, Warszawa 1984; rozdziały 4, 10, 12, 13.
Cz. Madajczyk, Klerk czy intelektualista zaangażowany?, Poznań 1999.
A. H. Maslow, Motywacja i osobowość, Warszawa 1990 [lub późniejsze wydanie].
J. S. Mill, O rządzie reprezentatywnym. Poddaństwo kobiet, Kraków 1995.
B. Misztal, Zagadnienia społecznego uczestnictwa i współdziałania, Wrocław 1977; rozdziały III-V.
K. Obuchowski, Galaktyka potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich, Warszawa 2004.
K. Opałek, Zagadnienia teorii prawa i teorii polityki, Warszawa 1986; rozdz. XVI. Uczestnictwo polityczne i jego aspekty prawne.
M. Ossowska, Motywy postępowania, Warszawa 1949 (lub nowsze wydanie ok. roku 2000)
T. Paleczny, Bunt "nadnormalnych", Kraków 1998.
T. Paleczny, Kontestacja. Formy buntu we współczesnym społeczeństwie, Kraków 1997.
J. Penc, Motywowanie w zarządzaniu, Kraków 2000; rozdział pt. Motywacja działania.
J. Puzynina, Język wartości, Warszawa 1992; esej pt. O przymiotniku 'solidarny' i jego rodzinie.
J. Reykowski, Z zagadnień psychologii motywacji, Warszawa 1970.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: