Zróżnicowania przestrzeni - pomiar i interpretacja 1900-SM-2-5MP

Kurs ma na celu zapoznanie studentów z zagadnieniami związanymi ze zróżnicowaniami przestrzeni miasta oraz metodami i technikami ich pomiaru. Składa się z następujących części tematycznych:

Część 1. Wykłady: zróżnicowania przestrzeni miasta (4h)

Przestrzeń ma trzy kluczowe znaczenia w studiach miejskich: jako przedmiot poznania, instrument pomiaru relacji oraz zasób wpływający na działania społeczne. Przestrzeń jest pojęciem o szerokim zakresie znaczeniowym i trudnym do kategoryzacji. Przedmiotem wykładu będą koncepcje przestrzeni w studiach miejskich oraz podstawowe typologie przestrzeni. W trakcie zajęć omówione zostaną zróżnicowania przestrzeni w miastach w różnych zakresach, tj. fizjonomia, morfologia, funkcje, dostępność, intensywność zagospodarowania i wykorzystania oraz atrakcyjność. Omówione zostaną przyczyny zróżnicowań i ich skutki dla funkcjonowania miasta w sferze społecznej i ekonomicznej.
Wykład podzielony zostanie na następujące części:

Pojęcie „przestrzeni” w studiach miejskich
Wymiary zróżnicowania przestrzeni miasta
Skala zróżnicowań przestrzeni miasta w ujęciu regionalnym
Metody i techniki pomiaru zróżnicowania przestrzeni miasta

Część 2 Konwersatoria i ćwiczenia: Typy morfologiczne przestrzeni (14h + 16h)
Celem konwersatoriów jest zapoznanie studentów z wybranymi typami morfologicznymi przestrzeni w mieście. Podczas konwersatoriów omówione zostaną typy przestrzeni związanych z aktywnościami człowieka w mieście - przestrzeń mieszkaniowej, przestrzeń aktywności w czasie wolnym (przestrzeń rekreacyjna, przestrzeń turystyczna) przestrzeń publiczna i przestrzeń pracy. W tym kontekście wprowadzony będzie także wątek podziału przestrzeni na przestrzeń prywatną / publiczną / półpubliczną – półprywatną. Omówione będą także relacje mieszkańców i użytkowników miasta z różnymi rodzajami przestrzeni i relacji między nimi w tych przestrzeniach.

Celem ćwiczeń jest natomiast pomiar zróżnicowania wybranych przestrzeni w mieście.
Przestrzeń mieszkaniowa – omówione zostaną pojęcia: środowisko mieszkaniowe, przestrzeń mieszkaniowa i miejsce zamieszkania. Wskazane zostaną zmiany sposobów kształtowania przestrzeni mieszkaniowych i preferencji mieszkaniowych w Polsce. Przeprowadzona zostanie dyskusja na temat nowych przestrzeni mieszkaniowych we współczesnych miastach oraz związanych z tym zróżnicowań społecznych. Podczas ćwiczeń zadaniem studentów będzie dokonanie charakterystyki wybranego typu przestrzeni mieszkaniowej pod względem formy, funkcji, lokalizacji, kontekstu, wad i zalet oraz opracowanie zaleceń dla kształtowania przyjaznej przestrzeni mieszkaniowej.
Przestrzeń czasu wolnego (rekreacyjna i turystyczna) – omówione zostaną relacje między przestrzenią aktywności związanych z czasem wolnym a przestrzenią domową (przestrzeń turystyczna, rekreacyjna), elementy tworzące przestrzeń czasu wolnego i jej cechy. Studenci przeprowadzą pomiar funkcji turystycznej lub rekreacyjnej na danym obszarze.
Przestrzeń publiczna - studenci zapoznają się ze sposobami kreowania, funkcjonowania i badania jakości przestrzeni publicznej z perspektywy urbanistycznej, omówione zostaną różne typy przestrzeni publicznych oraz ich ewolucja w miastach oraz cechy przyjaznych przestrzeni publicznych. Podczas ćwiczeń poruszane będą takie tematy jak: znaczenie i rola przestrzeni publicznej, potrzeby jakie powinny zaspokajać, czynniki wpływające na jej jakość i odbiór oraz cechy jakimi charakteryzuje się dobrze zaprojektowana przestrzeń publiczna. W trakcie zajęć studenci pracować będą nad wybranymi przestrzeniami publicznymi w Warszawie. Zebrany materiał omawiają z osobą prowadzącą na ćwiczeniach i układają w formie prezentacji.
Przestrzeń pracy – przedyskutowane zostaną zmiany przestrzeni pracy w miastach, tj. powstawanie skupisk obiektów o podobnej funkcji (np. parki biurowe/biznesowe), obiektów wielkopowierzchniowych (jak centra handlowe, miejskie centra dystrybucji, zagospodarowanie przestrzeni poprzemysłowych (i innych opuszczonych). Studenci dokonają pomiaru i interpretacji zróżnicowania stopnia koncentracji tych obiektów (dzielnice, kwartały zabudowy, strefy od centrum ku peryferiom, wobec węzłów transportowych) oraz ich dostępności przestrzennej.

Część 3. Projekt Rytm życia miasta (20h)

Celem projektu jest zdiagnozowanie rytmu życia wybranego fragmentu miasta. Obszarem objętym analizami będzie wielofunkcyjny obszar części śródmiejskiej Warszawy. Wykorzystując informacje pozyskane w czasie zajęć we wszystkich modułach w czasie pierwszego i drugiego semestru studenci zaprojektują i zrealizują kompleksowe badanie funkcjonowania wybranego obszaru, który charakteryzuje się nagromadzeniem różnego rodzaju funkcji i zróżnicowanym sposobem zagospodarowania przestrzeni. Projekt składał się będzie z kilku części: zaprojektowanie badania, wykonanie diagnozy, dokonanie interpretacji uzyskanych wyników, ocena sposobu funkcjonowania obszaru, przygotowanie rekomendacji zmian i usprawnień w celu wykorzystania walorów obszaru i eliminacji zdiagnozowanych dysfunkcji w organizacji przestrzeni.