Struktura społeczna miasta i style życia mieszkańców 1900-SM-2-4MS
Struktura społeczna miasta i style życia mieszkańców
Część A:
Zróżnicowanie i zmiany w społecznościach miejskich
Celem zajęć jest przybliżenie zagadnień dotyczących
zróżnicowania i zmian zachodzących w strukturze społecznej
miast polskich z uwzględnieniem kontekstu europejskiego i
globalnego. Słuchacze zapoznają się ze zmianami zachodzącymi
w populacjach miejskich w wyniku przemian przestrzennych i
ekonomicznych, w tym ewolucji rynku pracy, i ich
konsekwencjami dla stylów życia, oczekiwań i postaw
mieszkańców. Szczególna uwaga poświęcona zostanie
obszarom metropolitalnym jako miejscom kształtowania się
wieloetnicznych społeczności oraz nowych zwyczajów i praktyk
kulturowych, przedmiotem analizy będą jednak również zmiany
zachodzące w średnich i małych miastach. Kurs obejmuje także
problematykę zróżnicowania demograficznego, w tym
charakterystykę dzieci, młodzieży i seniorów jako mieszkańców
miast, oraz zmian demograficzno-społecznych i ich
konsekwencji dla struktur miejskich.
Zajęcia mają na celu zapoznanie słuchaczy z podstawowymi
zagadnieniami dotyczącymi miejskiej struktury społecznej i
zróżnicowanych środowisk lokalnych w dużych i mniejszych
ośrodkach miejskich. Słuchacze zapoznają się z badaniami i
pracami teoretycznymi poświęconymi mieszkańcom miast, a
także metodologią i warsztatem pracy ze społecznościami
miejskimi. Kurs ma charakter interaktywny i łączy elementy
wykładu z formą warsztatową i konwersatorium.
Kurs składa się z następujących bloków tematycznych:
Struktura społeczna miast i prognozowane zmiany
Wielokulturowe społeczności lokalne
Style życia mieszkańców miast
Diagnoza różnych generacji mieszkańców
W ich ramach przeprowadzona zostanie kompleksowa analiza
populacji miejskich w perspektywie socjologicznej i
antropologiczno-kulturowej.
Blok ‘Struktura społeczna miast i prognozowane zmiany’ ma na
celu prezentację współczesnych teorii i badań dotyczących
ewolucji miejskich struktur społecznych. Słuchacze zapoznają
się ze zmianami demograficznymi i zmianami na rynku pracy
i ich skutkami społeczno-przestrzennymi w polskich miastach,
z kontekstowym uwzględnieniem miast globalnych. Wspólnie
zastanowimy nad tym, czy społeczeństwo miejskie jest
społeczeństwem klasowym, a jeśli tak, to czy dzieli się na
klasy w rozumieniu tradycyjnym, czy też konsumpcyjne
(Bauman), kulturowe (Bourdieu) lub mieszkaniowe (Rex).
Zapoznamy się z prognozami rozwoju polskich miast i
zastosujemy w praktyce metodę foresight służącą do
prognozowania strategicznego w mieście.
Blok dotyczący wielokulturowych społeczności lokalnych
umożliwi słuchaczom zapoznanie z unikatowymi wynikami
badań terenowych prowadzonych w ostatnich latach w
wielowyznaniowych i/lub wieloetnicznych społecznościach
lokalnych. Badane zróżnicowanie społeczne i analizowane
studia przypadków są pretekstem do stworzenia zbioru
uwarunkowań historycznych, które mają długofalowy wpływ
na zachodzące lokalnie procesy społeczne i mechanizmy
sąsiedzkiego współżycia.
W bloku poświęconemu stylom życia skoncentrujemy się na
charakterystyce społecznej różnych grup mieszkańców miasta
– „białych” i „niebieskich” kołnierzyków, lokalnych elit
ekonomicznych i kulturalnych, ale także mieszkańców enklaw
biedy, dzielnic peryferyjnych i przedmieść. Porozmawiamy
także o “użytkownikach miasta”, tj. osobach korzystających z
miejskich usług i infrastruktury, ale niezamieszkujących w
nim na stałe, i oszacujemy ich wpływ na społeczność miejską.
Czwarty blok poświęcony jest grupom demograficznym
zazwyczaj pomijanym w charakterystyce społeczności miejskich,
czyli osobom młodym i seniorom. Jego celem jest zapoznanie się
z metodami planowania w społecznościach multigeneracyjnych
poprzez przegląd międzynarodowych, praktycznych rozwiązań
dla mieszkańców różnych generacji oraz w toku zajęć
warsztatowych.
Część B:
Kulturoznawca w mieście – sploty, klasy, style życia
Ta część kursu składa się z trzech bloków tematycznych.
Blok 1. Sploty
Miasto, tak jak i wszystkie inne elementy rzeczywistości, w
której żyjemy jest wynikiem splotów relacji – między ludźmi,
zwierzętami, przedmiotami i ideami. Właśnie te relacje –
sposoby widzenia, wzajemne wytwarzanie znaczeń – będą
przedmiotem refleksji tej części zajęć.
Blok 2. Klasy
Druga część kursu skupiona będzie na rozmowie na temat
kategorii klasy i tego jak ona funkcjonuje we współczesnym
dyskursie. Poruszane będą takie zagadnienia jak formy pracy, ich
wpływ na funkcjonowanie miasta czy przestrzeń i jej klasowy
wymiar.
Blok 3. Style życia
Trzecia część kursu będzie próbą uzupełnienia i poszerzenia
rozważań teoretycznych i przeniesienia ich na przykłady
przestrzeni miejskiej i praktyk związanych z pracą i czasem
wolnym, codziennością i "conocnością" miasta.
Rodzaj przedmiotu
Tryb prowadzenia
zdalnie
Koordynatorzy przedmiotu
Kryteria oceniania
Część A:
Obecność (20%) i projekt grupowy (80%)
Część B:
Obecność (50%), esej zaliczeniowy (50%)
Literatura
Część A:
Antagonizm i pojednanie w środowiskach wielokulturowych
(2012), red. J. Kurczewski, A. Herman, Gdańsk: Słowo/obraz
terytoria – wybrane rozdziały
Lokalne wzory kultury politycznej (2007), red. J. Kurczewski,
Warszawa: Trio – wybrane rozdziały
Bijak J., Kicinger A., Kupiszewski M., współpraca Śleszyński
P., 2007, Studium metodologiczne oszacowania rzeczywistej
liczby ludności Warszawy, CEFMR Working Papers, 2,
Środkowoeuropejskie Forum Badań Migracyjnych, Warszawa
Gutry-Korycka M. (red.), 2005, Urban sprawl. Warsaw
Agglomeration case study, Warsaw Uniwersity Press, Warsaw
Kajdanek K. Suburbanizacja po polsku, Zakład Wydawniczy
“Nomos”, 2012
Kukliński A., Kołodziejski J., Markowski T., Dziemianowicz
W.(red.), Globalizacja polskich metropolii, Euroreg-
Europejski Instytut Rozwoju Regionalnego i Lokalnego
Uniwersytetu Warszawskiego, Oficyna Wydawnicza
„Rewasz”, Warszawa
Przemiany ludności w Polsce. Przyszłość demograficzna.
Konferencja Jubileuszowa Rządowej Rady Ludnościowej,
Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2014
Smagacz-Poziemska M. Czy miasto jest niepotrzebne?
(Nowe) życiowe młodych mieszkańców miasta,
Wydawnictwo Naukowe Scholar 2015
Wacquant L., Urban outcasts: A comparative sociology of
advanced marginality, Polity 2008
Warzywoda-Kruszyńska W., Jankowski B., Ciągłość i zmiana
w łódzkich enklawach biedy, Wydawnictwo Uniwersytetu
Łódzkiego 2013
Wright E.O., Od badań stratyfikacji do analizy klasowej (i z
powrotem?) Recykling Idei 2008
Zróżnicowanie warunków życia ludności w mieście,
Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 17
Kowalewski A., Mordasewicz J., Osiatyński J., Regulski J.,
Stępień J., Śleszyński P., 2014
Zborowski A., 2005, Przemiany struktury społeczno-
przestrzennej regionu miejskiego w okresie realnego
socjalizmu transformacji ustrojowej (na przykładzie
Krakowa), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ,
Kraków.
Warner M.E., Dunn D., Li X., Long V., Madfis H., North T.,
Rivin A., Zaire D., 2013, Overview: Planning for
Multigenerational Communities, Deparetment of City and
Regional Planning, Cornell
University, http://s3.amazonaws.com/mildredwarner.org/attac
hments/000/000/388/original/e39939330afd3ec338632ab1e78
3b411
Butts D.M., 2019, Intergenerational sites: new trends in urban
planning, global trends and good practices from the US and
beyond, United
Nations, https://www.un.org/development/desa/family/wp-
content/uploads/sites/23/2018/05/2.pdf
How Multigenerational Communities Can Please All Ages
and Stages, https:// www.fsresidential.com/corporate/news-
and-events/articles/how-multigenerational-communities-can-
please-all-a
Część B:
Blok 1
- Ingold, T., Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia,
design, Kraków 2018, wybór.
- Kulturowe studia miejskie. Wprowadzenie, red. E. Rewers, NCK, Warszawa 2014, wybór.
- Mirzoeff, N., Jak zobaczyć świat, Kraków 2016, wybór.
- Wasilkowska, A., Warszawa jako struktura emergentna, [w:]
Ekspektatywa_3. Warszawa jako struktura emergentna, Warszawa
2009.
Blok 2
- Boltanski, L. i in., Wieczna radość. Ekonomia polityczna
społecznej kreatywności, Warszawa 2011, wybór.
- Halamska, M., Zmiany struktury społecznej wiejskiej Polski [w:]
Studia Socjologiczne, nr 1(220) 2016, ss. 37-66.
- Kubicki, P., Nowi mieszczanie – nowi aktorzy na miejskiej scenie,
(w:) Przegląd Socjologiczny, Tom LX/2-3 2011, s. 135-161.
- Kubicki, P., Wynajdywanie miejskości. Polska kwestia miejska z perspektywy długiego trwania, Nomos, Kraków 2016, wybór.
- Leder, A., Prześniona rewolucja. Ćwiczenia z logiki historycznej,
Warszawa 2014, wybór.
- Matyja, R., Miejski grunt. 250 lat polskiej gry z nowoczesnością, Karakter, Kraków 2021, wybór.
- Peck, J., Zastrzyk kreatywności [w:] Ekonomia kultury.
Przewodnik Krytyki Politycznej, Warszawa 2010.
- Wójcik, M., Wieś metropolitalna – podstawowe pojęcia i koncepcje
badawcze, [w:] Obszary metropolitalne we współczesnym
środowisku geograficznym: 58. Zjazd Polskiego Towarzystwa
Geograficznego; Tom 1, Łódź 2010.
Blok 3
- Bourdieu, P., Dystynkcje. Społeczna krytyka władzy sądzenia,
Warszawa 2005, wybór.
- Burszta, W. J. i in., Kultura miejska w Polsce z perspektywy
interdyscyplinarnych badań jakościowych, Warszawa 2010, wybór.
- Dudek, K., Koniec ery calvadosu. Design i praca w późnej
nowoczesności, Gdańsk 2019, wybór.
- "Kultura współczesna" 2012, nr 2 (73) (temat numeru: Autobusy, tramwaje, kolejki podmiejskie), wybrane artykuły.
- Miasto na żądanie, red. Ł. Bukowiecki, M. Obarska, X. Stańczyk, WUW, Warszawa 2014, wybór.
- Mendel, M., Transformacja terenów postindustrialnych w
Warszawie [w:] Architektura niezrównoważona, Warszawa 2016.
- Pawlusińki, R., Zmyślony, P., Gospodarka nocna a oferta kulturowa miast, "Turystyka Kulturowa" 2018, nr 7, s. 7-22.
- Sulima, R., Antropologia codzienności, Kraków 2000, wybór.
- J. Wesołowski, Miasto w ruchu. Dobre praktyki w organizowaniu transportu miejskiego, Instytut Spraw Obywatelskich, Łódź 2008, frag.
- Węcowski, M., Sympozjon, czyli wino jako źródło kultury [w:]
Antropologia antyku greckiego. Zagadnienia i wybór tekstów,
Warszawa 2011.
- Zukin, S., Loft Living: Culture and Capital in Urban Change,
Rutgers University Press 1989, wybór.
Więcej informacji
Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb: