Przyroda w planowaniu przestrzeni 1900-PRwPP(KZ)-OG

Celem przedmiotu jest przedstawienie roli środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym na poziomie lokalnym, regionalnym i krajowym, w kontekście współczesnych wyzwań zrównoważonego rozwoju i zielonej transformacji. Zajęcia łączą perspektywę geograficzną, przyrodniczą, społeczną i planistyczną, ukazując przyrodę nie jako „tło” dla działalności człowieka, lecz jako kluczowy element podtrzymujący funkcjonowanie systemów osadniczych i gospodarczych. Studenci poznają podstawowe pojęcia takie jak ład przestrzenny, krajobraz, zrównoważony rozwój, korytarz ekologiczny czy błękitno-zielona infrastruktura oraz uczą się rozumieć, w jaki sposób rzeźba terenu, wody, gleby, pokrycie i użytkowanie ziemi warunkują możliwości lokalizacji działalności rolniczej, zabudowy, infrastruktury i innych form zagospodarowania.
W ramach kursu omawiane są główne formy ochrony przyrody w Polsce oraz ich znaczenie dla decyzji przestrzennych, a także zasady waloryzacji przyrodniczej terenu i koncepcja sieci przyrodniczej, w tym korytarzy ekologicznych. Studenci zapoznają się z podstawową strukturą i rodzajami dokumentów planistycznych oraz uczą się odnajdywać i interpretować zawarte w nich zapisy dotyczące środowiska, np. strefy ochronne, zakazy i nakazy zagospodarowania, wskaźniki zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej. Istotnym elementem kursu jest analiza przykładów konfliktów pomiędzy planowanymi inwestycjami (transportowymi, mieszkaniowymi, energetycznymi) a wartościami przyrodniczymi oraz omówienie roli ocen oddziaływania na środowisko i partycypacji społecznej w poszukiwaniu kompromisowych rozwiązań. Kompetencją wiodącą rozwijaną na przedmiocie są kompetencje wspierające zieloną transformację, rozumiane jako zdolność do uwzględniania uwarunkowań środowiskowych w projektowaniu rozwoju przestrzennego, świadomego minimalizowania negatywnego wpływu inwestycji na przyrodę i krajobraz oraz dostrzegania potencjału rozwiązań opartych na naturze (nature-based solutions), w tym błękitno-zielonej infrastruktury w miastach i zrównoważonego gospodarowania przestrzenią na obszarach wiejskich.

Nakład pracy studenta:
• Udział w wykładach: 30 godz.
• Przygotowanie do zajęć (lektura podstawowych materiałów, zapoznanie się z mapami, dokumentami): 10 godz.
• Lektura dodatkowa (literatura uzupełniająca, samodzielne pogłębianie wybranych zagadnień): 10 godz.
• Przygotowanie do testu końcowego: 10 godz.
• Razem: 60 godzin.

Rodzaj przedmiotu

ogólnouniwersyteckie

Tryb prowadzenia

w sali

Założenia (opisowo)

Studenci kierunków studiów objętych wsparciem programu ZIP2.0. Przedmiot przeznaczony dla studentów wszystkich kierunków; rekomendowany szczególnie dla osób zainteresowanych planowaniem przestrzennym, ochroną środowiska, gospodarką przestrzenną, urbanistyką, gospodarką komunalną i polityką lokalną.

Koordynatorzy przedmiotu

Ewa Malinowska

Efekty kształcenia

Efekty uczenia się: K_W03, K_W05 / K_U01, K_U03, K_U07 / K_K03
Wiedza – po ukończeniu przedmiotu student:
• zna podstawowe pojęcia: ład przestrzenny, zrównoważony rozwój, krajobraz, korytarz ekologiczny, błękitno-zielona infrastruktura.
• zna główne formy ochrony przyrody w Polsce (parki narodowe, krajobrazowe, rezerwaty, Natura 2000, formy indywidualne) i rozumie ich znaczenie dla planowania przestrzennego.
• rozumie, jak elementy środowiska (rzeźba, wody, gleby, pokrycie terenu) wpływają na możliwości i ograniczenia zagospodarowania terenu.
• zna podstawową strukturę i funkcję lokalnych dokumentów planistycznych (studium, miejscowy plan) w kontekście środowiska przyrodniczego.

Umiejętności – po ukończeniu przedmiotu student:
• potrafi na podstawie prostych map/ortofotomap wskazać główne elementy środowiska ważne dla planowania (doliny rzeczne, tereny zalewowe, kompleksy leśne, tereny rolnicze, tereny przekształcone).
• potrafi odnaleźć i zinterpretować wybrane zapisy dotyczące środowiska w dokumentach planistycznych (np. zakazy/nakazy, strefy ochronne, wskaźniki zabudowy i powierzchni biologicznie czynnej).
• potrafi zidentyfikować podstawowe konflikty między planowaną inwestycją a ochroną przyrody oraz wskazać możliwe kierunki ich łagodzenia.
• potrafi w formie krótkiej notatki lub prezentacji uzasadnić potrzebę uwzględnienia przyrody w zagospodarowaniu wybranego obszaru.

Kompetencje społeczne – po ukończeniu przedmiotu student:
• dostrzega społeczną odpowiedzialność decyzji przestrzennych wobec środowiska przyrodniczego i przyszłych pokoleń.
• rozumie znaczenie partycypacji społecznej i dialogu różnych interesariuszy (mieszkańcy, samorząd, inwestorzy, organizacje pozarządowe) w procesach planistycznych.
• jest otwarty na łączenie argumentów przyrodniczych z ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi przy ocenie rozwiązań przestrzennych.

Kryteria oceniania

W ramach zajęć ogólnouniwersyteckich oferowanych w Programie ZIP 2.0. obowiązkową metodą weryfikacji założonych efektów uczenia się są pre test i post test, przygotowany przez wykładowcę, zgodnie ze specyfiką przedmiotu, umożliwiający weryfikację przyrostu wiedzy i umiejętności.

Zaliczenie na ocenę – praca pisemna oceniająca zgodność zagospodarowania wybranego terenu z uwarunkowaniami przyrodniczymi.
Ocena końcowa – średnia arytmetyczna ocen z pracy pisemnej oraz z post testu.

Praktyki zawodowe

Brak.

Literatura

• Bródka S., Macias A., 2019, Przyrodnicze podstawy gospodarowania przestrzenią, Wydawnictwo Naukowe PWN
• Karaczun Z., Indeka L., 1999 – Ochrona środowiska. ARIES, Warszawa.
• Kistowski M., 2003, Procedura sporządzania opracowań ekofizjograficznych w świetle najnowszych uregulowań prawnych (w:) Ochrona przyrody na obszarach rolnych, Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych, Towarzystwo na Rzecz Ziemi, Kraków-Oświęcim.
• Krzymowska- Kostrowicka A., 1997, Geoekologia turystyki i wypoczynku. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Liszewski S. (red), 2008, Geografia urbanistyczna, Wyd. Un. Łódzkiego.
• Richling A. (red), 2007, Geograficzne badania środowiska przyrodniczego, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Szponar A. 2003, Fizjografia urbanistyczna, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
• Szulczewska B., 2002, Teoria ekosystemu w koncepcji rozwoju miast. Wyd. SGGW, Warszawa.
• Wilżak T. (red.) 2014, Zagadnienia przyrodnicze w ocenach oddziaływania na środowisko, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Żarska B., 2003 – Ochrona krajobrazu, Wyd. SGGW, Warszawa.

Więcej informacji

Więcej informacji o poziomie przedmiotu, roku studiów (i/lub semestrze) w którym się odbywa, o rodzaju i liczbie godzin zajęć - szukaj w planach studiów odpowiednich programów. Ten przedmiot jest związany z programami:

Dodatkowe informacje (np. o kalendarzu rejestracji, prowadzących zajęcia, lokalizacji i terminach zajęć) mogą być dostępne w serwisie USOSweb:

Strona przedmiotu 1900-PRwPP(KZ)-OG w USOSweb