Zróżnicowania przestrzeni miasta 1900-SM-2-B5-ZPM
Współczesne miasto to zwykle silnie zróżnicowana przestrzeń. Zależnie od podejścia badawczego można wskazać różne sposoby klasyfikowania czy tworzenia typów tej przestrzeni. W trakcie zajęć omówione zostaną różne typy, najczęściej występujących przestrzeni miejskich (mieszkalna, gospodarcza, rekreacyjna czy turystyczna, transportowa, publiczna i przestrzeń pracy). Ważnym zagadnieniem jest – zależnie od wielkości miasta - struktura i funkcje przestrzeni. Miasta różnią się fizjonomią, dostępnością, intensywnością zagospodarowania, czy wreszcie atrakcyjnością dla różnych rodzajów wykorzystania (różnych użytkowników) tytułowej przestrzeni. W ramach konwersatorium będziemy poszukiwać przyczyn takiego zróżnicowania, między innymi wskazując na aktorów/interesariuszy zainteresowanych w różnych okresach rozwoju kształtowaniem różnych obszarów złożonego organizmu miejskiego. Sprawczość w tym procesie tworzenia zróżnicowań związana jest po części ze wskazaniem przestrzeni prywatnej, publicznej, półpublicznej czy półprywatnej.
Na tle stwierdzonych (w różnej skali przestrzennej – od pojedynczych budynków, ulic czy kwartałów zabudowy, po całe miasta) różnic zostanie podjęta dyskusja nad możliwymi skutkami tych zróżnicowań przestrzennych (przede wszystkim ich oddziaływanie na jakość życia, dynamikę procesów społecznych czy też gospodarkę miasta).
Zajęcia będą się składały z dwóch części. W trakcie pierwszej zostanie (w formie wykładu z elementami dyskusji) przedstawione tło teoretyczne: koncepcje przestrzeni w studiach miejskich, szkoły wyjaśniające zróżnicowania przestrzeni miejskiej. W części drugiej studenci – na podstawie tekstów wprowadzających – zostaną zaproszeni do dyskusji nad metodami i technikami badania przestrzeni (różnych jej typów), z uwzględnieniem najnowszych trendów w sposobach mierzenia się ze skomplikowaną tkanką miejską. Ważnym elementem będzie tu zapoznanie uczestników z praktycznym zastosowaniem najnowszych metod badania różnych podprzestrzeni miasta. Ostatnim elementem (bardziej praktycznym) w ramach tej części będzie próba pomiaru skali zróżnicowań przestrzeni na przykładzie typowej struktury miejskiej.
Nakład pracy studenta: 2,5 ECTS = 65h (w bezpośrednim kontakcie 1,5 ECTS)
(N) – praca w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem,
(S) – praca własna (samodzielna) studenta.
• zajęcia (konwersatorium) = 30h (N)
•zaliczenie pisemne z treści omawianych na zajęciach = 1h (N)
•przygotowanie (samodzielne) do zaliczenia pisemnego z treści omawianych na zajęciach = 10h (S)
• samodzielne przygotowanie do prezentacji wybranych zagadnień (teksty wprowadzające do zajęć) i dyskusji w czasie zajęć – średnio 1h/1tyg. = 15h (S)
• samodzielne przygotowanie pomiaru i analizy wyników na wybranym poligonie (fragmencie przestrzeni miejskiej) – do10h
Razem = około 65h
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
Koordynatorzy przedmiotu
Efekty kształcenia
K_W01, K_W02, K_U02, K_U03, K_K01, K_K02
Po ukończeniu zajęć student/ka:
• wie i rozumie, co składa się na strukturę przestrzenną współczesnego miasta oraz zna podstawowe teorie (w ramach geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej) wyjaśniające ewolucję zróżnicowań przestrzeni miejskiej;
• potrafi: innowacyjnie wykonywać zadania z zakresu pomiaru zróżnicowań różnych typów przestrzeni oraz zinterpretować wyniki tych pomiarów; potrafi też w tym pomiarze zastosować właściwe metody i narzędzia;
• jest gotów/gotowa do: krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu różnicowania się (lub upodabniania się) przestrzeni miejskich wytworzonych w różnych kręgach cywilizacyjnych.
Kryteria oceniania
Dla osiągnięcia zdefiniowanych dla przedmiotu efektów kształcenia student/ka powinien/powinna:
• w przypadku treści omawianych na zajęciach przez prowadzącego - nauczyć się i napisać zaliczenie;
• w przypadku dyskusji konwersatoryjnych - przeczytać i potrafić przedstawić klarownie w grupie teksty dotyczące zagadnień omawianych na zajęciach (wraz z odpowiedzią na pytania pojawiające się w dyskusji); wykonać opracowanie (obliczenia statystyczne, prezentacja graficzna, analiza wyników) wskazanych cząstkowych zagadnień z zakresu skali zróżnicowania przestrzeni miejskiej.
Ocena końcowa to w 50% punkty z aktywności podczas zajęć (przygotowanie i udział w dyskusjach + kartkówki na podstawie tekstów wprowadzających; analiza wybranego zróżnicowania przestrzeni) oraz w 50% punkty z zaliczenia pisemnego (na podstawie treści prezentowanych w sali przez prowadzącego).
Na zaliczenie pisemne składają się pytania otwarte (do 10 w zestawie).
Oceny:
0-50% punktów = 2,0; 51-60% punktów = 3,0; 61-70% punktów = 3,5; 71-80% punktów = 4,0; 81-90% punktów = 4,5; 91-100% punktów = 5,0.
Praktyki zawodowe
-
Literatura
Literatura (uzupełniająca treści prezentowane na zajęciach):
Bierwiaczonek K. 2016. Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. [rozdziały 1-3].
Boeing G. 2019. Urban spatial order: street network orientation, configuration, and entropy. Applied Network Science, 4.
Czerwiński S. 2012. Centra handlowe – główne problemy badawcze. Studia Miejskie, 8:169-186.
Czornik M. 2008. Miasto. Ekonomiczne aspekty funkcjonowania. Wydanie II rozszerzone. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach.
Deptuła M. 2016. Tradycyjne szkoły urbomorfologii a nowe podejścia do analizy miejskich form przestrzennych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Geographica Socio-Oeconomica 3:25-38.
Grzelakowski T. 2021. Rozwój budynków biurowych w ujęciu historycznym (w:) Grzelakowski T., Górko M., Białkowski S. 2021. Budynki biurowe. Ewolucja i typologia. Monografie Politechniki Łódzkiej. Łódź: Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej. S.6-60.
Jałowiecki B. 2010. Społeczne wytwarzanie przestrzeni. Wydanie nowe poprawione. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [część pierwsza].
Jałowiecki B., Szczepański M.S. 2002. Miasto i przestrzeń w perspektywie socjologicznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [rozdział VI]
Liszewski S. 2008. Formy i struktury przestrzenne wielkich skupisk miejskich (w:) S. Liszewski (red.), Geografia urbanistyczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. S.187-233.
Poliński J. 2016. Dworce we współczesnym transporcie kolejowym. Prace Instytutu Kolejnictwa.
Rodrigue J.-P. 2024. The Geography of Transport Systems [ Chapter 8. Urban Transportation] [wersja internetowa: https://transportgeography.org/contents/chapter8/]
Sagan I. 2017. Miasto. Nowa kwestia i nowa polityka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. [rozdział 6]
Salov A. and Semerikova E. 2024. Transportation and urban spatial structure: Evidence from Paris. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science. 51(6):1248-1273.
Słodczyk J. 2001. Przestrzeń miasta i jej przeobrażenia. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego. [rozdziały 1, 4-5 i 9].
Smętkowski M., Celińska-Janowicz D., Wojnar K. 2019. Nowe przestrzenie gospodarcze metropolii – struktura funkcje i powiązania obszarów biznesu w Warszawie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Sroka W. 2014. Definicje oraz formy miejskiej agrokultury – przyczynek do dyskusji. Wieś i Rolnictwo, nr 3(164):85-103.
Suliborski A. 2010. Funkcjonalizm w polskiej geografii miast. Studia nad genezą i pojęciem funkcji. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szafrańska E. 2008. Geografia społeczna miast. Struktury społeczno-przestrzenne (w:) S. Liszewski (red.), Geografia urbanistyczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. S.121-154.
Szmytkie R. 2014. Metody analizy morfologii i fizjonomii jednostek osadniczych. Rozprawy Naukowe Instytutu Geografii i Rozwoju Regionalnego, 35, Wrocław: Uniwersytet Wrocławski.
Szponar A. 2003. Fizjografia urbanistyczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Węcławowicz G. 2007. Geografia społeczna miast. Uwarunkowania społeczno-przestrzenne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Zawada-Pęgiel K. 2013. Wpływ rozwoju funkcji biurowych na przemianę struktury funkcjonalno-przestrzennej miasta ze szczególnym uwzględnieniem Krakowa. Kraków: Politechnika Krakowska.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: